Vay tiền Trung Quốc làm cao tốc:Quan điểm Bộ trưởng KHĐT

Phải đàm phán lại

Liên quan đến việc Trung Quốc đề xuất cho Việt Nam vay 300 triệu USD, tương đương khoảng 7.000 tỉ đồng làm đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Vân Đồn – Móng Cái ( Quảng Ninh ), Bộ Kế hoạch Đầu tư cho rằng, việc huy động vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để đầu tư xây dựng dự án là phương án thích hợp trong điều kiện hiện này.

Tuy nhiên, theo Bộ Kế hoạch Đầu tư do điều kiện vay của khoản tín dụng 300 triệu USD chưa đủ ưu đãi để sử dụng cho dự án theo cơ chế tài chính ngân sách nhà nước cấp phát như đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải do vậy chủ trương này cần được cân nhắc kỹ hơn.

Vay Trung Quốc 7.000 tỉ đồng làm đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Vân Đồn – Móng Cái. Ảnh minh họa

Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội chiều 29/7, Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư - Nguyễn Chí Dũng cho hay việc quyết định có vay của đối tác Trung Quốc trong dự án này hay không đang được cân nhắc và đàm phán lại theo hướng có lợi hơn.

Trả lời về việc, vay vốn ưu đãi của Trung Quốc thường đi kèm rất nhiều điều kiện. Nếu tính cộng những điều kiện này thì rất có thể giá đi vay không hề rẻ, Bộ trưởng Dũng cho rằng, điều kiện đi kèm vốn vay ưu đãi thì tùy từng nhà đầu tư.

Có nhà đầu tư đa phương thì họ không quan tâm việc buộc nhà thầu phải là của họ, phải mua hàng hóa vật tư của họ... Nhưng nhà thầu song phương họ lại quan tâm điều này.

''Chúng ta phải hài hòa lợi ích người đi vay và cho vay. Qua đó giảm thiểu những rủi ro đi kèm (nếu có) và minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, giảm chi phí không hợp lý. Ví dụ như trong dự án này, chúng ta đang cố gắng đàm phán không chỉ định thầu là nhà thầu Trung Quốc, tất cả phải đấu thầu công khai. Đạt được điều kiện này thì sẽ tăng hiệu quả của dự án.'' ông Dũng nhấn mạnh.

Về phía Bộ Tài chính cũng có ý kiến góp ý cho rằng, các khoản vay ưu đãi bên mua của Trung Quốc đều là các khoản vay có ràng buộc, phải sử dụng nhà thầu, công nghệ và máy móc thiết bị Trung Quốc.

Thêm vào đó, dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc là dự án đầu tư phát triển có nguồn thu trực tiếp do vậy cần tính toán, so sánh với khả năng huy động vốn từ các nguồn khác có chi phí rẻ hơn hoặc chất lượng, công nghệ tốt hơn nhằm giảm rủi ro trong quá trình xây dựng dự án.

Trong khi đó, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị áp dụng cơ chế tài chính theo hình thức cấp phát toàn bộ vốn vay nước ngoài cho dự án. Ngoài Trung Quốc hiện nay chưa có nhà tài trợ nào khác quan tâm đến dự án này. Do đó, Bộ cho rằng tại thời điểm này, việc sử dụng nguồn vốn vay Trung Quốc là hợp lý.

Quá nhiều bài học

Theo ông Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch Đầu tư) cho biết, việc đầu tư xây dựng đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái thuận lợi cho Việt Nam, Trung Quốc, không chỉ lợi cho một phía Trung Quốc hay Việt Nam. Tuy nhiên, xét về mặt kinh tế, cần xem xét trên các khía cạnh hiệu quả, lãi suất cho vay hợp lý, có thể triển khai đúng tiến độ.

''Theo tôi không áp dụng điều kiện thực hiện dự án theo hình thức hợp đồng EPC với nhà thầu Trung Quốc vì đường sắt trên cao Cát Linh – Hà Đông là một bài học, về tình trạng đội vốn, nhà thầu Trung Quốc quyết định toàn bộ. Hiện cũng có mấy chục công trình thực hiện theo hình thức EPC trong tình trạng dây dưa, không đảm bảo chất lượng

Phía Việt Nam cần yêu cầu vay vốn nhưng thầu do Việt Nam chọn lựa nhà thầu, không bị ràng buộc, vì chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm làm ăn với Trung Quốc trong suốt thời gian qua. Không thể rơi vào tình trạng tiêu cực, cần làm rõ những điều kiện vay vốn trong khả năng chấp nhận được về lãi suất, về thi công tổng thầu'' ông Hồ phân tích.

Theo số liệu được Bộ Tài chính dẫn ra, trước đây Bộ Tài chính đã đàm phán với China Eximbank về điều kiện khoản tín dụng ưu đãi bên mua dự kiến sử dụng cho dự án cao tốc Hà Nội – Lạng Sơn.

Tại thời điểm đó China Eximbank đề xuất điều kiện vay với trị giá vay 300 triệu USD, lãi suất cố định 2%/năm, thời hạn vay 20 năm gồm 7 năm ấn hạn, phí quản lý 0,25%/giá trị khoản vay; phí cam kết 0,25%/năm.

Thiên An (Tổng hợp)