Vận dụng PISA đánh giá chất lượng học tập môn Ngữ văn ở trường THPT

Thực hiện nhiệm vụ đổi mới giáo dục phổ thông theo tinh thần Nghị quyết 29/NQ-TW, ngày 6/3/2014 Bộ GD&ĐT đã ban hành kế hoạch số 103/KH-BGDĐT về việc tổ chức hội thảo “Đổi mới kiểm tra, đánh giá chất lượng học tập môn Ngữ văn trong trường phổ thông”.

Hội thảo nhằm nghiên cứu cơ sở lý luận và xây dựng kế hoạch triển khai việc đổi mới phương thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Ngữ văn ở trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực người học với cách thức xây dựng đề thi/kiểm tra và đáp án theo hướng mở; tích hợp kiến thức liên môn; giải quyết vấn đề thực tiễn.

Để chuẩn bị cho Hội thảo (dự kiến được tổ chức tại Hà Nội trung tuần tháng 4/2014), báo Giáo dục và Thời đại giới thiệu một số bài thảo luận về vấn đề nêu trên.

Xin mời các ý kiến trao đổi, góp ý cho bài viết này gửi về các địa chỉ sau: nthoan@moet.edu.vn;

ttkdung@moet.edu.vn;

pthien@moet.edu.vn

Trân trọng cảm ơn!

I. Mục đích, ý nghĩa của việc vận dụng PISA vào đánh giá chất lượng học tập môn Ngữ văn ở trường THPT

Các lĩnh vực đánh giá của PISA được chia ra 3 lĩnh vực: Toán học, Khoa học và Đọc hiểu. Đối tượng đánh giá là học sinh lứa tuổi 15.

Cách đánh giá PISA có nhiều điểm khác biệt so với các đánh giá truyền thống là: Thay vì chỉ kiểm tra lý thuyết là chính, PISA chú trọng việc xem xét đánh giá về năng lực của học sinh trong việc ứng dụng các kiến thức và kỹ năng phổ thông vào các tình huống thực tế; đánh giá được khả năng phân tích, lý giải các vấn đề thực tế của học sinh.

Nội dung tập huấn vận dụng cách đánh giá PISA vào nhà trường phổ thông tại các tỉnh, thành phố năm 2014 của Bộ GD&ĐT đã khẳng định vai trò, ý nghĩa của việc vận dụng cách đánh giá PISA vào đổi mới trong xây dựng và sử dụng các câu hỏi, bài tập trong đề thi/ kiểm tra; tổ chức đánh giá kết quả giáo dục phổ thông.

Với bộ môn Ngữ văn nói riêng, việc ra đề theo cách đánh giá PISA là vấn đề quan trọng nhằm đổi mới kiểm tra, đánh giá chất lượng học tập của học sinh theo xu hướng phát triển năng lực.

Từ quá trình vận dụng, thực hiện cách đánh giá PISA, chúng tôi nhận thấy việc ra đề theo cách thức này rất phù hợp ở phần Đọc hiểu của bộ môn Ngữ văn trong nhà trường phổ thông.

Các kiểu câu hỏi được sử dụng (trong các UNIT):

- Câu hỏi mở đòi hỏi trả lời ngắn.

- Câu hỏi mở đòi hỏi trả lời dài (khi chấm sẽ phải tách ra từng phần để cho điểm).

- Câu hỏi đóng đòi hỏi trả lời (dựa trên những trả lời có sẵn).

- Câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn.

- Câu hỏi Có - Không, Đúng - Sai phức hợp.

Với những câu hỏi như trên đòi hỏi học sinh không chỉ tái hiện kiến thức sẵn có, mà còn phải có khả năng tư duy, sáng tạo, biết vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các tình huống cụ thể, có tác dụng kích thức sự hứng thú của học sinh.

Cách ra đề này cũng khắc phục tình trạng học tủ, học lệch, đồng thời rèn luyện kĩ năng sử dụng ngôn ngữ chọn lọc, chính xác, ngắn gọn. Phần này chiếm khoảng từ 4 đến 5 điểm, kết hợp với một bài viết tự luận, và Nghị luận văn học: 5 điểm.

II. Đề xuất kế hoạch, lộ trình triển khai việc đổi mới kiểm tra, đánh giá chất lượng học tập môn Ngữ văn ở trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực

1. Theo kế hoạch tập huấn vận dụng cách đánh giá PISA vào nhà trường phổ thông của Bộ GD&ĐT năm 2014.

2. Căn cứ vào sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT xây dựng kế hoạch tập huấn trong hè 2014 cho giáo viên, kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn của GV năm học 2014 - 2015: tập trung vào kĩ thuật ra đề, hướng dẫn chấm, xây dựng ngân hàng đề chung cho từng bộ môn.

Giáo viên phải hướng dẫn học sinh cụ thể, tỉ mỉ, để học sinh từng bước làm quen với cách làm bài theo đánh giá PISA, vận dụng trong việc trả lời các câu hỏi của dạng đề này.

3. Năm học 2014 - 2015, các trường phổ thông trong tỉnh xây dựng kế hoạch và vận dụng từng bước cách đánh giá PISA vào các bài kiểm tra 15 phút, 1 tiết, kiểm tra học kì.