TS.Lê Hồng Sơn: Phạt xe không chính chủ thế nào cho đúng?
Phải minh định bản chất, thẩm quyền, thủ tục xử lý đối với người có xe máy không chính chủ để xử lý cho đúng...
Đó là quan điểm của TS Lê Hồng Sơn - nguyên Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản, Bộ Tư pháp về thông tin sẽ phạt người đi xe mô tô 2 bánh, xe mô tô 3 bánh, xe gắn máy không tiến hành sang tên đổi chủ từ năm 2017.
Báo Đất Việt xin đăng tải nguyên văn bài viết của vị chuyên gia về vấn đề này:
Phạt chủ xe không chính chủ thế nào cho đúng? Ảnh minh họa
Trước hết, phương tiện xe máy là một loại Tài sản, một loại phương tiện là Nguồn nguy hiểm cao độ và cũng là Tài sản có giá trị buộc phải Đăng ký tên của Chủ sở hữu. Sinh ra cái giấy “ Chứng nhận Đăng ký xe mô tô, xe máy” có nguồn cơn là vậy.
Về bản chất, đây là việc Nhà nước đăng ký Chủ sở hữu cho một loại Tài sản của họ, vừa để quản lý, vừa để xác định, bảo vệ quyền của Chủ sở hữu tài sản, như những tài sản khác buộc phải có đăng ký, xác định quyền sở hữu.
Cơ quan Công quyền chỉ được đòi hỏi và người dân buộc phải trưng cái Giấy này khi có chuyện liên quan đến tranh chấp quyền sở hữu, để chứng minh quyền sở hữu đối với chiếc xe máy đó hoặc khi có hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến chiếc xe đó. Các yêu cầu khác chỉ là phái sinh mà thôi.
Cũng có thời kỳ tồn tại cả việc Đăng ký, cấp biển số đăng ký xe đạp nữa, bản chất giống đăng ký xe máy hiện nay. Nói vậy để hiểu rõ bản chất của vấn đề đang bị một số người, một số cơ quan hiểu sai lạc, giải thích không đúng, không đầy đủ hiện nay.
Đã đăng ký chủ sở hữu, thì khi mua bán, chuyển chủ, buộc phải đăng ký sang tên, đổi chủ. Việc này thuộc phạm vi quản lý hành chính, thuộc thẩm quyền của cơ quan quản lý hành chính- nhà nước, được đặt ra để quản lý xe máy và chủ sở hữu xe máy.
Sang tên, đổi chủ xe máy là vấn đề lâu nay dân không quan tâm, không chịu thực hiện nghiêm túc, gây khó cho quản lý, khó cho việc xác định chủ sở hữu khi cần thiết.
Trước đây, khi xử lý việc này, người ta cứ máy móc, đòi giấy tờ này khác gây khó khăn, tiêu cực. Họp ở Bộ Tư pháp, tôi đã đề xuất việc đơn giản hóa giấy tờ, gỡ khó bằng cách chỉ cần đưa xe, đưa giấy chứng nhận đăng ký của chủ cũ, giấy tờ cư trú và quan trọng là người muốn sang tên phải có giấy cam đoan về tính hợp pháp của việc mua bán, chuyển chủ là được chấp nhận.
Bộ Công an theo hướng mà tôi đề xuất nên có Thông tư 15/2014 quy định về đăng ký sang tên xe máy, tạo thuận lợi cho dân, cho cơ quan quản lý.
Khi điều khiển phương tiện trên đường, theo tôi, chỉ cần có đủ 3 điều kiện là: Xe đạt yêu cầu kỹ thuật để chạy an toàn; Người điều khiển có giấy phép điều khiển loại phương tiện đó; và quan trọng là người đó tỉnh táo, hiểu biết và tuân thủ luật lệ đi đường.
Trước đây, khi bàn về việc có buộc phải mang cả Giấy chứng nhận đăng ký xe máy khi điều khiển xe trên đường hay không? tôi không đồng tình vì giấy đăng ký chỉ cần khi cần xác định chủ sở hữu xe máy hoặc khi xẩy ra hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến xe máy đó và người điều khiển xe - phương tiện vi phạm.
Việc phải mang Giấy đăng ký xe máy theo người không an toàn khi người ta mượn xe của nhau, người mượn xe gian trá có thể mang ra hiệu Cầm đồ để đặt xe. Việc phải mang giấy đăng ký theo người cũng dễ rách hỏng, mất mát…Đáng tiếc, quan điểm của tôi không được chấp nhận.
Quy định người điều khiển xe máy phải mang theo nhiều loại giấy tờ khác ngoài giấy phép lái xe chỉ có lợi cho cơ quan, lực lượng quản lý, ngược lại, rất bất lợi, gây khó cho cho người dân.
Phạt người đi xe máy không sang tên đổi chủ từ 2017
Các phân tích trên cho thấy không thể nhầm lẫn tính chất quan hệ xã hội trong việc xác định xe chính chủ và quyền xử phạt xe không không chính chủ. Việc xác định sai phạm không sang tên, đổi chủ thuộc trách nhiệm phát hiện và xử lý của cơ quản quản lý, đăng ký xe máy. Việc này thuộc về phạm vi quản lý hành chính - nhà nước.
Cơ chế hiện không rõ ràng, không đầy đủ, không đủ hiệu quả để cơ quan, lực lượng này phát hiện và xử phạt người không chịu sang tên, đổi chủ khi mua, khi được tặng cho, chuyển chủ sở hữu.
Cảnh sát giao thông trên đường có nhiệm vụ rất quan trọng là điều khiển, hướng dẫn giao thông sao cho thông thuận, phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm trật tự, an toàn giao thông tại hiện trường.
Đây thuộc phạm vi trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn. CSGT không nên và không thể tùy tiện dừng xe, truy hỏi về xe chính chủ hay không chính chủ rồi xử phạt người dân.
Hơn nữa, người dân không có nghĩa vụ phải chứng minh với CSGT là cái xe máy đang đi thuộc quyền sở hữu của ai nếu họ không có đăng ký xe đúng tên mình. Tóm lại là CSGT không có quyền trong việc xác định xe chính chủ hay không chính chủ nếu không có lý do rõ ràng liên quan đến tranh chấp quyền sở hữu chính chiếc xe máy đó, hay liên quan đến một hành vi vi phạm pháp luật có liên quan đến chiếc xe máy đó.
Các phân tích trên, đòi hỏi Cơ quan công quyền phải minh định bản chất, thẩm quyền, thủ tục xử lý đối với người có xe máy không chính chủ để thực thi chính xác, không gây hoang mang, hiểu lầm trong xã hội, cũng như hiểu và xử lý không đúng, lạm quyền trong các lực lượng chuyên trách duy trì trật tự, an toàn giao thông trên hiện trường.
TS Lê Hồng Sơn -