Trường hợp nào mới dùng kháng sinh?

Ảnh minh họa

Thuốc kháng sinh (Antibiotic) là những chất được chiết xuất từ dịch nuôi các vi sinh vật (xạ khuẩn, vi khuẩn, nấm sợi), hay là được tổng hợp hoặc bán tổng hợp bởi các nhà khoa học, có khả năng tiêu diệt vi khuẩn hay kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặc hiệu. Nó có tác dụng lên vi khuẩn ở cấp độ phân tử, thường là một vị trí quan trọng của vi khuẩn hay một phản ứng trong quá trình phát triển của vi khuẩn.

Chất kháng sinh không có tác dụng lên virus, vì vậy các bệnh do virus (khi thấy số lượng bạch cầu không tăng cao) hoàn toàn không nên dùng thuốc kháng sinh. Với các bệnh do vi khuẩn trước đây dùng Penicillin hay Streptomycin thấy có tác dụng ngay nhưng hiện nay hầu như không còn thấy tác dụng. Đó là do nguyên nhân kháng thuốc của các vi khuẩn gây bệnh.

Có một mối quan tâm trên toàn thế giới về việc thuốc kháng sinh đang bị lạm dụng. Việc sử dụng quá mức này đã góp phần làm gia tăng số lượng các bệnh do vi khuẩn đang trở nên kháng thuốc kháng sinh. Theo CDC (Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ), việc lạm dụng thuốc kháng sinh ở Hoa Kỳ là một vấn đề nghiêm trọng, càng nghiêm trọng hơn ở các nước ở vùng Đông Nam Á, trong đó có nước ta. Theo ECDC (Trung tâm Kiểm soát và Kiểm soát Bệnh tật Châu Âu) cho biết việc kháng thuốc kháng sinh tiếp tục là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới. Trong một tuyên bố ban hành vào tháng 11 năm 2012, ECDC thông báo rằng khoảng 25.000 người chết mỗi năm tại Liên minh Châu Âu từ các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn đề kháng với thuốc kháng sinh. Chính vì vậy mà việc tiêu thụ Carbapenem, một loại thuốc kháng sinh dòng cuối cùng đã tăng đáng kể từ năm 2007 đến năm 2010.

Vì các nguyên nhân nói trên các bác sĩ khuyên chúng ta 7 điều sau đây:

- Chỉ sử dụng thuốc kháng sinh với các bệnh do vi khuẩn gây nên. Bệnh viện nên làm Kháng sinh đồ (antibiogram) để biết chất kháng sinh nào không có tác dụng hay tác dụng thấp.

- Căn cứ vào kháng sinh đồ để chọn loại kháng sinh có hiệu quả lớn nhất.

- Với người già, người suy gan hay suy thận chỉ có bác sĩ mới đủ thẩm quyền quyết định sử dụng thuốc kháng sinh.

- Phải sử dụng thuốc kháng sinh đúng liều và đúng cách theo hướng dẫn của các bác sĩ, dược sĩ.

- Phải dùng thuốc kháng sinh đủ thời gian, thông thường không dưới 5 ngày (không phải thấy hết sốt là dừng ngay).

- Chỉ sử dụng phối hợp nhiều kháng sinh khi có quyết định của bác sĩ điều trị.

- Chỉ những trường hợp đặc biệt thì bác sĩ mới cho dùng thuốc kháng sinh để phòng ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn hay tái nhiễm.

GS.NGUYỄN LÂN DŨNG