Trung Quốc-Biển Đông: Những mưu toan không thể che giấu bằng lời

Trái với những tuyên bố tìm kiếm hòa bình, hợp tác “cùng thắng” với các nước láng giềng giáp biển, gần đây các hành động cho thấy Bắc Kinh tỏ ra cương quyết hơn về xác lập vị thế tại Biển Đông.

Biển Đông - trọng điểm Trung Quốc giành giật để thực hiện chiến lược biển

Tại hai vùng biển ở Đông Á, tranh chấp với Nhật Bản tại biển Hoa Đông trước hết là vì thể diện nước lớn. Điếu Ngư/Senkaku là cuộc xung đột lâu dài; Trung Quốc nói về nguy cơ chiến tranh với Nhật Bản là để thực hiện chiến tranh tâm lý, vì xét tổng lực, Trung Quốc chưa thể chọi được liên minh Nhật-Mỹ; gây chiến mà không thắng là thảm họa.

Bắc Kinh cho lưu hành tấm hộ chiếu mới cho công dân nước này trong đó in chìm bản đồ Trung Quốc bao gồm cả các vùng lãnh thổ tranh chấp tại Biển Đông. Động thái này đã làm dấy lên các cuộc tranh cãi ngoại giao của các nước liên quan trực tiếp và chỉ trích của dư luận quốc tế. Sự việc bất lợi cho Trung Quốc, nhưng xem ra Bắc Kinh chẳng hề sờn lòng.

Ba trang giấy trên hộ chiếu đã chỉ ra bản đồ đường chín đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông. Cái đường đứt đoạn này đã trải rộng hàng nghìn kilômét xuống phía nam, tính từ đảo Hải Nam của Trung Quốc, tới vùng nước ngoài khơi Borneo, Việt Nam và Philippines.

Bản đồ này bao gồm chuỗi quần đảo Trường Sa, nơi Trung Quốc đưa ra các các tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Việt Nam, Brunei, Malaysia, Philippines và Đài Loan. Giáo sư nghiên cứu Đông Á Bruce Jacobs của Trường đại học Monash Australia nhận xét: “Bản đồ này khẳng định bản tính ngang ngược ngày càng tăng của Trung Quốc”.

Tàu chiến Liễu Châu loại 054A - chiến hạm đa năng và hiện đại nhất của hải quân Trung Quốc được bổ sung vào hạm đội Nam Hải để tăng cường việc "thực thi" chủ trương từ 1/1/2013 ngăn chặn, khám xét và trục xuất tàu nước ngoài đi vào đường lưỡi bò chín đoạn mà Trung Quốc áp đặt quyền kiểm soát

Bản đồ trong hộ chiếu mới của Trung Quốc không bao gồm những hòn đảo trên biển Hoa Đông, nơi Nhật Bản thực tế kiểm soát từ hơn một thế kỷ nay. Điều quan trọng hơn cả, Nhật Bản là cường quốc biển duy nhất ở Đông Á có thể đối phó với lực lượng hải quân đang lớn mạnh của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc.

Theo Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, các quốc gia có đặc quyền kinh tế đối với khu vực biển nằm trong bán kính 200 hải lý từ đường bờ biển. Vì rất nhiều hòn đảo (Minami, Ogasawara, Izu) nằm cách thủ đô Tôkyô 2.000 km, Nhật Bản do vậy có một khu vực đặc quyền trên biển rộng 4,5 triệu km2, lớn thứ 9 thế giới.

Trung Quốc với đường bờ biển dài hơn Nhật Bản, chỉ có 880.000 km2, đứng thứ 31 trên thế giới. Hơn thế nữa, Trung Quốc bị ngăn trở bởi các vùng biển của Mỹ (các quần đảo như Guam , Palau , Caroline…), Philippines và Hàn Quốc.

Trong khi Biển Đông là vùng gồm toàn nước nhỏ hơn; Mỹ chỉ đóng vai trò răn đe chứ không can dự trực tiếp vào xung đột. Cho nên Biển Đông là trọng điểm tranh chấp giành giật của Trung Quốc để có hơn 3 triệu km2 biển.

Bổ sung tàu chiến để Hạm đội Nam Hải thực hiện chủ trương 1/1

Trung Quốc mới đây đã đưa tàu chiến Liễu Châu loại 054A - tàu tác chiến hiện đại nhất của mình ra Biển Đông. Chiến hạm trên, được phiên chế vào hạm đội Nam Hải của Hải quân Trung Quốc, đóng ở Trạm Giang thuộc tỉnh Quảng Đông. Đây là chiếc tàu thứ sáu thuộc kiểu 054A hiện diện trong khu vực.

Tờ China Times (Đài Loan) cho hay, tàu chiến loại 054A không phải là thiết kế mới nhưng chiếc Liễu Châu vừa bổ sung có công dụng đa năng, trang bị những công nghệ tiên tiến hàng đầu với một hệ thống tên lửa phòng không tầm trung có khả năng tiêu diệt các mục tiêu trên không ở khoảng cách tới 50 km. Nhiệm vụ chính của tàu Liễu Châu là nhằm bảo vệ các lợi ích của Trung Quốc trên Biển Đông.

Trước đó, ngày 27/12, Trung Quốc đưa một tàu tuần tra đại dương lớn có trang bị bãi đáp trực thăng ra Biển Đông. Ngoài ra, Trung Quốc cũng tu sửa và chuyển giao 2 tàu khu trục và 9 tàu hải quân cũ được tân trang vào hạm đội hải giám hoạt động ở Biển Đông.

Những động thái trên đây khiến dư luận nghi vấn về điều mà Bắc Kinh tuyên bố đối với phạm vi thực thi quy định mới từ ngày 1/1/2013 về ngăn chặn, lục soát, trục xuất tàu nước ngoài trên Biển Đông bị cho là xâm nhập lãnh hải “bất hợp pháp”.

Trước khi năm 2012 kết thúc, nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh khẳng định phạm vi áp dụng những quy định của Hải Nam, được truyền thông nhà nước công bố hồi tháng 11/2012, không có gì thay đổi so với những quy định được thông qua năm 1999, theo đó giới hạn việc thực thi pháp luật trong phạm vi 12 hải lý tính từ bờ biển Hải Nam. Hoa Xuân Oánh nói trong một cuộc họp báo: “Điều tôi muốn nhấn mạnh là những quy định địa phương này được chính quyền tỉnh Hải Nam đặt ra để tăng cường kiểm soát biên giới đối với hoạt động quản lý biển và bờ biển. Mục đích nhằm đối phó với tội phạm trên biển và duy trì hòa bình ở những vùng biển này. Không có sự thay đổi nào về phạm vi áp dụng những quy định này so với quy định năm 1999”.

Đây chưa hẳn là hành động xuống thang của Trung Quốc sau tuyên bố ban đầu của nhà đương cục Đài Loan. Việc Trung Quốc tăng cường lực lượng cho hạm đội Nam Hải của họ không phải vì mục đích gì khác ngoài tăng cường năng lực thực thi quyền khám xét ở bất cứ nơi nào trong những vùng Biển Đông.

Tuy nhiên, mưu đồ là một việc, còn thực hiện được đến đâu còn tùy thuộc vào cuộc đấu tranh trên dư luận và trên biển. Trong cuộc đấu tranh này, chính nghĩa và lẽ phải không phải thuộc về kẻ có nhiều tàu chiến máy bay hiện đại. Các nước liên quan sẽ không chấp nhận Trung Quốc một mình “múa gậy vườn hoang”./.

Lưu Việt