Tranh cãi việc kết hợp số hóa truyền hình giữa mặt đất và vệ tinh như thế nào?

Số hóa truyền hình tại các khu vực lõm sóng sẽ được triển khai bằng truyền hình vệ tinh (Ảnh có tính minh họa). Tác giả: Vũ Huyến

Tiến sĩ Phạm Đắc Bi (người đã nhiều năm nghiên cứu về truyền hình kỹ thuật số khi ông còn làm việc ở Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC) cho biết quan điểm của ông về lộ trình số hóa truyền hình như sau: Nơi nào bà con đang thu xem truyền hình analog bằng anten thì nơi đó cần phải phủ sóng truyền hình số DVB-T2.

Đối với các vùng lõm sóng cần phân chia làm hai loại căn cứ theo đặc điểm phủ sóng analog. Nơi mà trước đây nhà nước trang bị máy phát hình analog công suất thấp thì nơi đó cũng cần có máy phát hình số DVB-T2 công suất thấp. Như thế, xét về tổng thể bài toán đầu tư mới kinh tế hơn hẳn trường hợp chỉ trang bị đầu thu vệ tinh tại những khu vực này. Vì trong thời gian tới khi bà con mua TV mới thì các TV này đã tích hợp sẵn tính năng thu truyền hình DVB-T2. Do đó, bà con không phải mua đầu thu nữa vừa tiết kiệm chi phí, vừa tiện lợi cho người dân thu xem truyền hình.

Còn đối với những vùng lõm sóng hẹp, ít hộ dân sinh sống, xét thấy lắp máy phát hình số DVB-T2 công suất thấp không kinh tế thì tại khu vực đó mới "cậy nhờ" đến vệ tinh băng tần KU. Nhà nước sẽ trang bị cho các hộ nghèo và cận nghèo ở các vùng này đầu thu vệ tinh DVB-S2 (băng tần KU - chảo nhỏ), vì thu vệ tinh băng tần KU có hạn chế là cứ mưa sẽ bị lỗi, có khi dừng toàn bộ hình, tiếng, không thể thu xem được.

Cũng theo Tiến sĩ Phạm Đắc Bi, lộ trình số hóa truyền hình phải kéo dài đến 2019 - 2020, hiện tại Nhà nước và các công ty truyền dẫn phát sóng đang rất khẩn trương triển khai hạ tầng nhưng cũng cần theo lộ trình thực hiện không được nôn nóng.

Ông Nguyễn Hữu Nhiếp, một chuyên gia khác về truyền hình số cũng không đồng tình với quan điểm “kết hợp số hóa truyền hình mặt đất và vệ tinh ngay từ giai đoạn 2 của lộ trình số hóa”. Theo ông, phải có lộ trình tối ưu khi triển khai số hóa truyền hình: thực hiện tốt nhất việc phủ sóng truyền hình số mặt đất các vùng trước khi tắt sóng analog. Không nên vừa triển khai thử nghiệm mà đã dự kiến đưa kết hợp truyền hình vệ tinh vào vùng lõm vì truyền hình vệ tinh hiệu chỉnh phức tạp, không tin cậy và thời lượng phủ sóng̀ bị ảnh hưởng nhiều bởi mưa gió... Ông Nhiếp cũng cho rằng, phải triển khai tốt để tận dụng hết lợi thế của truyền hình số mặt đất và việc nhà nước đã tích hợp DVB-T2 vào tivi. Việc phủ sóng kết hợp giữa truyền hình vệ tinh và số mặt đất sớm sẽ tạo điều kiện cho các nhà mạng khi thiết lập hạ tầng phát sóng nhưng lại đẩy phức tạp về phía người dân và nhà nước.

Ông Nhiếp cho hay, ông hoàn toàn ủng hộ việc kết hợp giữa phát sóng số mặt đất và vệ tinh nhưng không phải vì thế mà các nhà phát sóng truyền hình số chỉ lắp trạm ở các thành phố lớn. Truyền hình vệ tinh có một vài ưu điểm như vùng phủ sóng rộng và có thể triển khai ngay nhưng phải để cho người dân có quyền lựa chọn nhất là dân nghèo. Truyền hình số DVB-T2 sẽ phủ sóng tốt hơn nhiều nên khi đó thu bằng anten rất đơn giản. Hiện nay tivi số cũng là một lợi thế của DVB-T2 khi không cần đầu thu, cần tận dụng lợi thế này cho người dân được hưởng.

Tuy nhiên, có ý kiến khác lại ủng hộ quan điểm số hóa truyền hình bằng vệ tinh ngay từ giai đoạn 2 của Đề án số hóa truyền hình. Những người ủng hộ quan điểm này cho rằng, tất nhiên nếu trời mưa to thì vệ tinh sẽ không thu xem được nhưng vào lúc mưa gió sấm sét thì số lượng người xem tivi rất ít. Do đó, những người ủng hộ hướng này vẫn muốn Chính phủ số hóa truyền hình bằng vệ tinh, cung cấp đầu thu cho hộ nghèo kèm theo cả thẻ giải mã xem được các gói kênh cơ bản, việc dùng thẻ giải mã cũng hạn chế được đầu thu lậu. Số hóa truyền hình qua vệ tinh sẽ nhanh chóng hơn và tốn ít kinh phí hơn.

Một lý do khác để những người ủng hộ quan điểm số hóa bằng truyền hình vệ tinh càng sớm càng tốt vì hiện tại Việt Nam có 2 vệ tinh băng thông vẫn còn nhiều do đó nên tận dụng để sử dụng tối đa tránh lãng phí tần số. Người dân sẽ được lắp đặt đầu thu vệ tinh kèm thẻ giải mã, đầu thu này sẽ xem được các kênh thiết yếu và các kênh quảng bá.

Khôi Nguyên