Tổng thống Philippines Duterte nói “không ly khai Mỹ”

Đài BBC News đưa tin ngày 22/10 (giờ VN), phát biểu trước các phóng viên tại Davao sau chuyến thăm Trung Quốc về nước, Duterte giải thích việc Philippines "chia tách" với Mỹ có nghĩa rằng Manila sẽ theo đuổi một chính sách độc lập, chứ không nhất thiết đi theo chính sách đối ngoại theo mô hình của Mỹ. Ông cũng khẳng định rằng sẽ không cắt đứt quan hệ đồng minh với Mỹ, bởi duy trì quan hệ với Washington là lợi ích tốt nhất của Philippines, và rằng người dân nước này chưa sẵn sàng chấp nhận điều đó.

Hơn một giờ trước đó, Bộ trưởng Thương mại Philippines Ramon Lopez cũng khẳng định rằng chính phủ Manila sẽ duy trì các quan hệ thương mại và kinh tế với Washington. Theo Lopez, tuyên bố chia tách với Washington của Tổng thống Duterte là nhằm nhấn mạnh tới mong muốn tăng cường quan hệ với Trung Quốc và ASEAN, thay vì quá phụ thuộc vào một phía là Mỹ, hay bất kỳ một nước nào đó.

Cũng theo BBC News, ông Duterte đã từng có các tuyên bố “nước đôi”, khi muốn vỗ về Trung Quốc trước chuyến thăm Bắc Kinh của đoàn Philippines, Dutete lên tiếng chỉ trích Tổng thống Barack Obama; đến khi “xong được việc rồi”, trở về Davao quê nhà, ông lại ... ra sức “vuốt” Mỹ. Trước khi đến Bắc Kinh, Duterte nói với giới báo chí: “Nước Mỹ đã thua!” và ly khai Mỹ - điều này đã khiến Mỹ cho biết sẽ làm rõ về tuyên bố "ly khai" Mỹ của ông.

Tổng thống Philippines Duterte nói “không ly khai Mỹ” (Ảnh: AP).

Được biết, Duterte đưa ra tuyên bố này ở Trung Quốc hôm 20/10 tại một diễn đàn kinh tế, và nói rằng việc ly khai cụ thể trong lĩnh vực quân sự và hợp tác kinh tế. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby, cho biết lời tuyên bố trên "mâu thuẫn" với "mối quan hệ gần gũi" giữa hai nước. Đây không phải lần đầu tiên ông Duterte đề cập chuyện tách xa khỏi Mỹ.

Được biết, quan hệ Trung Quốc - Philippines xấu đi vì vụ tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, sau khi Tòa Trọng tài thường trực Liên hiệp quốc (PCA) đứng về phía Manila, và bác yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh. Hôm 20/10, hai nước cho biết sẽ khởi động lại cuộc đối thoại để giải quyết tranh chấp. Dù đã từng mạnh miệng về Bắc Kinh trong chiến dịch tranh cử, Duterte hòa hoãn hơn sau khi lên nắm quyền vào tháng 6/2016. Duterte gần đây cũng cho biết sẽ chấm dứt cuộc tập trận chung với Mỹ. "Hôm 20/10, ông nói trước các doanh nhân Trung Quốc và Philippines:

"Tôi tuyên bố ly khai khỏi Mỹ cả về hợp tác quân sự, xã hội, lẫn kinh tế. Nước Mỹ đã thua. Tôi đổi lập trường để đi theo ý thức hệ của quý vị, và có thể tôi cũng sẽ đến Nga để thảo luận với Tổng thống Vladimir Putin".

Với những gì Duterte đã tuyên bố ở Bắc Kinh, theo bình luận hôm 21/10 của tờ Financial Times (Anh), Philippines đang đẩy cuộc chơi ở Biển Đông lâm vào tình thế nguy hiểm với nhiều rủi ro, thách thức khi Duterte tuyên bố "xoay trục", rời xa đồng minh thân cận Mỹ để "ngã vào vòng tay" của cường quốc đang nổi Trung Quốc. Theo nhận xét của giới phân tích, trên thực tế, ông Duterte tìm cách "đi trên dây" giữa Mỹ và Trung Quốc, chứ không đảo lộn hoàn toàn chiến lược nền tảng của Philippines. Mặc dù vậy, cách tiếp cận vấn đề hiện nay của ông không chỉ gây nguy hiểm cho chính Philippines, mà còn đe dọa đến toàn bộ khu vực.

Nếu thỏa hiệp trước vị thế chiến lược của Trung Quốc ở Biển Đông để đổi lấy vốn đầu tư và thương mại, thì Duterte có thể sẽ phải trả giá. Trong khi đó, Mỹ cũng sẽ có tính toán lại mối quan hệ đồng minh với Philippines. Ông Duterte có thể bị đẩy vào tình thế khó khăn nếu chẳng may quan hệ Mỹ - Trung Quốc căng thẳng. Tờ Financial Times khuyến cáo ông Duterte nên điều chỉnh cách tiếp cận hiện nay, và khẳng định với người Mỹ rằng ông không có ý định phá vỡ mối quan hệ đồng minh truyền thống với Mỹ.

Và, đúng như khuyến cáo của báo chí cùng những nhà phân tích, sau chuyến đi Bắc Kinh thành công với việc đã ký các hợp đồng lên đến hàng chục tỷ USD, trở về Davao, ông Duterte lại xuống giọng “xoay trục”: “không ly khai Mỹ”!

Tường Quyên (Theo BBC News, 10/2016)