Tổng thống Philippines ca ngợi Trung Quốc hào phóng

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đến khách sạn ở Bắc Kinh tối 18.10

Tối 18.10, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đặt chân đến Bắc Kinh, bắt đầu chuyến thăm 4 ngày. Theo lịch trình, ông Duterte sẽ gặp cộng đồng người Philippines ở Trung Quốc trong ngày 19.10. Đến ngày 20.10, lễ đón chính thức sẽ diễn ra tại Đại lễ đường Nhân dân và tiếp nối bằng các cuộc hội đàm liên tục giữa nhà lãnh đạo Philippines với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Khắc Cường và Chủ tịch Quốc hội Trương Đức Giang. Trong hai ngày cuối cùng, ông Duterte sẽ gặp gỡ đại diện doanh nghiệp và Ngân hàng Trung Quốc.

“Ông ngoại tôi là người Hoa”

Tờ South China Morning Post (SCMP) dẫn thông báo từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong các cuộc hội đàm, hai bên sẽ tập trung thảo luận “cải thiện quan hệ song phương, tăng cường hợp tác những vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm”. Còn theo Bộ Ngoại giao Philippines, Tổng thống Duterte và Chủ tịch Tập sẽ ra tuyên bố chung nhấn mạnh các lĩnh vực hợp tác cũng như ký kết nhiều biên bản ghi nhớ, thỏa thuận trong những lĩnh vực như nông nghiệp, cơ sở hạ tầng, đầu tư và thương mại. Trước đó, ông Duterte tuyên bố sẽ tìm cách tăng cường hợp tác song phương, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư. Có lẽ vì vậy mà trong đoàn Philippines đến Bắc Kinh lần này có tới 400 lãnh đạo doanh nghiệp.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn của Tân Hoa xã trước thềm chuyến thăm, ông Duterte đã ca ngợi Trung Quốc “hào phóng giúp đỡ nước khác” và hỗ trợ Philippines trong cuộc chiến chống ma túy. Nhà lãnh đạo này cho hay hiện có khoảng 2 triệu người Hoa sống và làm việc ở Philippines. “Giúp đỡ Philippines cũng chính là giúp đỡ những huynh đệ người Hoa. Ông ngoại tôi là người Hoa. Chỉ có Trung Quốc mới có thể giúp chúng tôi”, ông Duterte nhấn mạnh. Trả lời các phóng viên sau khi đến Bắc Kinh tối qua, ông tiếp tục tuyên bố hy vọng “sẽ mang về nhiều niềm vui cho đất nước”, theo Reuters.

Người Philippines tin Mỹ hơn Trung Quốc

Ngày 18.10, Viện Nghiên cứu Social Weather Stations ở Philippines công bố kết quả khảo sát cho thấy phần lớn người dân nước này tin Mỹ nhưng không thân thiện với Trung Quốc. Theo tờ The Philippine Star, cuộc thăm dò lấy ý kiến của 1.200 người và 76% cho hay họ tin nhiều vào Mỹ trong khi tỷ lệ này dành cho Trung Quốc chỉ là 22%.

Ngoài ra, phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc Thẩm Đan Dương tuyên bố nước này sẽ khuyến khích doanh nhân đầu tư vào Philippines còn Ngoại trưởng Vương Nghị ca ngợi ông Duterte trở lại “con đường đối thoại và hợp tác”. AP dẫn lời ông Vương nhấn mạnh “không có lực lượng nước ngoài” nào có thể can thiệp bước cải thiện quan hệ hai nước.

Bắt tay về Biển Đông?

Một trong những vấn đề được dư luận chú ý nhất trong chuyến thăm của Tổng thống Philippines là tranh chấp ở Biển Đông. Đến nay, ông Duterte vẫn phát ra những tín hiệu rất khác nhau nhưng nhìn chung là mang hơi hướng hòa dịu với Bắc Kinh. Hồi cuối tuần trước, ông tuyên bố sẽ đề cập phán quyết của Tòa trọng tài bác bỏ “đường lưỡi bò” phi lý và “sẽ không mặc cả về chủ quyền”. Trong cuộc phỏng vấn với Tân Hoa xã, ông lại cho hay muốn đàm phán, hợp tác hơn là đối đầu. “Chúng tôi không muốn cho phép nước khác can thiệp. Chúng tôi chỉ muốn đàm phán với Trung Quốc”, vị tổng thống này nhấn mạnh và cho biết thêm ông sẵn sàng đeo đuổi hợp tác phát triển chung với Trung Quốc ở Biển Đông. Đến tối qua, Reuters dẫn lời ông Duterte cho biết vấn đề Biển Đông “không nằm trong lịch trình” và nếu có được nhắc tới thì cũng sẽ “nhẹ nhàng, không áp đặt”.

Cũng trong ngày 18.10, các nguồn tin ở Bắc Kinh tiết lộ để giúp ông Duterte tránh áp lực trong nước, Trung Quốc có thể nhượng bộ phần nào bằng cách cho phép ngư dân Philippines hoạt động trong khu vực bãi cạn Scarborough “một cách có điều kiện”.

Đây là chuyến công du đầu tiên của Tổng thống Duterte bên ngoài Đông Nam Á kể từ khi nhậm chức vào ngày 30.6, diễn ra trong bối cảnh ông Duterte tỏ ra muốn cải thiện quan hệ với Trung Quốc và thường xuyên chỉ trích đồng minh Mỹ. Ông Duterte hôm 17.10 cho Đài truyền hình Phượng Hoàng hay rằng ông sẵn sàng tiến hành tập trận chung với Trung Quốc và Nga, nhưng tái khẳng định không muốn tiếp tục điều này với Mỹ. Ông còn bày tỏ hy vọng Bắc Kinh sẽ cung cấp vũ khí cho Manila thông qua vốn vay ưu đãi.

Dù vậy, chuyên gia Oh Ei Sun tại Trường nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam (Singapore) nhận định rằng cũng như các nước ASEAN khác, Philippines phải tìm cách cân bằng trong quan hệ với Mỹ và Trung Quốc. Những tuyên bố gây sốc vừa qua nhằm vào Mỹ có thể chỉ là một biện pháp mở đường cải thiện với Trung Quốc và theo chuyên gia Oh, quan hệ đồng minh Washington - Manila rất khó tan vỡ.

Văn Khoa