Tổng thống Durterte kiên định trên chính trường Philippines

Cạnh những phát ngôn gây sốc của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte có thể thấy rõ ông ngày càng khẳng định rõ ràng các đường lối chính sách ở tầm cỡ một nhà lãnh đạo.

Hôm 22/9, tuyên bố trước các binh sĩ và cảnh sát tại thành phố Cagayan de Oro, Tổng thống Philippines Duterte cho biết "sẽ viết thư mời hoan nghênh các đại diện của Liên hợp quốc (LHQ) và Liên minh châu Âu (EU) đến điều tra" về cuộc chiến chống ma túy ở quốc gia mình.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Ảnh: CNN

Những vụ tiêu diệt nghi phạm ma túy không qua xét xử ở Philippines đã khiến Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon và một số quan chức, báo cáo viên Liên Hợp Quốc công khai chỉ trích. EU cũng phát thông cáo nêu quan ngại việc ông Duterte dường như ủng hộ giết người không qua xét xử, dựa trên những lời đe dọa tội phạm.

Cuộc chiến khốc liệt đã gây ra một sự khủng hoảng và một nỗi sợ hãibao trùm Philippines đồng thời kéo theo những phi vụ động trời liên quan tới cả quan chức cấp cao nước này. Lôi những quan chức này ra ánh sáng vốn đã là một thành công lớn của Tổng thống Duterte khi ông thực hiện chiến dịch gây tranh cãi này.

Chiến lược ở Biển Đông

Không chỉ là chiến dịch chống ma túy không qua xét xử, các bước thể hiện quan điểm của ông trong vấn đề Biển Đông đặc biệt là cách tiếp cận với Trung Quốc cũng là chiến thuật đặc biệt.

Ông Rodrigo Duterte thường xuyên có những phát ngôn tỏ ra thân thiện với Trung Quốc, tuy nhiên nhiều phân tích cho rằng, không thể tin tưởng vào hành động này bởi đây chỉ là chiêu trò để Philippines thu được lợi ích lớn hơn trong ván cờ Mỹ - Trung tại Biển Đông.

Thứ nhất, dù ông Rodrigo Duterte từng nói tôn trọng phán quyết của Tòa Trọng tài La Haye, nhưng cũng cho biết muốn đàm phán với Trung Quốc và không muốn vấn đề này được nhắc đến trong Hội nghị thượng đỉnh ASEAN.

Trước khi nhậm chức, ông Rodrigo Duterte cũng từng đề cập sẽ tạm gác lại chuyện mâu thuẫn chia rẽ về chủ quyền lãnh thổ vì Trung Quốc đang giúp Philippines xây dựng tuyến đường sắt.

Tổng thống Philippines chỉ muốn lợi dụng Trung Quốc và Mỹ để trục lợi. Ảnh: Rapple

Thực chất, ông Durterte tỏ ra khó lường như vậy vẫn chỉ nhằm mục đích kiềm chế Trung Quốc.

Chuyên gia Trương Bạc Hối, Chủ nhiệm Trung tâm Nghiên cứu Châu Á– Thái Bình Dương thuộc Đại học Lĩnh Nam– Hồng Kông (Trung Quốc) nói: “Trong cục diện Biển Đông nói chung, cạnh tranh Mỹ - Trung nói riêng, hành động của ông Rodrigo Duterte có thể khiến cục diện thay đổi, gây rối bàn cờ địa chính trị khu vực, góp phần làm cho Trung Quốc có thêm lợi thế trước Mỹ”.

Ngay cả việc Philippines muốn mua vũ khí của Trung Quốc cũng là chỉ là đòn khiêu khích về phía Mỹ và cuối cùng vẫn nhằm mục đích để Philippines đắc lợi trong cuộc đấu Trung - Mỹ chứ không phải kế hoạch hành động thực tế.

Chuyên gia Hồ Dật Sơn, chuyên viên cao cấp của Viện Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam của Singapore cho biết, việc ông Rodrigo Duterte nói muốn mua vũ khí Trung Quốc là không đáng tin. Rodrigo Duterte muốn quan hệ Trung – Mỹ thêm căng thẳng, từ đó Philippines sẽ giành được nhiều lợi ích hơn.

“Tôi cho rằng mục đích thực sự của ông Rodrigo Duterte là tạo những điều kiện thuận lợi hơn cho Philippines trong mua bán vũ khí với Mỹ", ông nói.

Ông Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biển Đông (Trung Quốc) thì cho biết, ông Rodrigo Duterte đang muốn thử thách Mỹ, đồng thời hy vọng giành được nhiều lợi ích hơn từ Trung Quốc, đặc biệt là về thiết bị quân sự, nhưng kế sách của ông Rodrigo Duterte khó thành hiện thực.

“Do thiếu niềm tin vào nhau, Trung Quốc sẽ không dễ dàng bán vũ khí cho Philippines như ông Rodrigo Duterte kỳ vọng”, vị chuyên gia Trung Quốc nói.

Tuyên bố của Tổng thống Philippines như vậy chỉ là những "lời đường mật" cho thấy một sự làm dáng, lấy lòng Trung Quốc của ông Rodrigo Duterte.

Thứ hai, chính sách với Mỹ của ông Durterte cũng chỉ là các đòn "vừa đấm vừa xoa".

Sau khi tuyên bố muốn lính đặc nhiệm Mỹ rời khỏi đảo phía nam Philippines, không cho hải quân Philippines tuần tra chung với hải quân nước ngoài tại Biển Đông... của ông Durterte, Giáo sư Richard Javad Heydarian thuộc Khoa Chính trị Đại học De La Salle của Philippines cho rằng, hành động của ông Rodrigo Duterte làm chiến lược kiềm chế Trung Quốc của chính quyền ông Obama đang gặp thử thách nghiêm trọng.

Ông nói: “Chính giới Mỹ muốn tạo áp lực ngoại giao đủ mạnh đối với Trung Quốc để Trung Quốc phải tuân thủ luật pháp quốc tế, trong vấn đề này Mỹ rất cần Philippines và các nước láng giềng khác, thái độ của ông Rodrigo Duterte có thể khiến các nước như Việt Nam, Singapore, Indonesia cảm thấy cũng bị áp lực không nhỏ trong ứng xử với Trung Quốc… Nếu Mỹ không muốn hành động nữa thì các nước nhỏ khác làm sao có thể mạo hiểm đứng lên đối đầu với Trung Quốc?”.