Tín ngưỡng thờ mẫu trước cơ hội trở thành di sản thế giới

Tại phiên họp này, Hồ sơ quốc gia Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt sẽ chính thức được Ủy ban Liên Chính phủ Công ước bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể 2003 của UNESCO xem xét ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Liên hoan Tín ngưỡng thờ mẫu tại Hà Nội. Ảnh: Trần Anh

Mang đậm sắc thái riêng của cư dân Việt vùng châu thổ Bắc Bộ, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt mang những giá trị văn hóa, tâm linh và sức sống mãnh liệt, lan tỏa tới nhiều địa phương trong cả nước và cả hải ngoại. Đây là một tín ngưỡng dân gian thuần Việt, có lịch sử lâu đời, biến chuyển thích ứng với sự thay đổi của xã hội. Tín ngưỡng thờ Mẫu có nguồn gốc từ quan niệm thần thánh hóa thiên nhiên của người Việt cổ, dưới khái niệm Thánh Mẫu, hay nữ thần Mẹ. Tục này thể hiện khả năng tích hợp rất lớn với đạo Phật, đạo Giáo, đạo Nho cùng tín ngưỡng dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số, để cuối cùng trở thành một tín ngưỡng đa văn hóa, đa tộc người.

Theo GS.TS Ngô Đức Thịnh – Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa dân gian Việt Nam : Hoạt động nổi bật của Tín ngưỡng thờ Mẫu là nghi lễ chầu văn, ẩn chứa những giá trị văn hóa nghệ thuật rất độc đáo. Nó là kho tàng truyền thuyết, thần tích, huyền thoại về thần linh. Đó còn là các hình thức diễn xướng với âm nhạc, ca hát, nhảy múa, các hình thức trang trí, kiến trúc dân gian phong phú, hấp dẫn.

PGS.TS Từ Thị Loan - quyền Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam - đơn vị chủ trì xây dựng hồ sơ Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt cho biết, hồ sơ này là 1/18 hồ sơ quốc gia đạt đủ 5 tiêu chí của UNESCO xét ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.