Tiếp tục kiến nghị giảm 50% sản lượng thủy điện 'sai lầm thế kỷ'

Trước kiến nghị này, Bộ Công Thương không trả lời rõ có giảm sản lượng hay không, nhưng hứa sẽ chỉ đạo EVN “tuân thủ kế hoạch, phương án tích, xả nước các hồ chứa An Khê và Ka Nak được UBND tỉnh Gia Lai phê duyệt, ưu tiên trước hết cấp nước cho nhu cầu sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp ở vùng hạ lưu đập An Khê”.

Sau phát biểu về công trình “sai lầm thế kỷ” của đại biểu Quốc hội về Thủy điện An Khê - Ka Nak, cử tri tiếp tục kiến nghị giảm phát điện công trình này.

Văn bản trả lời này cũng chỉ rõ, ngoài việc tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa đã được Thủ tướng phê duyệt, Chủ tịch UBND tỉnh hoàn toàn có thẩm quyền quyết định việc điều chỉnh lưu lượng, thời gian vận hành hồ chứa để đảm bảo nước cho hạ du.

Bên cạnh đó, Bộ này nhấn mạnh, nếu thực hiện như kiến nghị của địa phương, tức là “trả lại dòng chảy của sông Ba bình thường như trước khi có thủy điện”, thì hạ du đã bị hạn hán nặng hơn. “Những tháng đầu năm 2016, lượng nước về tiếp tục giảm thấp, đặc biệt là khu vực miền Trung. Lưu lượng dòng chảy tự nhiên về các hồ chứa An Khê - Ka Nak thấp hơn nhiều so với trung bình nhiều năm.

Với lưu lượng này, 4 tháng đầu năm 2016, tổng lượng nước từ hồ thủy điện An Khê - Ka Nak cung cấp cho hạ du sông Ba khoảng 54 triệu m³, vừa bằng lượng nước về hồ. Nếu không có hồ thủy điện cung cấp nước thì lưu lượng dòng chảy tự nhiên trên sông Ba về hồ Ka Nak chỉ là 1,29m³/s, nhưng thực tế, vùng hạ du sông Ba đang được cung cấp từ hồ thủy điện An Khê với lưu lượng trên 5,17m³/s.

Như vậy, trong thời gian vừa qua hồ chứa thủy điện An Khê - Ka Nak đóng góp vai trò không nhỏ trong việc điều tiết cung cấp nhu cầu nước cho hạ du sông Ba. Việc kiến nghị thủy điện An Khê - Ka Nak trả lại dòng nước sông Ba bình thường như trước khi có công trình thủy điện sẽ khó đủ nước cung cấp nước tối thiểu nhu cầu cho hạ du trong điều kiện hạn hán như hiện nay” – Bộ Công Thương khẳng định.

Với quy định hiện nay, để đảm bảo lượng nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp,... ngoài việc hồ chứa phải vận hành đảm bảo mực nước tối thiểu tại từng thời điểm trong mùa cạn theo quy định, Chủ tịch UBND tỉnh nơi có công trình có thể quyết định việc điều chỉnh lưu lượng, thời gian vận hành hồ để đảm bảo mực nước trong thời kỳ tiếp theo.

Trường hợp hạn hán, thiếu nước nghiêm trọng hoặc có yêu cầu bất thường về sử dụng nước, Chủ tịch UBND các tỉnh nơi có công trình sẽ chủ trì, phối hợp với Chủ tịch UBND các tỉnh liên quan lập kế hoạch, phương án gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường thống nhất để chỉ đạo các hồ điều tiết xả nước cho hạ du. Chủ tịch UBND các tỉnh liên quan chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành công trình khai thác, sử dụng nước trên địa bàn thực hiện việc lấy nước phù hợp với thời gian, lịch vận hành của các hồ chứa.

Trước đó, tại kỳ họp đầu tiên Quốc hội khóa XIV vào tháng 4 vừa qua, đại biểu Huỳnh Thành (Gia Lai) đã phát biểu trước Quốc hội, cho rằng thủy điện An Khê – Kanak là “sai lầm thế kỷ”, bởi “trên thế giới không có một đất nước nào chặn hẳn một dòng sông lớn mà chuyển qua dòng sông khác. Hậu quả là từ khi An Khê - Ka Nak hoàn thành không có năm nào mà không có dân khiếu kiện, không có hạn hán, không có lũ lụt gây thiệt hại đối với dân. Việc này không những ở Gia Lai mà cả Phú Yên nữa, hàng triệu người bị ảnh hưởng”.

Để “khắc phục sai lầm” về đầu tư công trình thủy điện An Khê - Ka Nak, đại biểu Huỳnh Thành kiến nghị “phải trả lại nước cho dòng sông bằng ít nhất 20% lưu lượng trung bình trước khi xây dựng đập. Ví dụ, trước đây là 100m³/s thì bây giờ ít nhất phải 20m3/s. Cần thiết ngưng một tổ máy phát điện cũng được, phải ưu tiên đời sống của dân trước”. Sau phát biểu này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã yêu cầu báo cáo về công trình trên.

Hàng loạt thủy điện bị thanh tra quy trình vận hành

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa thành lập đoàn thanh tra nhằm thanh tra việc thực hiện Quy trình vận hành liên hồ chứa của các công trình trên lưu vực sông Hồng, sông Mã, sông Cả, sông Trà Khúc, sông Kôn - Hà Thanh và sông Hương.

Đoàn thanh tra do ông Hoàng Văn Bẩy, Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước làm Trưởng đoàn. Ngoài quy trình vận hành, đoàn thanh tra cũng kiểm tra việc tuân thủ các quy định của giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước và quy định của pháp luật trong khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước.

Trước đó, Bộ Tài nguyên – Môi trường cũng ban hành Quyết định số 2382/QĐ-BTNMT về việc kiểm tra đột xuất việc chấp hành các quy định của pháp luật về tài nguyên nước trong quản lý, vận hành đối với công trình thủy điện Hố Hô.

Điều này xuất phát ở chỗ, trong đợt mưa lũ lịch sử tại miền Trung những ngày vừa qua, thủy điện Hố Hô đã bất ngờ xả nước ồ ạt khiến lũ chồng lũ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hàng nghìn hộ dân thuộc huyện Hương Khê (Hà Tĩnh). (H. Ly)

V.H.