Thủy điện và mạng người

Quy trình xả nước chạy tua pin phát điện, hay xả lũ, xả tràn của các hồ chứa, hồ thủy điện như thế nào với nhiều người dân vẫn còn mơ hồ. Điều họ cần biết rất đơn giản, chỉ gói gọn trong 4 cụm từ “cảnh báo”, “thông báo”, “thời gian” và “lưu lượng”. “Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ xả nước không cảnh báo đến người dân” là khẳng định của ông Tô Xuân Bảo - Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường công nghiêp (Bộ Công thương) sau khi kiểm tra công tác vận hành của thủy điện này vào ngày 25.5.

Tại sao như vậy? Một là, nhà máy thủy điện chủ quan, thờ ơ trách nhiệm với tính mạng người dân vùng hạ nguồn. Hai là, họ thừa biết chạy một tổ máy là bình thường, nhưng chạy 2 tổ máy thì phạm vi ngập, lưu lượng, tốc độ dòng chảy… sẽ khác, nhưng vẫn coi là thường.

Bài học kinh nghiệm tiếp tục được rút ra. Nỗi đau mẹ mất con, anh mất em… với gia đình 4 học sinh còn lâu mới dứt. Mùa lũ, thủy điện xả lũ không đúng quy trình, xả trước báo sau cũng rút kinh nghiệm. Mùa khô, xả nước phát điện không cảnh báo coi đó là bài học. Cứ thế, sợi dây kinh nghiệm ngày một dài thêm, bài học học mãi cũng… quên!.

“Công ty CP Thủy điện Sông Ba Hạ thiết lập lại quy định vận hành, củng cố hệ thống cảnh báo, sử dụng phương pháp cảnh báo phổ thông nhất cho người dân…” là chỉ đạo của ông Trần Hữu Thế - Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên sau sự việc thương tâm. Còn nhớ vụ việc 3 thanh niên sau khi uống rượu, 1 trong 3 người này đã mở van xả lũ hồ suối Vực (huyện Sơn Hòa) gây ngập hoa màu khắp nơi vào đêm 14, rạng sáng 15.3.

Sau đó, việc “xây dựng các nội quy, quy định quản lý hồ” mới được UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện, thiết lập. “Hóa hay lâu nay như thế” còn tồn tại đến bao giờ đối với các hồ chứa, hồ thủy điện, hay người dân phải sống chung với tâm trạng “có một điều chắc chắn là không có gì chắc chắn cả”!

Nhiệt Băng