Thực lực hải quân Iran còn kém xa hạm đội 5 của Mỹ

Mấy năm gần đây, nền công nghiệp quốc phòng Iran đã đạt được rất nhiều thành tựu, đã tự lực sản xuất được rất nhiều trang bị quân dụng quan trọng, có hàm lượng công nghệ cao. Tuy nhiên, công nghệ đóng tàu chiến của Iran thực sự còn yếu kém, không thể so sánh được với công nghệ hàng không vũ trụ, công nghệ tên lửa và máy bay của Mỹ. Chính vì vậy, lực lượng hải quân của họ không những quá yếu kém so với Mỹ mà còn không vượt qua được các nước trong khu vực.

Hiện Iran đang nỗ lực nâng cao thực lực của lực lượng hải quân nhằm đáp ứng yêu cầu tác chiến ở khu vực biển Caspian và Vịnh Ba Tư (Vịnh Persic). Chính vì vậy, trong 4 năm qua họ đóng góp rất ít tàu chiến tham gia vào nhiệm vụ hộ tống tàu bè, chống cướp biển ở khu vực Vịnh Aden - Somalia. Trong quá khứ, tàu chiến Iran cũng chỉ 1 lần tiến hành hải hành viễn dương trong giai đoạn thập niên 70 của thế kỷ trước

Tàu chiến lớp Jamaran và tàu đổ bộ đệm khí Iran

Nhà máy đóng tàu lớn nhất Iran ở Bushehr có năng lực đóng tàu chỉ tầm trung bình, khả năng thiết kế và trình độ quản lý yếu kém, lại hay gặp phải tình trạng thiếu hụt nhân lực do đình công và lãn công gây ra. Hơn 20 năm trước, Iran đã từng tuyên bố sẽ bắt tay triển khai chế tạo tàu chiến cỡ lớn nhưng trên thực tế, do vấp phải những thách thức không nhỏ, công nghiệp đóng tàu của Iran gần như dậm chân tại chỗ cho đến đầu thế kỷ XX.

Trực thăng hạm đỗ trên tàu hộ vệ lớp Jamaran

10 năm trở lại đây, tuy có nhiều tiến bộ nhưng cơ bản các lớp tàu quốc nội của Iran đều thuộc loại chiến hạm cỡ nhỏ, lớn nhất cũng chỉ đạt tầm trung. Tuy vậy, các tàu này cũng đã đạt đến khả năng tác chiến xuyên Ấn Độ Dương. Chẳng hạn như tàu khu trục lớp Jamaran, tàu hộ vệ lớp Sina-7. Thế nhưng để đối chọi với Mỹ thì hải quân của Iran đúng là quá nhỏ bé, không tính các tàu sân bay và máy bay, thực lực tác chiến của hải quân Iran vẫn không thể so được với Hạm đội 5 của Mỹ.

Tên lửa chống hạm C-802 của Trung Quốc

Theo các chuyên gia quân sự phương Tây, hiện lực lượng tàu mặt nước của Iran không có tàu khu trục, chỉ có 3 tàu hộ vệ cỡ 1540 tấn của Anh, 2 tàu hộ vệ 1100 tấn lớp Bayandor do Mỹ viện trợ (thời 2 nước là đồng minh) và 2 tàu hộ vệ lớp Jamaran là đáng kể, còn lại khoảng 50 tàu tuần tiễu cỡ nhỏ, trong đó 10 chiếc lớp Thondor được trang bị tên lửa đối hạm C-802 của Trung Quốc. Ngoài ra, Iran còn có 10 tàu rà quét lôi và 1 số tàu đổ bộ hạng nhẹ, tàu chi viện tác chiến.

Tàu hộ vệ hạng nhẹ lớp Bayandor của Mỹ

Lực lượng tàu ngầm Iran cũng khá đông đảo nhưng chủ yếu là tàu ngầm cỡ nhỏ (tàu ngầm siêu hạng Tareq 901 mà Iran tuyên truyền thực chất là tàu ngầm Kilo), đáng kể nhất chính là 3 tàu ngầm hạng trung lớp Kilo của Nga, ngoài ra còn có khoảng 50 tàu ngầm cỡ nhỏ lớp SSL, Fateh, Nahang, bé nhất là các tàu thuộc lớp Yugo (Triều Tiên viện trợ) và Ghadir (mô phỏng lớp Yugo - 16 chiếc) có lượng giãn nước chỉ 120 tấn. Số tàu này có khả năng tấn công không cao lắm nhưng để bảo vệ dải bờ biển Iran và eo biển Hormuz thì cũng tạm ổn.

Cùng như tàu hộ vệ lớp Jamaran, tàu tuần tiễu lớp Thondor cũng
trang bị tên lửa C-802 của Trung Quốc

Tàu hộ vệ lớp “Jamaran” có lượng giãn nước 1420 tấn, tốc độ tối đa 30 hải lý/h (56km/h), thủy thủ đoàn 120-140 người. Trên tàu được trang bị hệ thống tên lửa chống hạm, gồm 4 quả tên lửa chống hạm C-802 (phiên bản xuất khẩu của loại tên lửa hạm đối hạm YJ-82 của Trung Quốc), 4 quả tên lửa phòng không, hệ thống 6 ống phóng ngư lôi, 2 bệ pháo phòng không 20mm, 1 bệ pháo hạm 40mm và các hệ thống radar, thiết bị điện tử tiên tiến, trên tàu còn trang bị 1 máy bay trực thăng trinh sát chống ngầm. Hiện Iran đã có 2 tàu loại này, 1 chiếc được triển khai ở biển Caspian, 1 chiếc tuần tiễu trên Ấn Độ Dương.

Tàu ngầm Tareq 901 thực chất là tàu ngầm Kilo thế hệ đầu tiên

Cuối tháng 11/2012, để cổ vũ tinh thần nhân dân và quân đội, Iran đã lần đầu tiên công khai viêc họ đang chế tạo tàu hộ vệ lớp Sina-7. Các bức ảnh chụp cho thấy con tàu đã hoàn tất phần thân tàu và boong thượng, bước sang giai đoạn lắp đặt các hệ thống vũ khí, thiết bị điện tử và các trang bị khác.

Tàu hộ vệ lớp Sina-7 có lượng giãn nước thông thường 2000 tấn, tối đa 2500 tấn. Nó được thiết kế trên cơ sở của Jamaran nhưng thay pháo hạm 40mm bằng loại 76mm, tăng gấp đôi số lượng tên lửa đối hạm và tên lửa phòng không, giữa nguyên thiết kế ngư lôi, pháo phòng không và trực thăng hạm.

Tàu ngầm mini lớp Ghadir (mô phỏng lớp Yugo của Triều Tiên) có lượng giãn nước 120 tấn

Hiện nay, tuy tàu hộ vệ lớp Jamaran và Sina-7 được trang bị cả tên lửa đối hạm C-802 của Trung Quốc, nhưng nó không được coi là tàu khu trục vì khả năng tác chiến viễn dương và khả năng phòng không yếu kém. Tehran đang tận dụng khả năng của công ty đóng tàu dân dụng Iran, đây là công ty có khả năng đóng những thương thuyền có tải trọng lớn và hệ thống thông tin, thiết bị điện tử dân dụng hiện đại.

Tuy Iran đang huy động mọi lực lượng để phát triển lực lượng tàu khu trục của mình nhằm nâng cao khả năng tác chiến viễn dương cho lực lượng hải quân nhưng với trình độ công nghiệp đóng tàu còn non trẻ, bị bao vây cấm vận từ 4 phía, hơn nữa lại không còn sự viện trợ như dưới thời Liên Xô và sự chi viện từ Trung Quốc, con đường nâng cấp, hiện đại hóa lực lượng hải quân của họ sẽ gặp rất nhiều gian nan.

Nguyễn Ngọc
Strategypage/Mỹ