Thủ tướng: Lợi ích cục bộ là rào cản lớn làm chậm cổ phần hóa

Vẫn còn 92% vốn nhà nước tại các doanh nghiệp

Theo báo cáo Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, trong thời gian qua mới chỉ thoái vốn được 5 lĩnh vực, đạt 42%, tức là còn 58% chưa thoái vốn. Tỷ lệ cổ phần hóa số vốn chỉ được 8%, tức là còn 92% là hoàn toàn vốn Nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước (DNNN).

Nói về kết quả nêu trên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, số lượng DNNN có thể giảm đi nhưng tỉ lệ cổ phần hóa rất thấp. Tức là cơ bản chúng ta chưa làm được bao nhiêu, vẫn rất nhỏ lẻ, rất ít, chưa thay đổi được cơ cấu của doanh nghiệp để quản trị tốt hơn.

Thủ tướng cho biết, hiện tài sản và vốn ở DNNN của chúng ta là hơn 5 triệu tỷ đồng Việt Nam, trong khi tỉ lệ nợ công còn cao, cần huy động vốn xã hội vào đầu tư.

"Chúng ta cần vốn để làm nhiều việc khác, nhất là làm những công trình hạ tầng quan trọng, giảm nợ công xuống thông qua huy động vốn xã hội", Thủ tướng nói.

Thủ tướng nhấn mạnh, nếu chúng ta cứ "ngại", chúng ta không làm, chúng ta cứ để mãi như vậy thì chúng ta không bao giờ cổ phần hóa, không bao giờ sắp xếp lại được DNNN.

Phân tích về nguyên nhân gây ra sự chậm trễ, Thủ tướng chỉ rõ có cả nguyên nhân khách quan, có nguyên nhân chủ quan. Nguyên nhân khách quan mà chúng ta đang nói là vướng mắc về thể chế, về cách làm.

Về nguyên nhân chủ quan, Thủ tướng nêu rõ, cái vướng mắc lớn nhất là lợi ích và động lực. Lợi ích cục bộ chính là rào cản lớn đối với tiến trình cổ phần hóa, chưa tạo được động lực thực sự để đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn.

"Rồi đề án chúng ta xây dựng đã chậm, nhưng duyệt cũng chậm, rồi sự phối hợp giữa các bộ, ban, ngành trong cổ phần hóa, hoàn thiện thể chế, rồi một số chính sách chưa chặt chẽ, chưa ăn ý, chưa kịp thời", Thủ tướng nói.

Thêm vào đó, Thủ tướng cũng cho rằng cổ phần hóa chậm là do yếu tố năng lực quản lý điều hành của cán bộ DNNN, phối hợp giữa các cơ quan chức năng còn nhiều vướng mắc, lúng túng.

"Không để sân trước, sân sau"

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, sự yếu kém của DNNN là bởi lãnh đạo DNNN không phải là chủ sở hữu thật nên ít có động lực cao độ để làm việc hiệu quả và cũng không bị giám sát chặt chẽ bởi thị trường như doanh nghiệp tư nhân. DNNN thường hoạt động trong môi trường ít cạnh tranh, cả thị trường đầu vào và đầu ra.

"Thời gian tới, khu vực DNNN phải nhỏ đi, nhưng bản thân các DNNN phải mạnh lên và hiệu quả hơn", Thủ tướng yêu cầu.

Thủ tướng cũng cho biết, tiến trình thoái vốn, cổ phần hóa sẽ theo hướng cái gì tư nhân làm tốt, thị trường làm tốt thì Nhà nước sẽ rút dần ra, còn những lĩnh vực cần có vai trò của Nhà nước thì phải tính toán quản lý cho minh bạch, hiệu quả hơn.

"Nhà nước phải nắm tỉ lệ cao hơn trong các lĩnh vực như quốc phòng, điện lực, lương thực… Để điều hành chính sách tiền tệ, ngân hàng thương mại nhà nước phải nắm tỉ lệ cao hơn", Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng yêu cầu từng doanh nghiệp đều phải có chiến lược phát triển của doanh nghiệp, không để sau khi cổ phần hóa, sắp xếp, bị teo tóp. Nếu để teo tóp là thất bại.

"Nếu bộ nào, chủ tịch, tổng giám đốc tập đoàn nào không làm, làm chậm và làm thất thoát thì phải xử lý", Thủ tướng nói và cho biết, hiện nay vẫn còn gần 100 tập đoàn, tổng công ty nhà nước lớn, chiếm giá trị từ 70-100% vốn Nhà nước. Chúng ta phải tăng cường quản lý tốt nhất, đừng để “sân trước, sân sau”.

Để sắp xếp, cơ cấu lại, cổ phần hóa DNNN hiệu quả, Thủ tướng cho biết cần đòi hỏi nhiều yếu tố đồng bộ trong nền kinh tế, đó là môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, khung pháp lý rõ ràng, minh bạch, tăng trưởng kinh tế khởi sắc với tốc độ nhanh, môi trường đầu tư thuận lợi, môi trường cạnh tranh bình đẳng, niềm tin thị trường mạnh mẽ...

"Nhân đây tôi cũng xin nói về tin đổi tiền là thất thiệt, có ý đồ xấu. Xã hội chúng ta cần lên án mạnh mẽ để ổn định kinh tế vĩ mô. Tôi giao Bộ Công an cũng như một số đơn vị chức năng điều tra, tìm ra thủ phạm, những kẻ phao tin đồn nhảm, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh tế vĩ mô của nước ta", Thủ tướng yêu cầu.

N.Mạnh