Thổ Nhĩ Kỳ tìm ra tổ chức mới thay thế EU?

Ngày 20/11, nhiều trang tin quốc tế dẫn lời tuyên bố mới gây sốc của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan. Ông nói rằng, Ankara không nên lưu luyến việc gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và nước này đang cân nhắc ý định sẽ gia nhập Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO).

"Brexit có thể lan rộng. Trong trường hợp này, Thổ Nhĩ Kỳ cần thấy phải bình tĩnh. Lẽ nào Thổ Nhĩ Kỳ chẳng trở thành một thành viên của SCO? Tôi đã nói chuyện về điều này với Putin, Nazarbayev, và các thành viên khác của SCO", ông Erdogan cho biết.

Tổng thống Erdogan cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ trước hết nên cảm thấy thật thoải mái về EU. Việc gia nhập EU không phải là lựa chọn duy nhất của Ankara và nước này sẽ để ngỏ khả năng gia nhập SCO.

Ông Erdogan cũng khẳng định thêm, việc Thổ Nhĩ Kỳ tham gia vào SCO sẽ đảm bảo cho nước này nhiều tự do hành động hơn. Mối quan giữa Ankara với Nga hiện khá tốt, mặc dù "tất cả không thể đạt được cùng một lúc".

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan

Dự kiến, tới đầu tháng 12, Thủ tướng của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đến thăm Nga, và trong quý I năm 2017 sẽ tổ chức Hội đồng hợp tác cao cấp Nga - Thổ Nhĩ Kỳ.

Những tuyên bố trên của Tổng thống Erdogan được đưa ra sau khi hy vọng gia nhập vào EU của Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài nhiều thập kỷ qua đã rơi xuống mức thấp nhất do những diễn biến sau cuộc đảo chính bất thành hồi trung tuần tháng 7 vừa qua.

Sau cuộc đảo chính, sự đàn áp các phe đối lập khiến Thổ Nhĩ Kỳ khó lòng gia nhập EU. Hàng loạt truyền thống nước ngoài đưa tin cho hay, Ankara không thể gia nhập Liên minh châu Âu trước năm 2026, ngay cả khi nước này thực hiện tất cả các yêu cầu của Ủy ban châu Âu.

Liên minh Châu Âu đã bày tỏ quan ngại và kêu gọi ông Erdogan không nên đi quá xa trong chiến dịch thanh trừng sau đảo chính.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cảnh báo, nếu chính quyền của ông Erdogan vẫn nhất quyết khôi phục án tử hình thì chắc chắn, vĩnh viễn nước này sẽ không được gia nhập EU.

"Với tình hình hiện nay, tôi tin rằng, Thổ Nhĩ Kỳ không phù hợp để trở thành một thành viên EU trong thời gian sớm, thậm chí là cả trong giai đoạn dài hơn. Bởi vì những quyết định của chúng tôi sẽ được đưa ra trong quá trình đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ về các vấn đề tư pháp và tự do ngôn luận.

Nhưng nếu Thổ Nhĩ Kỳ vẫn kiên quyết áp dụng lại án tử hình sau đảo chính thì chúng tôi sẽ ngay lập tức kết thúc cuộc đàm phán. Vì một đất nước sở hữu các hình phạt tử hình trong hệ thống pháp lý của nó không có một chỗ trong Liên minh châu Âu", ông Juncker cho biết.

Theo ông Vladimir Chizhov - đại diện thường trực của Nga tại EU, việc gia nhập EU của các nước như Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Ukraine bây giờ sẽ trở nên khó khăn và có lẽ là một gánh nặng quá lớn cho con tàu hội nhập châu Âu.

Thổ Nhĩ Kỳ không thể gia nhập EU trong 10 năm tới

Nhưng ông Erdogan dường như đã không còn để tâm đến những cảnh báo của châu Âu. Sau những cảnh báo, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cho biết, việc khôi phục án tử hình do Quốc hội đưa ra quyết định, và ông sẽ ký thành luật dù Quốc hội có quyết định thế nào đi nữa.

Tổng thống Tayip Erdogan được cho là đang tiến hành nhổ cỏ tận gốc những người ủng hộ cuộc đảo chính ở nước này. Ông Erdogan cũng sẽ cải tổ bộ máy công quyền và đặc biệt là bộ máy của quân đội của Thổ Nhĩ Kỳ.

Hiệp định giữa EU và Thổ Nhĩ Kỳ được ký kết vào năm 1963. Ankara gửi đơn gia nhập Liên minh châu Âu năm 1987.

Các cuộc đàm phán gia nhập EU của Thổ Nhĩ Kỳ chỉ bắt đầu từ năm 2005, song các cuộc đàm phán này vẫn không có nhiều tiến bộ bởi những bất đồng giữa hai bên dẫn đến tình trạng đình trệ.

Khánh Đăng