Tạo sao những nước cờ chính trị mới của Mỹ thất bại?

Sức mạnh Mỹ, lợi ích Mỹ chỉ xác lập, bảo bảo trợ quyền lực mà không xây dựng nền tảng quyền lực. Đây chính là nguyên nhân khiến Mỹ thất bại...

Reuters ngày 1/12 đưa tin Lực lượng nổi dậy tại Syria đã thành lập một liên minh quân sự mới để hy vọng tạo ra vị thế tốt hơn trong đối trọng với quân chính phủ.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Lực lượng quân đội Syria và các đồng minh đã tái chiếm được hơn 1/3 diện tích của Aleppo kể từ khi họ thực hiện cuộc tổng tấn công vào thành trì lớn nhất của phe nổi dậy.

Trước đó, ông Akbik – chính trị gia cao cấp của Phong trào Ngày mai cho Syria – một tổ chức mới trong thành phần phe đối lập - đã từng phải lên tiếng rằng người Syria phải tự cứu mình thay vì chờ đợi người khác, bởi Mỹ và phương Tây không thể thành công trong chiến lược mang đến sự đổi thay cho nền chính trị tại Syria.

Người dân Iraq tràn vào tòa nhà Quốc hội Iraq - biểu hiện quyền lực nhà nước tại Iraq không đại diện cho quyền lực nhân dân

Từ việc phe đối lập tại Syria thất vọng với sự trợ giúp của Washington – điều đó đồng nghĩa Mỹ đã không thành công với nước cờ chiến lược tại Syria, không thể dùng phe đối lập để tạo ra bàn cờ chính trị mới tại Syria - người ta thống kê lại những bàn cờ chính trị mà Mỹ tạo ra thời hậu Chiến tranh Lạnh, thì mới giật mình – tất cả các nước cờ của Washington đều thất bại.

Những bàn cờ chính trị mới đều hỗn loạn, sụp đổ nếu thiếu lợi ích Mỹ, vắng sức mạnh Mỹ

Năm 2011, khi xung đột vũ trang giữa lực lượng nổi dậy tại Lybia với chính quyền của đại tá Gaddafi diễn ra, quân đội NATO do Mỹ cầm đầu đã không kích vào lực lượng quân đội của nhà nước Lybia để hỗ trợ lực lượng nổi dậy nhanh chóng tiến về Tripoli – yếu tố quyết định cho việc tạo ra một bàn cờ chính trị mới tại quốc gia châu Phi này.

Và khi Gaddafi bị giết chết trong một buổi chiều buồn vào cuối tháng 10.2011 tại Sirte, thì bàn cờ chính trị mới tại Lybia cũng chính thức hình thành. Một chính phủ Lybia thời hậu Gaddafi được thành lập. Và Washington đã nhanh chóng kết nối với chính quyền mới này - dù Lybia còn đang rất hỗn loạn – để thể hiện vai trò đạo diễn cho bàn cờ chinh trị mới tại Lybia.

Tuy nhiên, chỉ một năm sau chính Washington đã phải trả giá cho nước cờ chính trị vội vã của mình bằng cái chết của Đại sứ Mỹ tại Libya Ohn Christopher Stevens, khi Lãnh sự quán Mỹ ở Benghazi, Libya bị tấn công bởi các chiến binh Hồi giáo cực đoan vào ngày 11/12/2012, theo The Wall Street Journal.

Hiện nay, trong đời sống chính trị tại Libya có hai khối chính trị - quân sự và thậm chí có tới ba chính phủ, điều đó khiến tính thống nhất của nhà nước Lybia thời hậu Gaddafi gần như không còn nữa.

Cho đến lúc này Washington không thể nắm được cái gì trong một Libya hỗn loạn, chứ nói gì đến việc định hình một chế độ theo ý muốn của họ - nước cờ Lybia đã thất bại.

Tháng 12/2011, quân đội Mỹ triệt thoái khỏi Iraq sau khi lật đổ chế độ Saddam Hussein, tạo ra chế độ chính trị mới tại Bagdad và được bảo trợ bởi lợi ích Mỹ, sức mạnh Mỹ trong 8 năm, dư luận tin rằng bàn cờ chính trị mà Washington tạo ra tại Iraq đã hoàn thiện. Đặc biệt cấu trúc bộ máy quyền lực nhà nước Iraq thời hậu Saddam khiến cho niềm tin đó càng có cơ sở.

Vậy mà chỉ đến tháng 6/2014 thì chính quyền Bagdad lại đối diện nguy cơ bị lật nhào trước sức tiến như vũ bão của lực lượng IS. Và Mỹ lại phải ra tay. Điều đó khiến dư luận giật mình về bàn cờ chính trị tệ hại mà Washington tạo ra tại Bagdad. Đến nay thì người ta không thể nhận diện được diện mạo của chế độ chính trị tại Iraq thời hậu Saddam. Nước cờ Iraq cũng đã thất bại.

Khi Tổng thống George W.Bush phát động tấn công Afghanistan sau sự kiện 11/9, nhanh chóng lật đổ chính quyền Taleban và thiết lập một chế độ chính trị thân Mỹ tại Kabul.

Song khi Mỹ giảm quân số, thì chính quyền Kabul ngay lập tức mất đất, mất dân, thậm chí còn phải tìm cách thỏa hiệp với Taleban để có thể đảm bảo quyền lực. Nước cờ Afghanistan đã không thành công.

Khi NATO thúc ném bom Serbia và Montenegro thì một thực thể chính trị thân phương Tây được xác lập tại Kosovo và rồi dần trở thành một nhà nước có chủ quyền. Vậy mà ngày 6/2/2016 phe đối đối lập tại Kosovo lại dùng bom khói và hơi cay tấn công Quốc hội nhằm phá hoại cuộc bầu cử Tổng thống theo luật định.

Theo giới phân tích thì sự việc xảy phía sau làn khói trắng trong tòa nhà Quốc hội Kosovo cho thấy nhiều vấn đề xã hội tại Kosovo chưa được giải quyết. Thể chế chính trị tại Kosovo không đáp ứng kỳ vọng của người dân Kosovo. Vậy là sau gần hai thập kỷ, bàn cờ chính trị mà Mỹ và phương Tây tạo ra tại Kosovo vẫn chưa hoàn thiện. Nước cờ Kosovo cũng không thành công.

Dù tính chất của các nước cờ Lybia, Iraq, Afghanistan, Kosovo khác nhau, song có một điểm chung là tất cả các bàn cờ chính trị mới của Mỹ tạo ra thời hậu Chiến tranh Lạnh đều hỗn loạn, sụp đổ nếu thiếu lợi ích Mỹ, vắng sức mạnh Mỹ.

Tại sao sự thể lại tệ hại như vậy?

Nguồn Đất Việt: http://baodatviet.vn/the-gioi/quan-he-quoc-te/tao-sao-nhung-nuoc-co-chinh-tri-moi-cua-my-that-bai-3324307/