Tạo 'cú huých' chính sách phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa

Báo cáo “Đặc điểm môi trường kinh doanh Việt Nam: Kết quả điều tra doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2015” vừa được Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) và đối tác công bố cho rằng: Môi trường kinh doanh đang dần được cải thiện nhờ những nỗ lực của Chính phủ...

Doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn về vốn để đầu tư phát triển sản xuất. Ảnh: Lê Tiên

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) và khu vực tư nhân tiếp tục là một động lực chính đối với tăng trưởng kinh tế. Tuy vậy, vẫn còn những rào cản phải gỡ bỏ.

Giảm dần trở ngại

Kết quả điều tra DNNVV năm 2015 cho thấy, quá trình chính thức hóa các cơ sở kinh doanh giai đoạn 2013 - 2015 đã có bước tăng đáng kể. Khoảng 96% số DN chưa đăng ký chính thức trong điều tra năm 2013 đã có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và mã số thuế trong điều tra 2015. Tỷ lệ DN thực hiện đầu tư đã tăng lên so với điều tra năm 2013. Trong các khoản đầu tư của DNNVV, tỷ lệ nguồn vốn tự có tăng mạnh. Điều này cho thấy, tiếp cận tín dụng chính thức vẫn là một trở ngại lớn đối với khu vực DN này.

DNNVV vẫn chưa coi đa dạng hóa sản phẩm là một công cụ để giảm rủi ro, khi chỉ có khoảng 11% DN sản xuất từ 2 loại sản phẩm trở lên. DNNVV đã quan tâm hơn tới phát triển sản phẩm mới, nhưng lại có sự giảm sút về tỷ lệ đổi mới thông qua cải tiến sản phẩm hiện có. Trong khi đó, các DN có hoạt động đổi mới có lợi nhuận và doanh thu cao hơn. Một điểm đáng lo ngại là tỷ lệ DN áp dụng đổi mới công nghệ đã giảm so với điều tra năm 2013.

Một hạn chế khác của DNNVV Việt Nam là kém năng động ở thị trường nước ngoài, khi không nhiều DN nhỏ có hoạt động xuất khẩu. Báo cáo cũng chỉ ra sự hạn chế trong tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế và môi trường với tất cả các nhóm DN.

Kết quả điều tra trong báo cáo này cũng cho thấy, tỷ lệ DN phải chi những khoản phí không chính thức giảm không đáng kể, từ 45% năm 2013 xuống còn gần 43% trong năm 2015. GS. Finn Tarp, Đại học Liên hợp quốc (UNU - WIDER) nhấn mạnh: “Những khoản chi phí không chính thức đang làm méo mó, thui chột sức khỏe của DNNVV Việt Nam”.

Thay đổi để DNNVV lớn lên

Dự thảo Luật Hỗ trợ DNNVV bao gồm 6 chương với 45 điều, được thiết kế với 2 phần quan trọng là các nội dung hỗ trợ cơ bản và các chương trình hỗ trợ trọng tâm dành cho DNNVV. So với Nghị định 56/2009/NĐ-CP của Chính phủ về trợ giúp phát triển DNNVV, Dự thảo Luật đã thu hẹp các đối tượng, hỗ trợ có trọng tâm, ưu tiên hỗ trợ các DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, DNNVV trong lĩnh vực sản xuất chế biến, DN tham gia chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành...

Kết quả điều tra DNNVV năm 2015 cho thấy, khu vực này đang có những đóng góp quan trọng trong tạo việc làm, nhất là ở khu vực nông thôn. Mặt khác, Báo cáo cũng cho thấy tỷ lệ DN rút khỏi thị trường đã giảm (năm 2015 là 8,2%, thấp hơn giai đoạn 2009 - 2013). “Đây là minh chứng cho quan điểm chính sách kinh tế vĩ mô hợp lý của Việt Nam thời gian qua đã mang lại hiệu quả và cần được phát huy”, GS. Finn Tarp nhận xét. Với quan điểm đó, Báo cáo đã đưa ra khuyến nghị về những chính sách mà Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh trong thời gian tới.

Cụ thể, cần có chính sách tăng khả năng tiếp cận tín dụng của DNNVV và những nỗ lực hình thành các chương trình, dự án phù hợp cung cấp tín dụng cho DNNVV trên phạm vi cả nước, cả ở hai phía cung cầu. Chính phủ cũng cần nhắm tới việc tăng cường khả năng đổi mới công nghệ (cả ở sản phẩm và quy trình sản xuất). Đặc biệt, Báo cáo đề cập đến việc phải hình thành khung chính sách để tháo gỡ những phát sinh tiêu cực từ thị trường như vấn đề thông đồng, độc quyền hóa và bất công để đạt được những lợi ích phù hợp thông qua những phát minh, sáng kiến công nghệ.

Trao đổi với Báo Đấu thầu, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng CIEM nhấn mạnh, DN phải nghiên cứu điều chỉnh hành vi của mình, tập trung vào đổi mới công nghệ, đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao sức cạnh tranh. Mặt khác, chính sách hỗ trợ DNNVV cần tập trung theo chiều sâu hơn, sử dụng nguyên tắc của thị trường. Theo ông Hiếu, những thông tin trong Báo cáo có thể giúp các cơ quan hoạch định chính sách nhìn nhận một cách tổng thể, toàn diện hơn về hệ thống chính sách hỗ trợ DNNVV, từ đó đưa ra những biện pháp thích hợp nhất.

Việt Anh

Nguồn Đấu Thầu: http://baodauthau.vn/dau-tu/tao-cu-huych-chinh-sach-phat-trien-doanh-nghiep-nho-va-vua-29180.html