Tăng trưởng kinh tế sẽ giảm sút nếu không quan tâm đến môi trường
Đây là vấn đề được TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) đưa ra tại hội thảo sáng nay.
Phát biểu tại Hội thảo “Lồng ghép các mục tiêu của Chiến lược tăng trưởng xanh vào Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cấp tỉnh” được tổ chức sáng nay 31/10, TS Nguyễn Đình Cung cho biết Việt Nam đang gặp phải vấn đề về biến đổi khí hậu, nước biển dâng và đặc biệt là ô nhiễm môi trường do phát triển kinh tế xã hội ở nhiều tỉnh thành song khái niệm tăng trưởng xanh vẫn còn được hiểu mơ hồ trong nhận thức và không mấy ai quan tâm trong hành động.
"Chúng ta đã có cả Chiến lược tăng trưởng xanh, Kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, có kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm và hàng năm nhưng những kế hoạch chiến lược này được thực hiện riêng lẻ, tách biệt với tăng trưởng xanh. Điều này khiến tăng trưởng kém hiệu quả, thiếu nguồn lực tăng trưởng dài hạn, dẫn đến tăng trưởng giảm sút", ông Cung nói.
Tuy nhiên, TS Cung cho hay, mặc dù Chiến lược tăng trưởng xanh được Chính phủ ban hành từ năm 2012 nhưng hiện nay các địa phương vẫn chưa xây dựng kế hoạch thực hiện chiến lược này.
“Có đến 2/3 số địa phương chưa xây dựng kế hoạch, những tỉnh xây dựng kế hoạch rồi thì không bố trí được nguồn kinh phí thực hiện”, TS Cung nói.
Theo ông, lý do là các địa phương chưa có sức ép để thực hiện và chưa thấy đây là việc phải ưu tiên.
“Các địa phương vẫn coi đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế là một áp lực và là một thành tích. Họ chưa quan tâm đến tăng trưởng xanh hay chưa xanh, đó chưa phải là chỉ tiêu đánh giá địa phương”, ông Cung cho hay và đây chính là vấn đề mà tăng trưởng xanh ở các địa phương chưa được quan tâm nhiều. Dẫn đến tình trạng như hiện nay, một số địa phương tăng trưởng nóng kèm theo ô nhiễm môi trường.
Lồng ghép tăng trưởng xanh vào kế hoạch phát triển kinh tế thế nào? Ông Cung cho rằng 3 dòng phát triển kinh tế xã hội- tăng trưởng xanh và tăng trưởng kinh tế phải hòa quện với nhau.
Viện trưởng Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh: "Hơn lúc nào hết, các địa phương cần lồng ghép mục tiêu tăng trưởng xanh vào kế hoạch phát triển cấp địa phương, làm địa phương trước rồi áp dụng cho cả nước. Tăng xanh phải là chủ đạo chứ không phải đi bên lề trong tư duy phát triển. Nếu chúng ta không thực hiện, sẽ không còn đà tăng trưởng, nền kinh tế sẽ rơi vào nguy cơ càng dốc nguồn lực vào tăng trưởng thì càng thụt lùi. Tăng trưởng kinh tế giảm sút, năng xuất thấp, màu xanh ít đi".
Về vấn đề này, ông chuyên gia kinh tế Lê Viết Thái cho rằng, cần phải thay đổi tư duy để có được sự lồng ghép trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội trong 5 năm tới.
Ông Phan Đức Hiếu, Viện phó Viện CIEM cho biết, tăng trưởng xanh còn là khái niệm giảm phát thải khí nhà kính, sản xuất xanh và lối sống xanh. Giảm phát thải trong sản xuất nông nghiệp, tại Việt Nam rất ít được quan tâm.
Theo ông, trong nông nghiệp, trước 2000, chúng ta sử dụng phân đạm nhiều, cấy dày, sau đó năm 2003 phương thức canh tác cải tiến được áp dụng, cấy thưa, quản lý nước theo cách tưới tiêu hiện đại, đưa lại nhiều kết quả, năng suất tăng, giảm sâu bệnh.
Năm 2016 bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phát động phong trào và nhân rộng mô hình "3 giảm 3 tăng" vừa gải quyết vấn đề thiếu nước, nâng cao chất lượng sử dụng giống vừa đem lại kết quả kinh tế cho người dân, khiến lợi nhuận tăng được 15-35%.
“Đây là minh chứng về hiệu quả tăng trưởng xanh đã và sẽ làm cho gia tốc tăng trưởng cao hơn, bền hơn so với hiện nay”, ông Hiếu khẳng định.
Tăng trưởng xanh, bản chất là tăng trưởng gắn với bảo vệ môi trường; tăng trưởng kinh tế (công, nông ngư nghiệp) gắn với hài hòa lợi ích con người, môi trường và xã hội. Tăng trưởng xanh, còn là hiệu quả của tăng trưởng khi khai thác nguồn lực tự nhiên có sẵn, có hiệu quả lâu dài mà không tác động xấu đến môi trường...
>> TS Nguyễn Đình Cung: "'Mỗi thập kỷ sẽ mất một điểm phần trăm tăng trưởng"