Tăng cường chống chuyển giá doanh nghiệp FDI

Vấn đề chuyển giá của các DN không phải đến bây giờ mới bị phát hiện mà nhiều năm qua, có không ít DN FDI kê khai lỗ liên tục tại Việt Nam. Thậm chí, nhiều DN còn mất cả vốn chủ sở hữu nhưng điều bất thường là các DN này vẫn cứ mở rộng quy mô hoạt động và tăng doanh thu.

Trong khi đó, số tiền thuế phải nộp cho ngân sách Nhà nước, các DN lẩn tránh hoặc nộp quá ít so với thực tế hoạt động của DN. Cơ quan thuế cũng đã vào cuộc chấn chỉnh, nhưng các giao dịch đáng ngờ của các DN, nhất là các tập đoàn đa quốc gia vẫn diễn ra hết sức tinh vi với những thủ thuật khó lường.

Hàng năm, Cục Thuế TP HCM tổ chức thanh tra DN theo chuyên đề và phát hiện nhiều thủ đoạn trốn thuế tinh vi của các DN. Cụ thể như ngành nông, lâm, thủy sản thì xuất hiện một số vệ tinh đầu mối gian lận chứng từ đầu vào để thực hiện hoàn thuế GTGT, rút tiền ngân sách Nhà nước.

Qua chuyển nhượng vốn thì không kê khai nộp thuế để trốn hàng trăm tỷ đồng. Việc chuyển nhượng vốn của các DN FDI thường có 2 hợp đồng với giá trị khác nhau và việc chuyển tiền thông qua các ngân hàng ở nước ngoài nên cơ quan thuế rất khó xác định được số thuế phải nộp.

Cơ quan thuế TP HCM sẽ tăng cường chống tình trạng chuyển giá, đặc biệt tại các DN FDI.

Riêng các DN kê khai lỗ thì đa số thuộc về DN ở các lĩnh vực may mặc, da giày... thực hiện chuyển giá để tránh thuế. Một số DN có giao dịch liên kết nhưng không kê khai giao dịch liên kết theo quy định. Có trường hợp DN thực hiện giao dịch liên kết nhưng không chứng minh được giá giao dịch theo thị trường hoặc lựa chọn phương pháp xác định giá theo thị trường không phù hợp.

Ngoài ra, giao dịch liên kết với các DN gia công ở địa bàn thành phố thường là vừa có giao dịch liên kết về doanh thu, vừa có DN liên kết về chi phí. Trong khi đó, giao dịch liên kết về doanh thu không đáng tin cậy, giao dịch chi phí có rủi ro cao. Đáng lo ngại, đó là hiện tượng giao dịch đáng ngờ qua ngân hàng với số tiền lớn nhưng việc thực hiện giao dịch chỉ trong thời gian rất ngắn.

Theo thông tin từ Cục Thuế TP HCM, năm 2016, Cục Thuế TP HCM đã kiểm tra tại cơ quan thuế gần 150.800 hồ sơ kê khai thuế, số thuế kê khai bổ sung là 71 tỷ đồng; đồng thời thanh tra, kiểm tra tại hơn 20.200 DN với số tiền thuế truy thu và phạt là 2.800 tỷ đồng.

Riêng hoạt động chuyển giá, trong năm 2016, Cục Thuế TP đã thu được 116 tỷ đồng từ giao dịch liên kết, thu được 27 tỷ đồng từ DN có giao dịch đáng ngờ qua ngân hàng,... Mặc dù cơ quan chức năng đã tăng cường quản lý nhưng rủi ro trong hoạt động chống chuyển giá vẫn đang là thách thức vì có rất nhiều DN thực hiện chuyển giá hết sức tinh vi.

Nói về công tác phối hợp chống chuyển giá, ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước, Chi nhánh TP HCM cho rằng, ngân hàng cũng đã không ngừng cải thiện tỷ trọng thanh toán trong thời gian qua. Cụ thể, nếu trước đây, tỷ trọng thanh toán dùng tiền mặt là 19 - 20% thì hiện nay tỷ lệ này kéo giảm xuống chỉ còn khoảng 10%.

Song song đó, Ngân hàng Nhà nước còn phối hợp với cơ quan phòng chống rửa tiền quốc gia thực hiện rà soát tất cả giao dịch đáng ngờ, có dấu hiệu rủi ro thất thu thuế; đồng thời liên kết với các ngành chức năng như Hải quan, Thuế... để truy thu góp phần chống thất thu thuế của Nhà nước.

Theo ông Nguyễn Hữu Nghiệp – Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP HCM, hầu hết các DN hoạt động đều liên quan đến xuất nhập khẩu. Trường hợp, có DN bị nghi ngờ chuyển giá thông qua việc khai lỗ nhưng vẫn mở rộng sản xuất thì cơ quan hải quan sẽ cung cấp thông tin hàng hóa xuất khẩu cho cơ quan thuế để ngành thuế theo dõi và kiểm tra thông qua hệ thống ngân hàng.

Ông Trần Ngọc Tâm - Cục trưởng Cục Thuế TP HCM cho rằng, trong thời gian tới phải nâng cao hiệu quả kiểm soát hoạt động chuyển giá đối với các DN có giao dịch liên kết ở Việt Nam. Đồng thời, đề nghị các cơ quan hữu quan cần xem xét điều chỉnh mức thuế suất thuế thu nhập DN của Việt Nam để không quá chênh lệch với thuế suất của các nước trong khu vực.

Bên cạnh đó, cần quan tâm đến việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong quản lý thuế. Đặc biệt, cần nâng cấp Thông tư 66/2010/T-BTC về chống chuyển giá lên thành Luật và Nghị định.

“TP HCM phải thực hiện tốt công tác chống thất thu thuế và chống chuyển giá. Làm tốt việc này không chỉ thu thuế cho ngân sách Nhà nước mà còn tạo niềm tin cho DN”, ông Trần Vĩnh Tuyến – Phó Chủ tịch UBND TP HCM khẳng định và chỉ đạo phải khẩn trương xây dựng chương trình giám sát để ngăn ngừa, xử lý nhanh những sai phạm và chống chuyển giá.

Khi phát hiện DN có tình trạng chuyển giá, phải xử lý răn đe để tạo môi trường đầu tư công bằng, lành mạnh.

Thúy Hà