Tại sao cấm vận Nga thời hậu Obama sớm rã rời?

Trong chuyến thăm tạm biệt Châu Âu, mục đích của Tổng thống Mỹ Barak Obama là khuyến cáo đồng minh tiếp tục thống nhất trong việc siết chặt cấm vận Nga sau khi ông Obama – tác giả chính của lệnh cấm vận – rời nhiệm sở.

Nghĩa là một liên minh cấm vận Nga thời hậu Obama sẽ được thiết lập và nữ Thủ tướng đức Angela Merkel được cho là sẽ lĩnh ấn tiên phong.

Vậy nhưng khi sự đồng thuận chưa có được thì các đồng minh của ông Obama bên bờ đông Đại Tây Dương đã và đang tìm cách kết nối với Moscow để tìm kiếm lợi ích cho người dân, đất nước mình, qua đó củng cố sự nghiệp của chính mình. Đặc biệt trớ trêu là người lĩnh ấn tiên phong trong cấm vận Nga thời hậu Obama lại đi tiên phong trong tiếp cận với Moscow.

Theo Sputnik ngày 15/11 cho biết, Tổng thống Vladimir Putin và Thủ tướng Angela Merkel đã thảo luận qua điện thoại về tình hình xung quanh việc quá cảnh khí đốt của Nga cho người tiêu dùng châu Âu qua Ukraina.

Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh mùa đông ở Châu Âu năm nay được dự báo sẽ rất lạnh, khiến gia tăng nguy cơ Kiev có thể lấy trái phép khí đốt của Nga.

Là người lĩnh ấn tiên phong trong cấm vận Nga, song Thủ tướng Đức Angela Merkel lại đi tiên phong trong việc kết nối với Moscow.

Như vậy là thực tế đã chứng tỏ lệnh trừng phạt nước Nga đang làm khó cho các đồng minh của Washington, làm ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân các quốc gia này và ván cờ tàn Ukraine lại đang trở thành van đóng mở vượng khí cho sự nghiệp chính trị vốn đang gặp nhiều sóng gió của những đồng nghiệp Tổng thống Obama tại lục địa già.

Nữ Thù tướng Đức Merkel đang tranh cử thêm một nhiệm kỳ nữa và dù đang dẫn điểm, song hiệu ứng từ thất bại thảm hại của Hillary Clinton là một lời cảnh báo cho bà Merkel. Vì vậy nhà lãnh đạo Đức phải tạm quên lời kêu gọi của Obama, để tìm cách đảm bảo chiến thẳng cho mình.

Điều đó cho thấy liên minh cầm vận Nga thời hậu Obama chưa thành lập đã rã rời. Tại sao vậy?

Trừng phạt Moscow không hoàn toàn là ý muốn của chính quyền, không phải là ý nguyện của người dân tại các nước áp cấm vận Nga

Có thể thấy rằng, là một thành viên quan trọng trong liên minh cấm vận Nga, song Pháp lại là quốc gia ủng hộ mạnh mẽ nhất việc nới lỏng việc trừng phạt Moscow. Tổng thống Pháp Francois Hollande là nhà lãnh đạo phương Tây đầu tiên ghé thăm nước Nga sau khi Mỹ và đồng minh áp lệnh cấm vận Nga bởi “sự kiện Crimea”.

Có lẽ dư luận không thể quên được chặng dừng chân bất ngờ tại Moscow ngày 6/12/2014 của Tổng thống Hollande. Trong sự kiện đặc biệt ấy, người đứng đầu điện Elysees đã khuyên nhà lãnh đạo Nga : “Có thời điểm chúng ta cần phải nắm bắt những cơ hội. Thời điểm như vậy sẽ tới”. Đây được xem là dấu hiệu cho thấy liên minh cấm vận Nga ‘đồng nhưng không thuận”.

Tiếp theo đó là ngày 28/4/2016, Hạ viện Pháp đã thông qua nghị quyết kêu gọi EU dỡ bỏ lệnh cấm vận đối với Liên bang Nga. Đồng thời Hạ viện nước này cũng có nghị quyết kêu gọi chính quyền Tổng thống Hollande chấm dứt việc cấm vận kinh tế đối với nước Nga.

Mặc dù những nghị quyết của Hạ viện Pháp không ràng buộc thực hiện, nhưng qua đó cho thấy những người Pháp ở chiến tuyến bên kia đã tìm mọi cách giúp nước Nga thoát vòng vây cấm vận. Cả cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy, ứng viên tương lai trong cuộc bầu cử Tổng thống Pháp năm 2017 cũng tìm cách giúp Moscow khi đề xuất biện pháp để nước Nga dần thoát ra.

Điều đó cho thấy, gần như cả hệ thống chính trị của nước Pháp đã ủng hộ việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với Moscow - Pháp đã trở thành mắt xích yếu nhất của liên minh cấm vận bao quanh nước Nga.

Theo chân Pháp, tháng 5 vừa qua Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cũng đã liều mình có chuyến viếng thăm chớp nhoáng tới Moscow như một động thái muốn tìm cách giúp nước Nga thoát cấm vận. Dù kết quả chuyến thăm đó không mang lại kết quả nào rõ rệt, nhưng nó cũng chứng minh rằng nước Nhật đang rất đồng cảm với khó khăn của nước Nga thời cấm vận.

Theo dự kiến Tổng thống Putin sẽ có chuyến thăm tới Nhật Bản vào tháng 12 tới đây và hai bên đã chuẩn bị rất nhiều vấn đề được xem là sẽ tạo ra đột phá cho quan hệ Nga – Nhật. Những xung đột về tranh chấp lãnh thổ có thể sẽ chưa có đột biến theo nhận thức mới của Tokyo, song Thủ tướng Abe rất kỳ vọng hợp tác đầu tư Nga – Nhật sẽ có những đột phá lớn.

Với nước Đức thì dủ Thủ tướng Merkel vẫn hô hào siết chặt cấm vận nước Nga, song các doanh nghiệp Đức thì vẫn được chính quyền làm ngơ trong việc tăng cường quan hệ với các đối tác Nga, giúp cho kim ngạch thương mại Nga – Đức tăng chóng mặt. Điều đó chứng tỏ Berlin chịu sức ép của Washington hơn là mong muốn trừng phạt Moscow trong thời buổi khó khăn này.

Như vậy, ngay khi Obama còn tại nhiệm mà liên minh cấm vận đã rất lỏng lẻo, vậy thì làm sao có liên minh cấm vận Nga chặt chẽ hơn thời hậu Obama. Điều quan trọng nhất có thể nhận diện là việc trừng phạt Moscow không thể hiện ý nguyện của người dân các quốc gia tham gia cấm vận nước Nga.

Người dân và doanh nghiệp tại các quốc gia nằm trong liên minh cấm vận Nga – kể cả người dân và doanh nghiệp Mỹ - chịu nhiều thiệt thòi, phải đứng nhìn lợi ích từ nước Nga chảy vào túi những đối tác khác. Đây được xem là cơ sở khiến cho hàng rào cấm vận luôn bị xé trong thời gian qua, giúp cho nước Nga có thể vượt qua thời điểm khó khăn khắc nghiệt nhất.