Sức mạnh lòng dân - bài học không bao giờ cũ

Cách đây 40 năm, ngày 27/1/1973 tại Paris, “Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam”, gọi tắt là Hiệp định Paris về Việt Nam đã được Mỹ và Việt Nam ký kết. Mỹ buộc phải thừa nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, rút hết quân Mỹ và quân đồng binh ra khỏi miền Nam Việt Nam.

Đây được coi là văn kiện pháp lý quốc tế có ý nghĩa quan trọng nhất, là kết quả của cuộc đấu tranh ngoại giao cam go nhất, lâu dài nhất, sáng chói nhất trong lịch sử nền ngoại giao cách mạng Việt Nam. Chính chiến thắng này đã đưa dân tộc Việt Nam lên hàng ngũ dân tộc tiên phong trên thế giới, đánh thắng hai đế quốc to, đánh bại chủ nghĩa thực dân cũ và mới, là ngọn cờ chiến đấu của phong trào đấu tranh vì độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ, hòa bình và chủ nghĩa xã hội.

Hiệp định Paris đã khẳng định bản chất cách mạng, khoa học, sáng tạo và tầm vóc thời đại trong đường lối chiến lược, sách lược của Đảng Cộng sản Việt Nam và của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đảng ta đã nắm vững và vận dụng sáng tạo, thành công chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam. Đây cũng là thắng lợi của tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo của cách mạng Việt Nam, kết hợp nhuần nhuyễn tinh thần quốc tế vô sản và đoàn kết các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Đồng thời, việc ký kết Hiệp định Paris cũng khẳng định sự thành công của đường lối, chiến lược, sách lược của Đảng ta trong đấu tranh, phối hợp cả ba lực lượng, cả ba thứ quân trên mặt trận chính trị, quân sự và ngoại giao, trong đó ngành ngoại giao Việt Nam có đóng góp cực kỳ quan trọng, thu hút khá lớn sức mạnh tinh thần, vật chất của các lực lượng cách mạng thế giới kết hợp với sức mạnh nhân dân Việt Nam.

Ngày nay, khi Việt Nam thực hiện chính sách đối ngoại đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ và hội nhập quốc tế, những bài học rút ra từ Hội nghị Paris vẫn giữ nguyên giá trị, nhất là trong bối cảnh hiện tại, khi vấn đề độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam đang có nhiều diễn biến phức tạp.

Bài học lớn nhất rút ra từ cuộc đàm phán Paris, đó là phải tranh thủ sự đồng thuận của dư luận nhân dân quốc tế cho chính nghĩa, làm cho nhân dân thế giới hiểu rõ về chủ quyền của Việt Nam. Suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ và cuộc đàm phán Paris, ngoại giao Việt Nam đã làm rất nhiều việc, nhưng việc thường xuyên, tốn nhiều công sức nhất là tranh thủ dư luận, làm rõ thế chính nghĩa của Việt Nam. Chúng ta huy động toàn diện bộ máy đối ngoại, Đảng, Nhà nước, các đoàn thể, tổ chức nhân dân, ngày ngày lên án và tố cáo tội ác xâm lược của đế quốc Mỹ. Việc này đánh mạnh vào tội ác và cách hành động phi pháp của Mỹ, có tác động mạnh mẽ để tập trung lực lượng, tranh thủ dư luận nhân dân Mỹ và thế giới ủng hộ cuộc chiến vì chính nghĩa của Việt Nam, tạo thành thế mạnh quốc tế của Việt Nam.

Học giả Mỹ và quốc tế khi ấy đều nhất trí, Mỹ thua trong cuộc chiến tranh Việt Nam trước hết là thua ngay tại nước Mỹ. Điểm yếu nhất của Mỹ là hậu phương bị rối loạn. Việc đấu tranh, tuyên truyền của Việt Nam đã khiến không chỉ nhân dân thế giới, mà ngay cả nhân dân Mỹ cũng đồng tình ủng hộ Việt Nam. 3/4 người dân Mỹ khi ấy đã thức tỉnh và lên tiếng phản đối cuộc chiến sai trái của Mỹ, tạo nên một phong trào chống chiến tranh của chính người dân nước gây hấn lớn nhất trong lịch sử loài người. Đó là một chiến thắng vĩ đại của ngoại giao Việt Nam. Việt Nam thắng Mỹ trên bàn đàm phán Hiệp định Paris chính là biết dựa vào sức mạnh ý chí, sức mạnh của toàn dân tộc, tranh thủ được sự đồng tình của nhân dân Mỹ và nhân dân thế giới.

Vài năm lại đây, tranh chấp chủ quyền biển đảo ở khu vực Đông Bắc Á và biển Đông tiếp tục nóng lên. Điểm sôi động nhất là bãi đá ngầm Scarborough/Hoàng Nham thuộc vùng biển Philippines. Tàu cá, tàu hải giám Trung Quốc thường bao vây khu vực này, gây nên cuộc tranh chấp căng thẳng kéo dài.

Liên quan đến Việt Nam, thời gian qua, Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố thành lập cái gọi là thành phố Tam Sa, ngay trên vùng đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam, mời thầu dầu khí trong vùng biển của Việt Nam, đưa tàu cá kéo đứt cáp của tàu thăm dò dầu khí Việt Nam, bất chấp sự phản đối và lên án của chúng ta. Không dừng lại ở đó, Trung Quốc lại tiếp tục phát hành hộ chiếu in bản đồ Trung Quốc có đường lưỡi bò với chủ quyền chồng lấn gần hết biển Đông (bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam). Chính quyền tỉnh Hải Nam của Trung Quốc còn công bố kế hoạch kiểm tra, khống chế tàu thuyền nước ngoài trên biển Đông từ đầu năm 2013. Cung cách hành xử của Trung Quốc gây mất ổn định tình hình khu vực, đe dọa chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.

Vì vậy, ngoại giao Việt Nam cần chọn cách ứng xử mềm dẻo, gắn kết chính quyền và nhân dân các nước trong khu vực đang có chung hoàn cảnh với Việt Nam, nhằm tạo thành một sức mạnh ý chí, sức mạnh tinh thần để cảnh tỉnh và cô lập những hành động sai trái của Trung Quốc. Đó là kinh nghiệm lớn từ việc vận dụng sức mạnh quốc tế trong cuộc đàm phán Paris, cũng như suốt các cuộc đấu tranh giành độc lập của Việt Nam.

Việc tuyên truyền cần phải tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa, làm cho nhân dân thế giới và đặc biệt là chính người dân Trung Quốc nhận ra những luận điệu xuyên tạc của chính quyền Trung Quốc, ủng hộ chủ quyền chính đáng của Việt Nam. Đối với nhân dân Việt Nam, phải tuyên truyền mạnh mẽ hơn nữa, có nhiều hoạt động thiết thực hơn nữa để tranh thủ lòng dân, tạo sự đồng thuận, để người dân có thêm cơ hội thể hiện lòng yêu nước.

Bài học kinh nghiệm từ cuộc đàm phán Paris trong việc áp dụng linh hoạt sức mạnh trên cả ba mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao, mà trong hoàn cảnh hiện tại, trước hết là kết hợp khéo léo giữa chính trị và ngoại giao, đặc biệt là bài học sử dụng sức mạnh của lòng dân để chống lại các thế lực bá quyền nước lớn.