Sự thật về hai vụ khiếu kiện đất đai gần đây ở huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh)

UBND Đức Thọ làm việc với cơ quan hữu quan và 2 xã về vụ việc trên Điều không bình thường là một số người do vô tình hay hữu ý, làm cho dư luận hiểu sai bản chất của vấn đề, "đẩy" sự việc sang một hướng khác. Từ vụ đòi đất ở xã Thái Yên… Miếng đất 230m2 ở tờ bản đồ số C1, số thửa 844 ở thôn 5, xã Thái Yên, huyện Đức Thọ vốn gốc gác là của ông Đoàn Ba, có từ trước năm 1940, do cố Can, bố mẹ của ông để lại. Từ năm 1968 đến năm 1972, đất bỏ hoang không có người sử dụng. Bởi trước năm 60 ông Ba sang Thái Lan làm ăn sinh sống và mất ở đó. Ông có 3 người con là: Đoàn Đình Huệ (đi bộ đội, hy sinh năm 1972, chưa lập gia đình) Đoàn Đình Sum, là công nhân, mất tại Thanh Hóa năm 1967. Chị vợ anh Sum tái giá năm 1968, sau khi chồng mất vài năm. Bà Đoàn Thị Xuân là con gái út của ông bà, đi lấy chồng từ năm 1965, người cùng xã. Kể từ đó, nhà và mảnh đất ông Ba không còn ai sử dụng. Đến năm 1972, ông Nguyễn Vĩnh Thông, là người họ hàng (con cô con cậu với bà Xuân) lâu nay di dân làm ăn ở huyện Hương Khê, đưa gia đình về mượn nhà và đất ông Ba để ở cho đến năm 1987, tính ra gần tròn 23 năm. Năm 1995, cả nước thực hiện luật đất đai sửa đổi năm 1993 và Nghị định 64-CP về giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) ổn định lâu dài cho hộ nông dân (thời điểm này đang cấp chung một bìa cả đất ở và đất nông nghiệp). Ông Thông đã kê khai theo hiện trạng đang quản lý, sử dụng cả đất ở, đất nông nghiệp. Do thiếu kiểm tra cụ thể, thôn xóm, UBND xã đã lập danh sách chung cùng với các hộ trong toàn xã, đề nghị UBND huyện Đức Thọ cấp giấy CNQSDĐ cho hộ ông Thông mảnh đất nói trên. Từ đó cho đến năm 2009 (tức trên 13 năm) không có khiếu nại, khiếu kiện. Ngày 26-2-2009, bà Đoàn Thị Xuân gửi đơn khiếu kiện lên Thanh tra nhà nước huyện Đức Thọ và UBND xã Thái Yên đòi lại đất. UBND xã Thái Yên tổ chức hòa giải 2 lần không thành. Ba tháng sau, bà Xuân tiếp tục có đơn kiến nghị gửi lên UBND huyện. Sau khi nghiên cứu đơn của cả hai bên (bà Xuân và ông Thông) xét thấy có sự tranh chấp dân sự giữa việc cho mượn đất, mượn nhà dẫn đến tranh chấp đất đai, UBND huyện có ngay Công văn số 669/UBND-TTr ngày 20-5-2009 đề nghị tòa án xem xét, giải quyết vụ việc tranh chấp và đôn đốc UBND xã Thái Yên thực hiện hòa giải theo yêu cầu cơ quan Tòa án nhân dân huyện. UBND xã Thái Yên tiếp tục tổ chức hòa giải nhưng không thành nên đã báo cáo lên UBND huyện bằng công văn số 15/BC-UBND ngày 13-11-2009. Ngày 20-4-2011, Tòa án nhân dân huyện Đức thọ đã triệu tập đương sự để giải quyết và lập hồ sơ thụ lý vụ án. Từ những vấn đề nêu trên, chúng ta có thể thấy rằng: - Việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa bà Xuân và ông Thông là mới phát sinh từ năm 2009, tức là gần 40 năm sau kể từ ngày ông Thông đến ở nhờ đất ông Ba, mới có đơn khiếu kiện. - Việc bà Xuân khiếu nại về mảnh đất nói trên là theo nguồn gốc quản lý, sử dụng; xét về lý thì bà đã xuất giá lấy chồng, và mảnh đất này ông Ba không hề có một giấy tờ thừa kế nào, kể cả bà Xuân. - Việc ông Thông đến ở trên đất ông Ba không phải vì giấy CNQSDĐ đã cấp năm 1995, mà anh em họ cho nhau ở nhờ từ năm 1972, sau 23 năm mới có việc cấp giấy CNQSDĐ. - Đối với liệt sĩ Đoàn Đình Huệ, kể từ ngày báo tử đến nay vẫn được thờ cúng tại nhà ông Đoàn Đình Quế (cháu ruột, gọi ông Ba bằng chú) chưa một lần thờ cúng tại nhà ông Ba. Vì thế không có chuyện "cướp đất" của gia đình liệt sĩ hoặc "không có chỗ để treo bằng Tổ quốc ghi công" của liệt sĩ Đoàn Đình Huệ. Xét toàn bộ nội dung, cách làm, thời gian của vụ khiếu kiện không thấy có sự tắc trách, đùn đẩy của chính quyền các cấp. Về phần mình, UBND huyện Đức thọ đã nêu cao trách nhiệm quản lý nhà nước, chỉ đạo các cấp, ngành tiến hành giải quyết vụ việc theo trình tự, chức năng đã định. Lãnh đạo xã Thái Yên và các cơ quan có liên quan như Thanh tra, Tòa án nhân dân huyện Đức Thọ đã vào cuộc ngay sau khi có đơn khiếu nại của công dân và chỉ đạo của UBND huyện. Tuy nhiên, UBND xã Thái Yên và huyện Đức Thọ cần rút kinh nghiệm về mặt quản lý đất đai. Trong trường hợp này, lẽ ra đất ông Ba phải được thu hồi theo luật định khi không có ai sử dụng. Đức Lĩnh (Kỳ sau: …Đến việc thu hồi đất tại vùng Đập Ngã)