Sôi động mua bán tài sản nhà nước

Món ngon thuộc về ai?

Sau thời gian dài chờ đợi, Chính phủ dự kiến bán toàn bộ 89,59% cổ phần tại Bia Sài Gòn (Sabeco) ước tính khoảng 1,8 tỷ USD, đồng thời sẽ bán 82% cổ phần tại Bia Hà Nội (Habeco) khoảng 404 triệu USD. Cổ phần của Sabeco sẽ được bán làm 2 đợt trong cuối năm nay và năm sau, trong khi cổ phần Habeco sẽ được thoái vốn 1 lần trong năm nay. Nếu thoái vốn đúng theo kế hoạch, ngân sách nhà nước dự kiến sẽ thu về 2,2 tỷ USD, giúp giải tỏa phần nào áp lực thâm hụt ngân sách cũng như có thêm vốn để đầu tư vào các dự án hạ tầng trị giá tỷ đô khác như các tuyết đường sắt đô thị, tuyến đường cao tốc hay sân bay quốc tế Long Thành.

Sự sôi động trong mua bán tài sản nhà nước còn đến từ việc SCIC thoái vốn hoàn toàn khỏi các tài sản có giá trị khác như FPT, Viễn thông FPT, Nhựa Bình Minh, Bảo hiểm Bảo Minh, Nhựa Tiền Phong, Công ty Tái bảo hiểm Quốc gia Việt Nam. Các tài sản này sẽ giúp nâng tầm vị thế của thị trường chứng khoán Việt Nam và thu hút thêm dòng tiền của nhà đầu tư nước ngoài.

Tất nhiên, con số thặng dư vốn khi đấu giá lượng cổ phiếu nói trên có thể cao hơn nữa, bởi đang có nhiều tập đoàn nổi tiếng thế giới đã bày tỏ ý định thâu tóm 2 hãng bia này. Heineken, Anheuser-Busch InBev, SABMiller, Asahi Group Holidings, Kirin Holdings đang nhòm ngó Sabeco. Ông trùm ngành thức uống Thái Lan, Tập đoàn Singha, cũng bày tỏ ý định tham gia cuộc đua thâu tóm Sabeco sau khi đã bỏ ra 1,1 tỷ USD mua cổ phần của Masan Brewery và Masan Consumer Holdings, đơn vị đang sở hữu nhãn hàng bia Sư Tử Trắng.

Sự thèm khát của DN ngoại cũng là điều dễ hiểu. Doanh thu của Sabeco năm 2015 lên đến hơn 27.000 tỷ đồng, lợi nhuận ròng khoảng 3.600 tỷ đồng. Trong khi đó, doanh thu và lợi nhuận của Habeco lần lượt 9.638 và 951 tỷ đồng. Năm 2015 Sabeco dẫn đầu thị trường bia Việt Nam với 41% thị phần, Heineken Việt Nam chiếm vị trí thứ 2 với 21%, trong khi Habeco đứng thứ 3 với 19,62%. Như vậy, chiếm được Sabeco hoặc Habeco sẽ là con đường tắt để các tập đoàn vươn lên vị trí dẫn đầu một trong những thị trường cạnh tranh sôi động nhất khu vực. Ngoài lĩnh vực cốt lõi là kinh doanh bia rượu, Sabeco hay Habeco còn hấp dẫn do sở hữu khá nhiều bất động sản mà nếu đánh giá lại theo giá thị trường, tổng giá trị tài sản của các DN này có thể lớn hơn nhiều lần so với giá trị trên sổ sách.

Trong cuộc đua sở hữu Sabeco, Habeco, khối ngoại dường như đang có lợi thế. Theo ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán SSI, với quy mô của các tổ chức trong nước hiện nay và với mức lãi suất các DN trong nước đang huy động thấp cũng khoảng 10%/năm sẽ khó hấp thụ được. Nếu có, các tổ chức trong nước hoặc phải bắt tay với nhà đầu tư nước ngoài, hoặc cùng đầu tư hay đơn thuần chỉ nhận ủy thác đầu tư cho họ. Nhưng không phải không có rủi ro cho nhà đầu tư khi tham gia mua tài sản của các DN nói trên, nhất là các khoản đầu tư ngoài ngành. Điển hình như Sabeco đang đầu tư vào một loạt tổ chức tài chính như Ngân hàng Phương Đông (216 tỷ đồng), Ngân hàng Đông Á (136 tỷ đồng), Bảo hiểm PVI Sài Gòn (51 tỷ đồng), Chứng khoán Đại Việt (7,2 tỷ đồng), Quỹ Đầu tư chứng khoán Sài Gòn, Quỹ Đầu tư Việt Nam... Tổng số vốn đầu tư vào các đơn vị khác của Sabeco có giá trị gốc lên đến 791 tỷ đồng, nhưng chi phí trích lập dự phòng giảm giá các khoản đầu tư này cũng đã lên tới 429 tỷ đồng.

Bán cho người ra giá cao nhất

Tư duy CPH DNNN của các nhà quản lý dường như đã thay đổi mạnh mẽ. “Sabeco không quan tâm đến việc người mua là nước ngoài hay trong nước. Tất cả những gì chúng tôi quan tâm là ai trả giá cao nhất” - ông Lê Hồng Xanh, Tổng Giám đốc Sabeco, cho biết. Có lẽ cũng giống như trường hợp của Vinamilk khi mới đây HĐQT công ty này đã thông qua nghị quyết nới room cho khối ngoại lên 100%. Mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận từ việc bán cổ phần mới là điều mà các tập đoàn đặt lên hàng đầu.

Mong mỏi này cũng là hợp lý. Việc nhận được nguồn lực đáng kể từ bên ngoài sẽ giúp Sabeco, Habeco cải thiện năng lực kinh doanh, tiếp thu các thông lệ quốc tế tốt nhất, nâng cao năng lực quản trị, mở rộng kênh phân phối. Việc có thêm nguồn lực cũng sẽ giúp họ thực hiện các chiến dịch marketing đầy tốn kém để cạnh tranh với rất nhiều thương hiệu ngoại đang đổ bộ vào Việt Nam. Ngay cả đối với Sabeco, mặc dù đang dẫn đầu thị trường nhưng mức tăng trưởng doanh thu trong 2 năm qua chỉ lần lượt đạt 5% và 8% và đang có dấu hiệu chững lại.

Nhìn chung, việc CPH DNNN có thương hiệu lớn như Sabeco, Habeco là một thông điệp tích cực đối với các cam kết Chính phủ gửi tới nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đó là những cam kết về một môi trường kinh doanh cởi mở hơn, minh bạch hơn, công bằng hơn, dần tiến đến các tiêu chuẩn quốc tế Việt Nam đang theo đuổi. Đây cũng là những cam kết mở cửa thị trường mà Việt Nam đàm phán trong các hiệp định thương mại kinh tế (FTA) lớn như TPP), hay FTA Việt Nam – EU. Bên cạnh các tài sản có giá trị như Sabeco, Habeco, trong thời gian tới giới đầu tư trên thị trường chứng khoán còn có cơ hội tiếp cận các tài sản lớn khác như Vinamilk khi TCT Đầu tư - Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đang lên kế hoạch thoái toàn bộ 44,7% cổ phần tại đây. Được biết, từ đầu năm giá cổ phiếu của Vinamilk đã tăng 28%, đưa giá trị vốn hóa thị trường của công ty này lên đến 9,4 tỷ USD, một kỷ lục hiếm có trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Gia Song