Sinh viên đóng phí cao, quyền lợi có cao?

“Chúng tôi tăng ở mức cho phép, với khoản thu này sẽ đủ để cân đối thu chi. Ngoài ra bắt đầu từ năm học này trường áp dụng chương trình đào tạo quốc tế đại trà. Đây là mức học phí đã cam kết theo lộ trình trong đề án thí điểm đổi mới hoạt động đã được Chính phủ phê duyệt và quy định mức học phí hiện hành của Chính phủ. Học phí này cam kết không phát sinh các khoản chi phí khác nằm ngoài danh mục phí, lệ phí theo quy định” – ông Nhựt cho biết.

Còn ông Nguyễn Đức Minh, Trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM cho biết học phí năm học 2016-2017 đối với bậc đại học cụ thể khóa tuyển sinh năm sau 2015 và được áp dụng cho khóa mới là là 423.000 đồng/tín chỉ tương đương 14.800.000đồng/năm.

Đối với các khóa tuyển sinh trước năm 2015, khối Kinh tế 260.000đồng/tín chỉ tương đương 8.580.000 đồng/năm; khối Công nghệ 308.000đồng/tín chỉ tương đương 10.164.000 đồng/năm.

Ông Minh cho biết,mức thu trường đưa ra vẫn thấp so với mức thu theo đề án tự chủ (năm 2016-2017 được thu 15.400.000 đồng/năm học). Và vẫn thấp hơn nhiều và nếu so mức trần học phí của nghị định 86 cho các trường tự chủ thì còn thấp hơn rất nhiều. Nếu theo nghị định này trường thuộc hai lĩnh vực gồm Kinh tế- được thu mức 17,5 triệu/năm và Kỹ thuật, công nghệ- được thu ở mức 20,05 triệu/năm thì mức học phí của trường có thể thu một trong hai mức này.

Theo lý giải của ông Minh, Trường không thu ở mức kịch trần vì đã cân đối mức thu- chi phù hợp. “Với điều kiện tuyển sinh hiện nay, chúng tôi cũng rất lo lắng, vì vậy mức học phí phải phù hợp với khả năng và điều kiện theo học cho sinh viên”.

Bà Phạm Thu Hương, Trưởng Phòng đào tạo Trường ĐH Ngoại thương cho biết, theo quy định thì nhà trường được tăng học phí hơn 17 triệu/ năm. Tuy nhiên, năm học 2015-2016 nhà trường mới thu ở mức 14,5 triệu/ năm. Và năm học 2016-2017 sẽ tăng 10% nữa.

Vẫn theo bà Hương, theo quy định với những sinh viên đang theo học năm hai, năm ba...nhà trường được phép tăng học phí 30% nhưng nhà trường cũng chỉ áp mức tăng 10% như sinh viên năm đầu. Cụ thể, với sinh viên K53 trước nộp học phí 7 triệu/ năm thì năm học này tăng 10% - nghĩa là sinh viên phải đóng hơn 8 triệu/ năm. "Các khoản phí đều được nhà trường công khai vào đầu năm học để sinh viên chọn lựa, tránh gây sốc" - lời bà Hương.

Sinh viên đóng nhiều, quyền lợi phải cao hơn

Ông Nguyễn Đức Hưng cho rằng, xã hội hóa giáo dục không có nghĩa là bắt người học phải chi phí toàn bộ cho việc học hành, mà điều quan trọng là Nhà nước và xã hội phải tăng cường sự chăm lo, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho toàn bộ người dân được tiếp cận với dịch vụ giáo dục, nhất là những người có hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên, người học cũng phải đóng góp, nhưng họ phải được biết họ được hưởng quyền lợi gì từ việc đóng góp ấy.

Vì vậy, việc tăng học phí của các trường tự chủ nói chung phải giải trình. Quá trình vận hành các hoạt động phải thực hiện minh bạch, công khai, dân chủ; phải giải trình với Nhà nước, xã hội và người học tất cả các hoạt động của nhà trường; phải cam kết về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực; cam kết việc sử dụng hợp lý nguồn vốn xã hội đóng góp trong quá trình đào tạo; cam kết về việc thực hiện các quyền lợi và nghĩa vụ của người học...

Kinh nghiệm Trường ĐH Ngoại thương được ông Tuấn chia sẻ, những trường tự chủ cần sự đầu tư lớn của nhà nước về phát triển cơ sở vật chất mới tạo đột phá trong việc nâng chất lượng. Còn hiện nay tự chủ trong điều kiện: Học phí được thu ở mức trần, chỉ tiêu không thể tăng hơn trong điều kiện chưa cho phép...nên có thay đổi về chất lượng cũng rất chậm.

"Để tăng học phí không gây sốc với sinh viên, nhà trường phải tính toán các nguồn thu để có chính sách đồng bộ" - ông Tuấn cho biết. Riêng nguồn thu từ học phí, trước đây các trường phải nộp vào kho bạc thì nay theo quyết định tự chủ nhà trường được gửi vào Ngân hàng thương mại. "Lãi từ nguồn này được gửi vào quỹ hỗ trợ cho sinh viên - mỗi năm cũng được khoảng 7 tỷ đồng tái đầu tư các dịch vụ cung cấp cho cho sinh viên" - ông Tuấn nói. Song song với việc đầu tư các dịch vụ cao cung cấp cho người học - nhà trường cũng giảm dần quy mô theo từng khóa...

Theo tính toán của bà Hương, nguồn thu từ học phí của Trường ĐH Ngoại thương chiếm hơn 60%; nguồn thu từ các chương trình liên kết đào tạo hơn 27%. Còn lại thu từ các nguồn khác...

Còn ông Hưng khái quát, trường tự chủ càng cao thì trách nhiệm giải trình càng lớn. Như vậy, việc tăng học phí phải đồng hành với việc nâng cao chất lượng đào tạo, để người học khi ra trường có đủ năng lực cạnh tranh trên thị trường lao động trong khu vực ASEAN, có thu nhập cao, cuộc sống được cải thiện…

Điều đó có nghĩa là, khi người học đóng góp họ phải biết số tiền đó dùng vào việc gì họ có và họ có được hưởng lợi gì từ đó không. Sinh viên có thể thông qua tổ chức Đoàn và Hội sinh viên đề nghị Nhà trường giải trình về quyền lợi và nghĩa vụ của sinh viên đối với việc tăng học phí.

"Lẽ đương nhiên, khi sinh viên đóng góp nhiều hơn thì họ phải được hưởng quyền lợi cao hơn" - ông Hưng chốt lại vấn đề.

Nguyễn Hiền - Lê Huyền