“Rốn muối” tồn đọng hàng chục ngàn tấn

Mùa muối “đắng”

Tỉnh Bạc Liêu được mệnh danh là “rốn muối” của ĐBSCL, với diện tích khoảng 2.500 ha, tập trung chủ yếu ở huyện Đông Hải (hơn 1.900 ha). Phần diện tích còn lại nằm ven biển huyện Hòa Bình và TP Bạc Liêu. Chúng tôi về thăm lại vùng làm muối tập trung tại huyện Đông Hải, bầu không không khí ảm đảm vẫn bao trùm vùng quê. Người đã bán muối cũng chẳng thể vui, còn người chưa bán thì than ngắn thở dài.

Theo người dân địa phương, giá muối vẫn ở mức cực thấp, 300 đồng/kg, người làm muối thua lỗ. Năm nay nắng tốt, thời gian mùa vụ kéo dài bà con trúng đậm sản lượng. Mọi năm năng suất chỉ đạt hơn 40 tấn/ha, riêng vụ mùa 2015 - 2016 đạt khoảng 60 tấn/ha.

Hàng ngàn tấn muối vẫn còn tồn đọng trong dân

Thực trạng trên được bà Ba Tân (ấp Doanh Điền, xã Điền Hải), miêu tả bằng câu nói: “Tệ nhất trong cuộc đời làm muối gần 30 năm của tôi”.

Gia đình bà Ba Tân có 2,2 ha đất làm muối. Vụ rồi, gia đình thu hoạch được hơn 4.000 giạ muối, thu tới đâu đã bán tới đó ước tính hết vụ được trên 40 triệu đồng. Vợ chồng bà Ba Tâm đã ráng sức làm hết mọi công việc, chỉ thuê mỗi khâu vác muối lên bờ vậy mà chi phí đã hết hơn 30 triệu đồng. Còn lại vài triệu bạc chẳng bõ tiền ăn uống trong khoảng thời gian hơn 5 tháng vụ mùa, chứ chưa tính tới công sức hai vợ chồng bỏ ra.

Hàng chuc hộ dân làm muối tại ấp Long Hà, Bờ Cảng, Gò Cát (xã Điền Hải) còn khốn khổ hơn gia đình bà Ba Tân, hiện nay vẫn chưa thể bán được muối. Về địa bàn các ấp này, mọi người có thể dẽ dành nhận ra hàng loạt những chòi muối cao khoảng 2m, được che bằng mái lá dừa, nối đuôi nhau nằm ngổn ngang ngoài ruộng đồng. Số lượng muối trên được UBND xã Điền Hải ước tính còn tồn hơn 20.000 tấn.

Kho dự trữ muối vẫn "đắp chăn"

Kho dự trữ muối hoang phế nằm ngay cạnh đồng muối cảu bà con

Theo tìm hiểu của chúng tôi, nguyên nhân của mùa muối ế là do bà con gần như hầu hết đều làm muối đen truyền thống. Vài năm trước, mặt hàng muối đen còn được các hãng sản xuất nước đá, các tàu biển sử dụng. Trong mùa nước nổi, bà con vùng Tứ giác Long Xuyên, Đồng Tháp Mười cũng góp phần tiêu thụ một lượng lớn muối đen cho bà con. Tuy nhiên, năm nay lũ không về, các tàu cá, hãng nước đá cũng đã chuyển qua sử dụng toàn bộ muối trắng.

Ngay cả đợt thu mua tạm trữ muối vừa qua, Bạc Liêu thực hiện theo chỉ đạo và cũng chỉ tạm trữ muối trắng. Trong khi, diện tích muối trải bạt của tỉnh chỉ hơn 100 ha. Vậy là hàng ngàn diêm dân sản xuất trên diện tích hơn 2.000 ha muối đen điêu đứng. Hàng chục ngàn tấn muối của bà con nơi đây đóng đinh tại chỗ.

Nghịch lý là trong khi, muối của diêm dân phơi nắng, phơi sương đầy đồng, Dự án Kho dự trữ muối Quốc gia (ấp Doanh Điền, xã Điền Hải, Đông Hải, Bạc Liêu) lại nằm hoang phế ngay cạnh ruộng muối của người dân đã mấy năm nay.

Vấn đề này trước đây đã được Báo Giáo dục và Thời đại phản ảnh với bài viết “Kho dự trữ “đắp chăn”, muối tồn đầy đồng” . Dự án Kho dự trữ muối Quốc gia là một trong số 16 kho dự trữ được phê duyệt Quy hoạch kho muối dự trữ Quốc gia đến năm 2010 và 2020. Quy mô kho dự trữ gồm 9 kho đơn, tích lượng 1.000 tấn/kho, vốn đầu tư 38,367 tỷ đồng. Kho dự trữ muối trên được động thổ vào cuối năm 2012, do Cty TNHH Một thành viên Muối Việt Nam làm chủ đầu tư.

Tuy nhiên, đến tháng 4/2013, công trình đã san lấp mặt bằng, hoàn thành một phần, với tổng giải ngân đã đạt 12,7 tỷ đồng, thì ngưng thi công đến nay.

Ông Huỳnh Thanh Sơn - Phó Chi cục Trưởng Chi cục Phát triển Nông thôn Bạc Liêu - cho biết: Về việc này vẫn chưa có tiến triển mới. Trước đây, Cục Dự trữ Nhà nước Khu vực Tây Nam bộ đã xuống làm việc và thống nhất sẽ tiếp tục hoàn thiện công trình đang dang dở trên. Chúng tôi rất mong muốn kho được hoàn thành sớm để phục vụ cho công tác tạm trữ cho người dân. Nhưng cũng chưa biết bao giờ Dự án Kho dự trữ Muối Quốc gia sẽ được khởi động lại.

Vậy là công trình nhiều năm rồi diêm dân Bạc Liêu ngóng trông, giờ đây vẫn phải tiếp tục chờ. Chỉ tiếc cho mấy ha đất bà con đã cắn răng nhường chỗ cho Kho dự trữ muối tại địa phương, giờ đây chỉ để cỏ dại mọc.

Ông Lương Ngọc Lân - Giám đốc sở NN&PTNT Bạc Liêu - cho biết: Chúng tôi đã đưa ra lộ trình quy hoạch vùng sản xuất muối trên địa bàn. Tới năm 2030, diện tích muối của tỉnh giảm chỉ còn 1.500/2.500 ha đất làm muối như hiện nay. Năm nay, Bạc Liêu chỉ còn 2.300 ha muối, phần đã giảm được chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản.

Chúng ta phải tôn trọng quyền lựa chọn của người dân, bà con muốn làm muối cứ tiếp tục, những ai muốn chuyển đổi chúng tôi có những mô hình phù hợp để người dân phát triển kinh tế. Theo đánh giá của giới chuyên môn, Artemia có thể phát triển tại địa phương. Trong vụ muối 2016 - 2017, chúng tôi chuyển khoảng 60 ha đất làm muối của bà con thử nghiệm nuôi Artemia. Nếu hiệu quả, sẽ là hướng đi cho mới cho diêm dân.