Quyết liệt chống tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN

Ảnh minh họa

Nợ đọng vẫn còn hơn 13.000 tỷ đồng

Tình hình nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN xảy ra ở hầu hết các địa phương trong cả nước. Thực tế, trong thời gian qua, ngành BHXH đã có nhiều nỗ lực nhằm hạn chế, ngăn ngừa tình trạng này song vẫn chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Tính đến ngày 30/9/2016, nợ BHXH là 13.121 tỷ đồng, chiếm 6% số phải thu.

Theo Trưởng Ban Thu BHXH (BHXH Việt Nam) Nguyễn Trí Đại, nhiều doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi nhưng cố tình nợ đọng tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động. Thậm chí, có tình trạng doanh nghiệp đã thu tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động (trừ tiền lương) nhưng chiếm dụng để sử dụng vào mục đích khác mà không nộp vào quỹ. Tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN không chỉ ảnh hưởng đến Quỹ BHXH, BHYT, BHTN mà còn xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật và mục tiêu chính sách an sinh xã hội.

Phân tích nguyên nhân của tình trạng trốn đóng, ông Nguyễn Trí Đại chỉ rõ, do ý thức chấp hành pháp luật BHXH của một số chủ sử dụng lao động chưa nghiêm, nhất là khu vực ngoài nhà nước, thường trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng vào quỹ BHXH của người lao động. Trong khi đó, người lao động lại không dám đấu tranh đòi quyền lợi hợp pháp của mình vì sợ mất việc làm.

Bên cạnh đó, hoạt động của tổ chức công đoàn cơ sở ở doanh nghiệp còn hạn chế, chưa mạnh dạn đấu tranh bảo vệ quyền lợi BHXH cho người lao động.

Công tác phối hợp giữa cơ quan BHXH với các cơ quản lý nhà nước về BHXH, BHYT trong thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quy định của pháp luật về BHXH, BHYT đối với các doanh nghiệp cũng còn những hạn chế, không thường xuyên.

Công tác tuyên truyền còn chưa hiệu quả, chưa làm cho người lao động thấy được ý nghĩa nhân văn của chính sách BHXH, BHYT, chưa thấy được quyền và trách nhiệm phải tham gia.

Khởi kiện doanh nghiệp vi phạm

Để hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH, theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn, thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ tập trung thực hiện những giải pháp cụ thể, quyết liệt.

Trước mắt, sẽ phối hợp chặt chẽ giám sát liên ngành giữa 5 cơ quan gồm: Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Thanh tra Chính phủ và BHXH Việt Nam liên quan đến thực hiện pháp luật về BHXH tại các địa phương.

Chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố thường xuyên trao đổi thông tin với cơ quan thuế; ban quản lý các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp về đăng ký doanh nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh... Từ đó, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra đôn đốc doanh nghiệp đóng BHXH cho người lao động, kiên quyết xử lý đối với những doanh nghiệp cố tình vi phạm pháp luật về BHXH.

Luật BHXH năm 2014 đã có quy định mới nhằm tăng cường vai trò của công đoàn các cấp trong việc bảo vệ quyền lợi BHXH, BHYT của người lao động, đó là quyền đại diện người lao động khởi kiện ra Tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH. Do vậy, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xây dựng quy chế phối hợp để triển khai thực hiện bảo vệ quyền lợi cho người lao động.

Theo đó, định kỳ hoặc đột xuất, cơ quan BHXH tỉnh, huyện sẽ cung cấp cho Tổng Liên đoàn Lao động danh sách của các đơn vị nợ tiền BHXH cần phải khởi kiện (bao gồm: Số tiền phải đóng, số tiền nợ, thời gian nợ, tiền lãi chậm đóng BHXH); hồ sơ xác định nợ BHXH theo quy định của BHXH Việt Nam; bản cập nhật đến tháng trước thời điểm nộp đơn khởi kiện ra tòa án về tình hình nợ và tình trạng áp dụng các biện pháp xử lý khác đối với các đơn vị sử dụng lao động mà tổ chức công đoàn đã gửi danh sách thông báo cho cơ quan BHXH trước khi khởi kiện.

Căn cứ hồ sơ do cơ quan BHXH cung cấp, tổ chức công đoàn khởi kiện đơn vị nợ BHXH theo quy định của pháp luật bảo vệ quyền lợi cho người lao động và thông báo về tình hình, kết quả khởi kiện các đơn vị nợ BHXH tại địa phương cho cơ quan BHXH cung cấp.

Thu Cúc