Quy trình luận tội Tổng thống Hàn Quốc có thể đối mặt

Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye. Ảnh: Reuters

Các nhà lập pháp Hàn Quốc nói rằng họ sẽ sớm cố gắng luận tội Tổng thống Park Geun-hye nhưng quá trình này sẽ mất nhiều thời gian và còn nhiều điều không chắc chắn.

Các công tố viên nói rằng bà Park đã thông đồng với bạn thân Choi Soon-sil để "uy hiếp, kiếm chác" hàng chục triệu USD từ các doanh nghiệp Hàn Quốc, và tiếp cận trái phép tài liệu mật của chính phủ. Bà Park không thể bị truy tố khi đương nhiệm, nhưng bà đã chính thức được xác định là nghi phạm hình sự, điều chưa bao giờ xảy ra với một tổng thống Hàn Quốc.

Quốc hội 300 thành viên của Hàn Quốc dự kiến biểu quyết về quyết định luận tội trước ngày 9/12. Nếu 200 nghị sĩ đồng ý, bà Park sẽ bị luận tội.

NYTimes đánh giá khả năng này hoàn toàn có thể xảy ra. Có 172 nghị sĩ đối lập và độc lập muốn phế truất bà Park, có nghĩa là họ cần 28 trong 128 nghị sĩ bảo thủ từ đảng Saenuri của bà Park tham gia cùng. Một số người đã nói họ sẽ làm vậy. Một số hãng tin địa phương và các nghị sĩ dự đoán 30-40 nghị sĩ đảng Saenuri sẽ ủng hộ việc luận tội.

Nếu khả năng này xảy ra, nhiệm kỳ của bà Park sẽ không ngay lập tức chấm dứt. Bà sẽ bị đình chỉ và Thủ tướng Hwang Kyo-ahn sẽ trở thành quyền tổng thống. Tòa án hiến pháp sau đó sẽ phải quyết định việc luận tội bà có đúng đắn hay không. Họ có 180 ngày để ra phán quyết.

Nếu 6 trong 9 thẩm phán của tòa đồng ý luận tội, bà Park sẽ chính thức bị cách chức. Hàn Quốc sẽ có 60 ngày để bầu ra người kế nhiệm và ông Hwang vẫn sẽ là quyền tổng thống trong thời gian chờ đợi. Nhưng nếu không đủ 6 thẩm phán đồng ý, bà Park sẽ ngay lập tức trở lại nắm quyền. (Bà Park trong tháng này có những động tĩnh để thay thế ông Hwang bằng một người khác, nhưng quốc hội Hàn Quốc chưa chấp thuận)

Khó dự đoán tòa sẽ quyết định như thế nào. 6 trong số các thẩm phán này do bà Park và người tiền nhiệm bảo thủ chỉ định, hoặc nếu không thì cũng được coi là có quan hệ gần gũi với đảng Saenuri. Tuy nhiên, nhiều người bảo thủ Hàn Quốc cũng nghĩ rằng bà Park nên ra đi.

Còn một vấn đề phức tạp nữa là hai trong số các thẩm phán sẽ nghỉ hưu vào tháng ba năm sau. Một số học giả pháp lý nói rằng nếu đến lúc đó tòa vẫn chưa ra phán quyết thì những thẩm phán này có thể không được thay thế, bởi vì cần có tổng thống chính thức bổ nhiệm họ (bà Park lúc đó vẫn bị đình chỉ). Điều đó sẽ khiến phán quyết có thể có lợi cho bà Park vì phải cần 6/7 thẩm phán còn lại đồng ý mới có thể luận tội thành công bà.

Trong lịch sử chỉ có một tổng thống bị quốc hội đồng ý cho luận tội vào năm 2004, khi ông Roh Moo-hyun bị buộc tội kêu gọi cử tri ủng hộ đảng của mình trong cuộc bầu cử quốc hội. Việc này vi phạm luật bầu cử yêu cầu tổng thống duy trì quan điểm trung lập.

Ông Roh bị đình chỉ nhưng tòa án hiến pháp sau đó phán quyết rằng hành vi vi phạm của ông tương đối nhẹ và không đáng bị luận tội. Ông sau đó quay trở lại cầm quyền.

Mặc dù bà Park không thể bị truy tố khi đang giữ chức tổng thống, các công tố viên có thể truy tố bà khi nhiệm kỳ kết thúc (nhiệm kỳ của bà Park chính thức kết thúc vào tháng 2/2018). Hiến pháp Hàn Quốc quy định tổng thống chỉ được đảm nhận vị trí trong một nhiệm kỳ.