Phương Tây: Tổng thống Nga Putin đã gặp may

Hòa giải sẽ giết Nga?

Trang tin Reuters hôm 22/11 đã đăng bài bình luận của tác giả William E. Pomeranz cho rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ phải trả giá cao cho tình bạn với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Theo Reuters, các chính trị gia thành công thường gặp may mắn trên con đường sự nghiệp của họ. Với việc ông Trump đắc cử tổng thống Mỹ, Tổng thống Nga Putin đã có được cơ may lớn nhất. Thay vì tiếp tục bị cô lập, Tổng thống Nga sẽ khởi động lại quan hệ bình đẳng với Mỹ và có khả năng đạt được một số mục tiêu dài hạn.

Tuy nhiên, Reuters cho rằng nhà lãnh đạo Nga có thể sẽ phải từ bỏ một số chính sách cốt lõi như chủ nghĩa bài Mỹ, bảo hộ kinh tế vốn giúp củng cố quyền lực của ông.

Theo đó, ông Putin đã xây dựng chính sách đối ngoại của mình dựa trên nguyên tắc cơ bản: nước Mỹ là kẻ thù quốc tế duy nhất của Nga. Tất cả các chính sách, các bài phát biểu, các cuộc họp với nước ngoài, và mọi tin tức đều xoanh quanh giả thuyết này.

Bài viết trên Reuters hôm 22/11

Reuters đặt câu hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu kẻ thù đó, hay ít nhất đặc điểm cực đoan nhất của họ, bỗng nhiên biến mất? Ông Putin không có gì thay thế cho nội dung tuyên truyền về một nước Mỹ ngạo mạn, quá nhiều tham vọng và bị ám ảnh bởi quyền lực.

Lựa chọn thay thế rõ ràng nhất - chủ nghĩa dân tộc Nga - lại gây chia rẽ trong một xã hội đa sắc tộc và đa tôn giáo.

Ông Putin cũng có thể tập hợp người dân chống lại các kẻ thù khác, như châu Âu hay tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, nhưng 2 kẻ thù này khó có khả năng kích động người dân Nga ở mức độ như một đối thủ siêu cường lâu năm. Ông Putin có thể giảm bớt quan điểm bài Mỹ, nhưng nếu làm vậy, ông có nguy cơ để mất động lực để đoàn kết dân tộc.

Một điều “trớ trêu” nữa được Reuters nêu ra là quyết định gỡ bỏ trừng phạt Nga của Tổng thống Trump trong tương lai (và Liên minh châu Âu sẽ ngay lập tức theo gót) cũng sẽ khiến chiến lược kinh tế hiện nay của ông Putin chao đảo.

Để đáp trả các biện pháp trừng phạt của Mỹ do vụ Nga sáp nhập Crimea và sau đó can thiệp quân sự ở miền Đông Ukraine, ông Putin đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối phó như cấm nhập khẩu thực phẩm từ Mỹ và EU, từ đó thúc đẩy các nhà sản xuất trong nước phát triển.

Hàng loạt nền kinh tế châu Âu có quan hệ chặt chẽ với Nga

Nga cũng bắt tay vào chương trình thay thế hàng nhập khẩu mà theo đó trao các đặc quyền và trợ cấp cho các nhà sản xuất thiết bị điện tử, phần mềm, máy móc thiết bị, dược phẩm và một loạt các sản phẩm khác của Nga dưới danh nghĩa để bảo vệ chủ quyền kinh tế.

Nếu nước Mỹ dưới thời ông Trump ngừng các biện pháp trừng phạt Nga để đối lấy việc Moskva gỡ bỏ các lệnh trừng phạt Mỹ và Washington sẽ được quyền tiếp cận tự do thị trường Nga thì Tổng thống Putin sẽ phải gỡ bỏ các biện pháp bảo hộ, như một phần trong thỏa thuận đó, khiến tất cả các nhà sản xuất phomai, phần mềm, dược phẩm và các sản phẩm khác của Nga phải cạnh tranh với các công ty phương Tây.

Khi đó, chiến lược kinh tế của ông Putin sẽ phá sản, và ông sẽ phải đối mặt với sự phản ứng dữ dội từ các nhà sản xuất trong nước, vốn hoạt động dựa trên giả định rằng họ sẽ được nhà nước bảo hộ trong nhiều năm tới.

Việc Mỹ bất ngờ dừng các biện pháp trừng phạt Nga sẽ khiến các kế hoạch của Nga chệch hướng, cụ thể là vấn đề Ukraine. Các lệnh trừng phạt này hiện gắn với tiến trình hòa bình trong Thỏa thuận Minsk 2 được nhất trí hồi tháng 2/2015 giữa Nga, Ukraine, Pháp và Đức. Châu Âu khẳng định rằng các lệnh trừng phạt sẽ duy trì cho đến khi có tiến triển trong việc thực thi thỏa thuận này, vốn yêu cầu các hành động cụ thể từ cả phía Nga và Ukraine.

Nếu ông Trump quyết định gỡ bỏ trừng phạt Nga trước khi thỏa thuận Minsk 2 được thực thi đầy đủ, Ukraine sẽ tự do hơn trong việc đàm phán với lực lượng đòi độc lập. Tại Ukraine có không ít ý kiến đề xuất để hai khu vực Donetsk và Lugansk tự hành động theo ý họ, từ đó Ukraine sẽ không phải “hao tiền tốn của” cho tiến trình hòa hợp chính trị.