Phiên họp thứ 4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV: Khiếu kiện vẫn diễn ra phức tạp

Theo Báo cáo của Chính phủ, năm 2016 cả nước phát sinh 63.492 đơn khiếu nại và 17.233 đơn tố cáo. So với cùng kỳ năm 2015, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân vẫn diễn biến phức tạp. Cụ thể, khiếu nại giảm trên tất cả các mặt như số lượt công dân khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh giảm 5,4%, số đoàn đông người giảm 9,6%, tổng số đơn thư khiếu nại, tố cáo giảm 10,6%; tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính Nhà nước giảm 8,6%. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2015 thì lại tăng 31,3% số đơn tố cáo và tăng 2,3% số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền của các cơ quan hành chính Nhà nước.

Mặc dù tình hình khiếu kiện của công dân có xu hướng giảm nhưng vẫn diễn ra rất phức tạp tại khu vực Tây Nguyên và một số tỉnh miền Trung, miền Nam nhất là sau khi xảy ra sự cố môi trường tại 4 tỉnh miền Trung.

Thêm nguyên nhân gây phát sinh khiếu nại, tố cáo

Theo Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày tại phiên họp, Báo cáo của Chính phủ cần tập trung phân tích, đánh giá sâu sắc hơn nữa về các vấn đề như: Nguyên nhân của tình trạng công dân khiếu kiện tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương có thái độ quá khích, bức xúc gia tăng và ngày càng nghiêm trọng; những tồn tại, yếu kém trong công tác tiếp công dân vẫn còn chậm được khắc phục, hiệu quả tiếp công dân chưa cao... Đáng lưu ý, tình trạng khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai vẫn phức tạp, chiếm số lượng lớn (65,8%)…

Ngoài những nguyên nhân đã tồn tại từ nhiều năm trước, chưa được khắc phục thì đã xuất hiện một số nguyên nhân mới làm phát sinh khiếu nại, tố cáo như việc thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên, môi trường, an toàn thực phẩm, gây thiệt hại nghiêm trọng về môi trường, tài sản, sức khỏe, tính mạng của người dân, dẫn đến tình trạng người dân bức xúc, phản ứng quá khích như thời gian qua ở một số tỉnh miền Trung. Có ý kiến đề nghị cần làm rõ nguyên nhân dẫn đến việc đội ngũ cán bộ, công chức trong lĩnh vực này có dấu hiệu “quá tải” và không tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ như Báo cáo nêu, từ đó có giải pháp khắc phục cụ thể.

Đặc biệt, một trong những nguyên nhân làm phát sinh khiếu nại, tố cáo hiện nay là tình trạng không thống nhất việc xử lý, giải quyết giữa các cơ quan có thẩm quyền các cấp; có trường hợp việc khiếu nại được cơ quan hành chính địa phương giải quyết đúng pháp luật nhưng đương sự tiếp tục khiếu nại thì cơ quan cấp trên lại có văn bản đề nghị xem xét, giải quyết dẫn đến khiếu nại kéo dài, gay gắt, phức tạp. Cá biệt có trường hợp người cố tình khiếu nại được giải quyết có lợi hơn dẫn đến những người nghiêm chỉnh chấp hành trước đó cho là bị thiệt thòi, không công bằng làm phát sinh thêm khiếu nại.