Phakel – Nơi chế tạo tên lửa canh trời Việt Nam

Lời chú thích của “Bình luận quân sự” (Nga) tháng 7/2016 về bức ảnh trên củaV.Kiselev /RIA Novosti: Tên lửa của (Phòng thiết kế) “Fakel”: Từ “Dvina” ( S-75) đến “Triumph” (S-400) - Các tổ hợp tên lửa phòng không Nga có thể bắn hạ tất cả những gì đang di chuyển trên bầu trời.

Cách đây 63 năm, ngày 20 /11/1953, Phòng thiết kế - thử nghiệm OKB-2, (sau được đổi tên thành “ Fakel “ (Ngọn đuốc)) của Bộ Công nghiệp hàng không Liên Xô được thành lập.

Ngay từ khi ra đời, Phòng thiết kế- thử nghiệm dưới sự lãnh đạo (thời gian đầu) của Viện sỹ Petr Dmitrievich Grushin ( P.D.Grushin) nói trên đã là cơ quan thiết kế các loại tên lửa phòng không hàng đầu trên thế giới. Xin đưa con số cụ thể chứng minh cho nhận định trên:

Những tên lửa phòng không do “ Fakel” thiết kế đã bắn rơi hơn 2.500 máy bay, trong đó có không ít những loại máy bay đã từng được mệnh danh là “bất khả xâm phạm”.

Nhưng loại vũ khí “độc” đầu tiên của “ Fakel” dưới quyền P.D. Grishin không phải là tên lửa phòng không ( mặt đất) , mà là các tên lửa lớp “ không đối không” RS-1U. Đây là kiểu tên lửa có điều khiển đầu tiên của Liên Xô được trang bị cho tiêm kích MiG-17 từ năm 1956 (đến nay tròn 60 năm). Không lâu sau đó, phiên bản hoàn thiện của RS-1U là RS-2U được đưa vào trang bị cho máy bay tiêm kích MiG-19 .

Vào thời kỳ đó, đây là loại vũ khí có hiệu quả tác chiến rất cao (RS-1U và RS-2U) - có thể tiêu diệt các mục tiêu đang bay với tốc độ 1,5 M (M- tốc độ âm thanh ) ở độ cao đến 15 km Tên lửa có đầu nổ vô tuyến không tiếp xúc. Việc dẫn đường cho tên lửa được thực hiện bằng radar trên máy bay. Mỗi chiếc tiêm kích mang 4 tên lửa kiểu này .

Hướng phát triển kỹ thuật tên lửa nói trên (không đối không ) khá gần gũi với P.D. Grushin bởi vì trong thời gian cả trước và trong Chiến tranh Vệ quốc ông chuyên nghiên cứu thiết kế chế tạo và tổ chức sản xuất máy bay.

Nhưng vào thời kỳ sau Chiến tranh, Liên Xô cực kỳ cần các tên lửa phòng không (đất đối không ) để trang bị cho các đơn vị Bộ đội phòng không nhằm đảm bảo khả năng bảo vệ Liên Xô trước mối đe dọa từ các máy bay ném bom chiến lược mang vũ khí hạt nhân.

Trên thực tế, giới lãnh đạo chính trị- quân sự Liên Xô đã nhận thức được sự cấp thiết phải chế tạo tên lửa phòng không ngay từ năm 1950, - ngay từ khi trong trang bị của “đối phương tiềm năng” còn chưa có các máy bay ném bom xuyên lục địa.

Để giải quyết nhiệm vụ này, hướng nghiên cứu trên đã được được giao cho chính P.D Grushin vào năm 1951, khi Phòng thiết kế OKB-2 còn chưa được thành lập.

Năm 1951, P.D. Grishin được bổ nhiệm làm phó cho Tổng công trình sư S.A. Lavochkin, - người chuyên phụ trách mảng nghiên cứu thiết kế tên lửa phòng không có điều khiển Xô Viết đầu tiên. Sau khi OKB -2 được thành lập và P.D. Grushin được bổ nhiệm làm giám đốc, ông lại tiếp tục nghiên cứu thiết kế tên lửa phòng không tại Phòng thiết kế này.

Sát thủ gián điệp trên không

Kiểu tên lửa phòng không do tập thể Phòng thiết kế OKB-2 của P.D. Grushin được đưa vào trang bị năm 1957 của Quân đội Xô Viết mang ký hiệu 1D ( V-750 ). Đây chính là kiểu tên lửa phòng không có điều khiển đầu tiên trên thế giới.

Và cũng chính 1D (V-750) đã chứng minh được là nó có khả năng tiêu diệt tất cả các máy bay đang có trong trang bị trên thế giới lúc đó, kể cả những máy bay có trần bay cao nhất , tốc độ lớn nhất và có khả năng cơ động nhất.

Tên lửa 1D trong tổ hợp tên lửa S-75 “Dvina” của Phòng thiết kế KB-1MAP (về sau Phòng thiết kế này được được tách thành các phòng thiết kế riêng là MKB ( Phòng thiết kế Matxcova) mang tên “Strela”, TSKB (Phòng thiết kế trung ương) mang tên “Almaz”, NPO (Tổ hợp khoa học- công nghiệp) mang tên “ Almaz- Antey”).

Tên lửa của P.D. Grushin xuất trận lần đầu tiên trên bầu trời Bắc Kinh tháng 10/1959 và đã bắn hạ chiếc máy bay gián điệp RB-57D của Đài Loan.

Ngày 1/5/1960, trên không phận thành phố Sverdlovsk – Liên Xô (nay là Ekaterinburg) chiếc máy bay do thám U-2 của Mỹ từng được cho là không thể với tới thời kỳ đó cũng đã bị “Dvina” bắn rơi, phi công Mỹ Gary Power nhảy dù, bị bắt sống và bị tòa án Xô Viết xét xử vì tội làm gián điệp (những thông tin này không mới , nhưng vẫn xin dẫn lại vì liên quan đến OKB-2).

Năm 1962, một chiếc U-2 nữa cũng đã bị “Dvina” bắn rơi trên không phận Cuba trong cuộc khủng hoảng Caribe.

Trong cuộc Chiến tranh chống Không quân Mỹ của Việt Nam đã có tới 60 tiểu đoàn tên lửa phòng không có điều khiển nói trên tham chiến. Theo các số liệu từ nhiều nguồn khác nhau, những tên lửa này đã bắn hạ từ 200 đến 500 máy bay Mỹ. Trong đó có những chiếc “Phantom” (Con ma) hiện đại nhất lúc đó và cả máy bay ném bom chiến lược “Pháo đài bay” B-52 .