Nước ngầm Tây Nguyên đang bị khai thác kiệt quệ

Hội thảo “An ninh nguồn nước phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên”.

Đó là thông tin được đưa ra tại Hội thảo “An ninh nguồn nước phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên” do Ban Chỉ đạo Tây Nguyên phối hợp với Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam (VRN) và Trung tâm Con người và Thiên nhiên tổ chức mới đây.

Theo Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam (VRN), vùng Tây Nguyên có diện tích 54.474km2 (chiếm 16,8% diện tích cả nước), là vùng trọng điểm phát triển kinh tế của Việt Nam và là nơi sinh sống của gần 6 triệu đồng bào các dân tộc.

Tây Nguyên có 4 lưu vực sông chính (sông Ba, sông Đồng Nai, Sê San và Sêrêpôk), trong đó lưu vực Sê San và Sêrêpôk chiếm diện tích tự nhiên lên tới 29.884km2 , đóng góp lượng nước lên tới 18% cho lưu vực sông Mê Kông.

Những năm qua, việc phát triển thủy điện trên dòng chính và các dòng nhánh của Sê San - Sêrêpôk đã và đang tác động tiêu cực đến tài nguyên nước, nguồn lợi thủy sản tự nhiên, sinh kế người dân.

Việc quy hoạch thiếu thống nhất trong phát triển thủy điện là một trong những nguyên nhân khiến nguồn nước tự nhiên bị chia cắt, phân mảnh và giảm sút.

Quá trình mở rộng diện tích cây công nghiệp cần nhiều nước tưới như: cà phê, cao su, tiêu… dẫn đến tình trạng chặt phá rừng diễn ra mạnh mẽ trong thời gian qua.

Không chỉ vậy, vào mùa khô 2015 - 2016, Tây Nguyên phải hứng chịu đợt khô hạn lịch sử trong hơn 20 năm qua. Hệ thống sông, suối, hồ chứa... cạn kiệt, mực nước ngầm giảm sâu đến mức khó có thể khai thác phục vụ nhu cầu sinh hoạt, chưa kể tưới tiêu cho cây nông - công nghiệp.

Đã có hơn 160.000 hecta diện tích cây trồng bị thiệt hại bởi khô hạn và hàng ngàn hecta cà phê, tiêu... mất trắng.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận 2 vấn đề chính, đó là nguyên nhân suy giảm nguồn nước vùng Tây Nguyên và giải pháp khắc phục tác động thủy điện đến đa dạng sinh học, môi trường và phát triển bền vững tài nguyên nước Tây Nguyên.

Theo ý kiến của các chuyên gia, bên cạnh yếu tố khách quan từ ảnh hưởng của đợt El Nino kéo dài bất thường trên phạm vi toàn cầu, cũng cần nhìn nhận lại các yếu tố khác dẫn đến sự thiếu bền vững về an ninh nguồn nước Tây Nguyên, trong đó có sự biến đổi khí hậu đang và sẽ diễn ra ngày càng mãnh liệt với tần suất liên tục hơn.

Do đó, cần thiết phải có những đánh giá về thực trạng, thay đổi tư duy, xây dựng các giải pháp ứng phó về dài hạn để giúp Tây Nguyên đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.

Tuấn Ngọc