Nước muối sinh lý: Bát nháo chất lượng, tù mù sử dụng

Vừa qua, cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện những sản phẩm nước muối sinh lý kém chất lượng được lưu thông trên thị trường, gióng lên nỗi lo cho người tiêu dùng (NTD).
Thói quen dễ dãi
Nắm bắt được nhu cầu sử dụng nước muối sinh lý của hầu hết các gia đình Việt hiện nay, các DN đua nhau sản xuất kinh doanh loại sản phẩm này. NTD như lạc vào “mê hồn trận” các thương hiệu như Haipharco, Pharmedic, Dược Hải Dương…, cùng cả chục loại dung dịch vệ sinh mũi được quảng cáo bằng những lời lẽ “có cánh”.
Trong vai một NTD đi tìm mua nước muối sinh lý, chúng tôi đến một số hiệu thuốc trên đường Pháo đài Láng, Hà Nội, thấy các cửa hàng đều có hàng chục loại nước muối sinh lý, cả trong nước và nhập khẩu. Theo quan sát, khách hàng thường chỉ hỏi mua nước muối sinh lý, không cần biết nhãn hiệu, nguồn gốc, chất lượng và công dụng thật của nó. Chị Nguyễn Thị Thanh Mai (Pháo đài Láng) cho biết, từ lúc chị sinh em bé đến nay, gia đình chị lúc nào cũng tích trữ nước muối sinh lý để dùng cho con. “Tôi thường mua 2 loại, loại 10ml để nhỏ mắt, mũi cho con và loại chai to để rửa mũi và súc họng” - chị Thanh nói.

Bác sĩ Nguyễn Tuyết Xương - Trưởng Khoa Tai - Mũi - Họng, Bệnh viện Nhi T.Ư rửa mũi bằng nước muối sinh lý cho trẻ bị viêm mũi họng.

Khi chúng tôi hỏi về thương hiệu sản phẩm hay dùng, chị Thanh cũng không nhớ mình dùng sản phẩm gì: “Do nhà gần hiệu thuốc nên cứ hết là sang lấy, chủ hiệu đưa cho loại gì thì cầm về luôn vì nghĩ rằng loại nào cũng giống nhau. “Nhưng giờ tôi cũng phải xem lại thói quen của mình bởi mấy ngày vừa qua nghe nói cơ quan chức năng phát hiện nhiều cơ sở sản xuất nước muối sinh lý kém chất lượng, không biết những loại mình dùng cho con trước kia có nằm trong số sản phẩm kém chất lượng đó không” - chị Thanh lo lắng.
Cũng giống chị Thanh, nhiều người khác cũng sử dụng nước muối sinh lý thường xuyên mà không thể nhớ nổi tên của một DN sản xuất nào ghi trên sản phẩm, bởi họ nghĩ rằng, nước muối sinh lý chỉ cần… cứ có muối là được!
Theo lời anh Nguyễn Văn Đức, chủ cửa hàng thuốc ở 47 Pháo Đài Láng, giá rẻ là một trong những nguyên nhân khiến NTD có phần thờ ơ với việc quan tâm tới thương hiệu sản phẩm, bởi họ cho rằng chỉ với vài nghìn đồng một lọ nước muối sinh lý 0,5 lít nên sẽ không có chuyện bị làm giả hay kém chất lượng.

"Nguyên tắc là không sử dụng nước muối sinh lý khi cơ thể khỏe mạnh bình thường, chỉ sử dụng xịt rửa mũi khi trẻ bị sổ mũi, chảy nước mũi." - BS Nguyễn Tiến Dũng - Khoa Nhi, BV Bạch Mai

Thói quen sử dụng nước muối sinh lý một cách dễ dãi có lẽ còn kéo dài nếu như vừa qua cơ quan chức năng TP Hồ Chí Minh không liên tiếp phanh phui nhiều cơ sở sản xuất nước muối sinh lý thủ công, kém chất lượng.
Tuyệt đối không lạm dụng
Theo BS Nguyễn Thị Ngọc Dinh - nguyên Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng T.Ư, trong bối cảnh thị trường khá rối ren như hiện nay, để bảo vệ sức khỏe, người dân cần chọn đúng sản phẩm đã được Bộ Y tế công nhận chất lượng. Theo đó, với các sản phẩm nước muối sinh lý được sản xuất dưới dạng dung dịch vệ sinh mũi, minh chứng rõ nhất để NTD yên tâm khi sử dụng chỉ là Giấy chứng nhận thiết bị y tế (medical device) do Bộ Y tế cấp. Để được cấp chứng nhận thiết bị y tế, theo quy trình, Bộ Y tế sẽ cử đoàn công tác xuống các nhà máy, xem xét dây chuyền sản xuất, trang thiết bị, phòng thí nghiệm, quy trình quản lý chất lượng, hệ thống kho bãi… Với những nhà máy đạt chuẩn, Bộ sẽ chính thức cấp giấy chứng nhận là “thiết bị y tế” dùng phổ biến, an toàn cho người dân. “Còn với các sản phẩm nước muối sinh lý thông thường, NTD nên chọn những sản phẩm của những DN uy tín trên thị trường, không nên sử dụng sản phẩm khi nhãn mác không rõ ràng, hay sản phẩm bằng mắt thường quan sát thấy đóng gói sơ sài” - BS Dinh khuyến cáo.
Không chỉ mắc sai lầm khi lựa chọn sản phẩm nước muối sinh lý chưa an toàn, hiện nay, nhiều người còn có những hiểu biết chưa đúng khi lạm dụng nước muối sinh lý. Theo BS Nguyễn Tiến Dũng - Khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai, nước muối sinh lý có tác dụng sát khuẩn, vệ sinh mắt, mũi, họng, song sản phẩm này không có tác dụng phòng bệnh, vì vậy khi sử dụng sản phẩm phải đảm bảo yếu tố hợp lý, tránh lạm dụng.
Ngoài ra, nhiều bậc phụ huynh cũng quan niệm rằng, sản phẩm nước muối sinh lý có thể dùng thoải mái nhỏ mắt... lành tính. Song theo ý kiến của BS Hoàng Cương - Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Mắt T.Ư, nếu mắt trẻ bình thường, cha mẹ thường xuyên nhỏ nước muối sinh lý có thể khiến cho mắt bị khô, viêm giác mạc, ảnh hưởng tới chức năng của mắt khi trẻ lớn lên. Do vậy, BS Cương khuyến cáo, các bậc phụ huynh chỉ nên sử dụng nước muối sinh lý khi trẻ có dấu hiệu viêm nhiễm, đổ dử vàng, đau mắt. Bên cạnh đó, không phải cứ gọi là nước muối sinh lý là có thể dùng tùy tiện, mà phải dùng loại nước muối sinh lý dành cho mắt (loại có biểu tượng con mắt ngoài vỏ hộp hoặc ghi rõ là nước muối sinh lý nhỏ mắt) thường đóng lọ 10ml, tuyệt đối không tự pha nước muối bằng nước và muối để nhỏ mắt.

Đoàn Hải - Thu Ngân