Nội luật cho ngoại địa

J PMorgan là một trong những thương hiệu ngân hàng lớn của Mỹ nổi tiếng và sáng giá nhất trên thế giới. Mới đây, ngân hàng này đã chịu nộp phạt 264 triệu USD cho Bộ Tư pháp Mỹ để không bị truy tố trước tòa án.

JBMorgan bị Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc và tiến hành điều tra về hành vi hối lộ dưới hình thức đặc biệt để giành về những hợp đồng kinh doanh béo bở, không phải ở trên lãnh thổ nước Mỹ mà ở bên ngoài.

Theo chứng cứ mà Bộ Tư pháp Mỹ đến nay đã có được thì ngân hàng này trong thời gian từ 2006 đến 2013 đã dùng việc tuyển dụng con cháu giới chức sắc ở Trung Quốc vào làm việc để đổi lấy sự hậu thuẫn của các chức sắc đó trong các phi vụ đấu thầu giành các đơn đặt hàng ở Trung Quốc.

Những người được JBMorgan tuyển dụng này thật ra không có trình độ chuyên môn, thậm chí còn cả không được đào tạo bài bản và chính quy, nhưng lại được JBMorgan trả lương cao.

Về bản chất, việc làm như thế của ngân hàng này là hối lộ để trục lợi và do đó vi phạm pháp luật như hiện hành ở cả Mỹ lẫn Trung Quốc cũng như ở mọi nhà nước pháp quyền khác.

Điều đáng chú ý ở đây là hành động của JBMorgan được thực hiện ở Trung Quốc, tức là ở bên ngoài phạm vi lãnh thổ nước Mỹ, nhưng JBMorgan lại bị Bộ Tư pháp Mỹ tóm gáy và phải chịu nộp phạt ở Mỹ.

Như thế có nghĩa là Mỹ sử dụng nội luật để truy tố cả những hành vi ở ngoại địa. Mỹ là một trong số ít quốc gia trên thế giới áp dụng phạm vi hiệu lực của luật pháp quốc gia ở cả bên ngoài phạm vi lãnh thổ quốc gia.

Từ năm 1977, Mỹ đã luật hóa việc coi hành vi hối lộ quan chức nước ngoài để giành về hợp đồng kinh doanh là tội phạm hình sự. Lập pháp thuộc chủ quyền riêng của quốc gia.

Nhưng quy định luật riêng của mình có hiệu lực cả ở nước ngoài thì thường chỉ khả thi nhờ thỏa thuận tương trợ tư pháp song phương với quốc gia đó. Bộ Tư pháp Mỹ trị JBMorgan vì ngân hàng này đóng trụ sở ở Mỹ nên chạy đâu cho thoát nổi.

Mạc Thấy