Những dấu xưa của Chủ tịch Fidel Castro trên đất Quảng Bình

Chủ tịch Fidel Castro đã đi xa, nhưng những kỷ niệm về Người vẫn ăm ắp trong lòng người dân vùng cát, chiếc giường năm nào Chủ tịch nghỉ lại vẫn còn đây, chiếc tẩu thuốc lá, chiếc cạc vizit… của Fidel Castro đang được lưu giữ, và Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba được Chủ tịch Fidel Castro tặng năm nào vẫn đang hàng ngày là chỗ dựa cho người dân về sức khỏe. Viết về Chủ tịch Fidel Castro, nhớ những kỷ niệm về Người mà rước mắt lại chảy đầy bàn phím.

Đoàn cán bộ, nhân viên Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới, Quảng Bình vào viếng Chủ tịch Fidel Castro ở Đại sứ quán Cu Ba.

Ngày 29-11-2016, thắp nén hương thành kính tưởng nhớ Chủ tịch Fidel Castro ở Đại sứ quán Cu Ba ở Hà Nội, tất cả mọi người trong đoàn từ vùng cát Quảng Bình đều rưng rưng rơi lệ. Khi được giới thiệu về đoàn đến viếng, cán bộ, nhân viên Đại sứ quán đều xúc động vì biết Quảng Bình là nơi Chủ tịch Fidel Castro đã từng đến, ở lại và để lại nhiều kỷ niệm, kỷ vật.

Bác sĩ Dương Thanh Bình-Giám đốc Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới ghi vào sổ tang tưởng nhớ Chủ tịch Fidel Castro.

Bác sĩ Dương Thanh Bình-Giám đốc Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới, Quảng Bình (Bệnh viện do Chủ tịch Fidel Castro trao tặng khi Người vào thăm Quảng Bình) thành kính ghi vào sổ tang: “Tập thể cán bộ, viên chức bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba, Đồng Hới, Quảng Bình vô cùng thương tiếc Chủ tịch Fidel Castro, vị lãnh tụ kính yêu, nhà lãnh đạo kiệt xuất, huyền thoại của đất nước Cu Ba anh, em. Chúng tôi đời đời ghi nhớ công ơn và những tình cảm quý báu mà đồng chí Chủ tịch Fidel Castro đã dành cho nhân dân Việt Nam nói chung và nhân dân Quảng Bình nói riêng. Chúng tôi nguyện học tập tấm gương đạo đức của đồng chí và tiếp tục xây dựng phát triển bệnh viện ngày càng hiện đại đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân tỉnh Quảng Bình và khu vực lân cận”.

Chủ tịch Fidel Castro thăm Bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Bình năm 1973.

Rời Đại sứ quán, lòng chúng tôi se lại khi những kỷ niệm về Chủ tịch Fidel Castro như những thước phim quay chậm lại trở về.

Tối 16-9-1973, đoàn của Chủ tịch Fidel Castro vào thăm và nghỉ lại ở Quảng Bình. Sau bữa cơm chiều hơi muộn, Chủ tịch Fidel Castro cùng đoàn tùy tùng nghỉ lại Khu Giao tế Quảng Bình.

Để đảm bảo cho Chủ tịch Cuba Fidel Castro có một đêm nghỉ ngơi thoải mái tại Khu Giao tế, UBND Thị xã Đồng Hới đã chỉ đạo Ban Quản lý HTX Mộc Hồng Hải cấp tốc điều động những xã viên có tay nghề cao, chỉ trong một ngày đã đóng xong một chiếc giường gỗ có kích thước dài đến khoảng 1,8 m, rộng 1,6 m nhưng Chủ tịch Fidel Castro quá cao lớn, nằm lên giường thừa chân nên cán bộ Khu Giao tế gọi thợ mộc đến thay 2 thanh giường 2 bên, kéo dài chiếc giường ra 2,3 m, rộng 1,8m.

Chiếc giường để Chủ tịch Fidel Castro nghỉ lại ở Khu Giao tế.

Đã hơn 40 năm trôi qua, Người đã về thiên cổ nhưng chiếc giường ngoại cỡ vẫn còn đây. Căn phòng Chủ tịch Fidel Castro nghỉ lại hầu như vẫn còn được giữ nguyên, chiếc tủ, chiếc bàn cá nhân trong phòng như còn ấm dấu chân Người. Chúng tôi may mắn được gặp những cán bộ ở Khu Giao tế từng vinh dự được đón tiếp ở cạnh Chủ tịch Fidel Castro và đoàn công tác Cu Ba anh em trong những ngày Chủ tịch lưu lại ở Quảng Bình.

Một trong số người đó là ông Nguyễn Thanh Đàm. Ông Đàm là Chủ nhiệm phụ trách Khu Giao tế khi Chủ tịch Fidel Castro nghỉ lại Quảng Bình. Theo ông Đàm, Chủ tịch Fidel Castro là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên vào thăm tuyến lửa Quảng Bình, lại có phần hơi bất ngờ nên công tác chuẩn bị rất gấp gáp.

Nhiều anh chị em ở cơ quan giao tế có phần lúng túng trong công việc, nhưng khi nhìn thấy nụ cười ấm áp của Chủ tịch Fidel Castro ai cũng thấy ấm lòng và lo tốt phần việc của mình được giao.

Khi ông Đàm chào Chủ tịch Fidel Castro bằng tiếng Pháp, Chủ tịch Fidel Castro tỏ ra thích thú vì ông đang muốn tìm hiểu về vùng đất Quảng Bình. Khi mọi người dần chìm vào giấc ngủ, Chủ tịch Fidel Castro vẫn đi đi lại lại trước hiên Khu Giao tế, ông Đàm nhẹ nhàng bước theo sau, Chủ tịch ngước nhìn bầu trời đầy sao của tiết trời thu se se lạnh rồi hỏi ông Đàm: Người dân Quảng Bình bắn rơi được nhiều máy bay Mỹ không? Có nhiều người anh hùng không? Cuộc sống của bà con thế nào? Người dân nơi đây cần gì nhất?...

Bàn làm việc của Chủ tịch Fidel Castro ở Khu Giao tế Quảng Bình.

Ông Đàm trả lời với Chủ tịch Fidel Castro rằng Quảng Bình là địa phương đầu tiên bắn rơi máy bay Mỹ. Đây là quê hương của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên và nhiều anh hùng khác. Bất ngờ Chủ tịch Fidel Castro cầm lấy tay ông Đàm nắm chặt.

Câu chuyện về con người, quê hương tuyến lửa Quảng Bình đã xóa nhòa ranh giới giữa vị Chủ tịch đáng kính và anh chủ nhiệm Khu Giao tế. Hôm sau, ông Nguyễn Thanh Đàm phiên dịch cho Chủ tịch Fidel Castro nói chuyện với bà con Đồng Hới.

Trong câu chuyện tối hôm trước với ông Đàm, biết bà con vùng cát rất khó khăn trong khám chữa bệnh, đặc biệt là khi bị trúng bom đạn của kẻ thù, Chủ tịch Fidel Castr đã giúp bà con Đồng Hới, Quảng Bình xây dựng một bệnh viện khang trang. Đã hơn 40 năm trôi qua, nhưng Bệnh viện Việt Nam - Cuba ở Đồng Hới, Quảng Bình được xem như ngọn lửa nhân văn cháy hết mình tấm lòng của vị Chủ tịch nước bạn.

Hằng năm, hàng ngàn người dân vùng cát được khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe ở bệnh viện này. Khi Chủ tịch Fidel Castro và đoàn công tác rời Khu giao tế Quảng Bình, ông Đàm cứ ôm lấy Chủ tịch Fidel Castro mà khóc, mà nhớ như tiễn người anh trai đi công tác xa nhà. Đôi mắt Chủ tịch Fidel Castro nhìn đăm chiêu ra chiều suy nghĩ, rồi Chủ tịch Fidel Castro rút trong túi ra một hộp thuốc xì gà còn mới và tấm danh thiếp đưa cho ông Đàm.

Ông Đàm cảm động nước mắt lưng tròng, Chủ tịch Fidel Castr vỗ vai động viên ông Đàm, rồi nói "Cảm ơn đồng chí. Khi sang Cuba, cầm tấm thiệp này đi đâu đồng chí cũng được chào đón". Những kỷ vật của Chủ tịch Fidel Castro đã theo ông Đàm đi trọn cuộc đời.

Dương Sông Lam