Nhiều người dân mơ hồ về bệnh glocôm

Cho đến nay, cơ chế sinh bệnh chưa rõ ràng nên rất khó phòng ngừa bệnh.

Tiếp tay… cho bệnh

Với công việc nhà nông nên cô Lê Thị Điệp (Tứ Kỳ, Hải Dương) thường xuyên sử dụng thuốc tra mắt. Dùng lâu thành thói quen nên ngày nào không nhỏ lại không yên. Cô Điệp cho biết: Để làm sạch mắt thì dùng nước muối đóng lọ bán sẵn.

Hôm nào cảm giác thấy mắt mờ, nhức mắt thì ra hiệu thuốc kể bệnh sẽ được người bán hàng kê đơn về dùng chứ không để ý thành phần, tác dụng của thuốc. Mọi chuyện không có gì để nói nếu không có một lần đang nấu cơm, cô Điệp thấy mắt đau dữ dội rồi lan ra đầu kèm cảm giác buồn nôn. Nghĩ mẹ mình bị trúng gió, các con đưa cô vào nhà nằm nghỉ, uống nước ấm nhưng bệnh tình không đỡ đành đi viện.

Cầm kết quả chẩn đoán bệnh trên tay, cô Điệp không tin mình bị thiên đầu thống mà phần lớn nguyên nhân liên quan đến thói quen dùng thuốc tùy tiện.

Tự chẩn đoán bệnh hay kê đơn bốc thuốc, không quan tâm đến tờ hướng dẫn sử dụng là thói quen của nhiều người ở cả thành thị lẫn nông thôn. Đây là lý do khiến chị Hồng Hà (Ba Đình, Hà Nội) đi khám chuyên khoa mắt mấy lần liền nhưng vẫn có chung kết quả mắc thiên đầu thống do dùng thuốc bôi ngoài da chứa corticoid trong thời gian quá dài.

Chị Hà tâm sự: Mình hay bị ngứa khắp người nên người bạn mách cho loại thuốc bôi ngoài da thấy đỡ nên dùng thường xuyên. Không ngờ, khi bác sĩ hỏi tiền sử và cho biết nguyên nhân mắc bệnh thiên đầu thống, mình ngỡ ngàng, không tin.
Thống kê sơ bộ cho thấy, cả nước có khoảng 6,5% người mù do bệnh glôcôm. Bệnh thường khởi phát ở người trên 35 tuổi. Tuổi càng cao nguy cơ mắc bệnh càng lớn. Những người ruột thịt của bệnh nhân, dùng thuốc chứa corticoid kéo dài, đái tháo đường, cao huyết áp, sau viêm màng bồ đào, sau chấn thương… đều có thể mắc bệnh.

Theo bác sĩ Đỗ Tấn, Trưởng khoa Glôcôm (Bệnh viện Mắt Trung ương), bệnh này thường khởi phát đột ngột vào buổi chiều tối hoặc khi bệnh nhân đang cúi xuống đọc sách, cũng có khi là sau sang chấn tinh thần mạnh. Biểu hiện thường thấy nhất là mắt đột ngột đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên. Lúc này, bệnh nhân nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ như cầu vồng, buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, thị lực giảm. Sờ tay vào mắt thấy nhãn cầu căng cứng như hòn bi…

Mơ hồ về bệnh

Dự báo số lượng người mắc bệnh glôcôm sẽ tăng lên đáng kể vào những năm tới, với khoảng 80 triệu người mắc vào năm 2020, chiếm tỷ lệ 2,86% ở những người trên 40 tuổi, trong đó có 11,2 triệu người bị mù do bệnh này. Điều đáng nói ở chỗ, số người mắc bệnh chủ yếu sống ở nước đang phát triển, đặc biệt là người dân sống ở nông thôn, thiếu dịch vụ chăm sóc mắt.

Số người mắc không ngừng tăng nhưng theo nghiên cứu của Bệnh viện Mắt Trung ương với nhóm người trên 35 tuổi tại Nam Định và Thái Bình cho thấy có tới 94% người dân tham gia khám sàng lọc không biết thông tin gì về bệnh hoặc có nghe cũng lơ mơ. Đây là lý do khiến tỷ lệ được chẩn đoán, điều trị kịp thời thấp dẫn đến nguy cơ mù lòa không thể cứu chữa.

Cũng theo bác sĩ Tấn, bệnh nhân mắc bệnh này ở nước ta chủ yếu dưới dạng góc mở, có tiền sử tra thuốc chứa corticoid tại mắt kéo dài. Trên 63% mắc bệnh ở lứa tuổi lao động. Sở dĩ có tình trạng trên bởi trên thị trường hiện nay bán rất nhiều thuốc nhỏ mắt chứa tác nhân gây bệnh có tác dụng trị chứng ngứa, khô mắt, viêm kết mạc… Dùng lâu ngày dẫn đến mắt bị glôcôm nên thuốc này phải kê đơn, dùng theo hướng dẫn của bác sĩ nhưng cả người bệnh lẫn người bán thuốc chả ai quan tâm đến điều này.

Theo khuyến cáo của bác sĩ, bệnh glôcôm là cấp cứu nhãn khoa nên khi phát hiện cần được điều trị ngay bằng thuốc tra mắt và thuốc hạ nhãn áp. Những thuốc này phải được sử dụng theo chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa. Vì vậy, khi thấy mắt không khỏe, nhức mắt kéo dài, nhìn mờ… nên khi khám để phát hiện, chẩn đoán sớm, giảm nguy cơ mù lòa không đáng có.