Nhiều lỗ hổng quản lý tại các DN nhà nước

Quản lý một lượng tài sản rất lớn, lên tới gần 1,67 triệu tỷ đồng, nhưng lợi nhuận các DN này mang lại không cao (88.130 tỷ đồng, bằng 5,28% tổng tài sản) và còn rất nhiều lỗ hổng trong quản lý.

Trong năm được kiểm toán, hiệu quả hoạt động của nhiều doanh nghiệp giảm sút. Báo cáo kiểm toán cho thấy 5/38 TĐ, TCT kinh doanh thua lỗ, bao gồm Vinalines hơn 3.478 tỷ đồng; Tổng công ty 15 lỗ hơn 471 tỷ đồng; Vinaincon lỗ gần 132 tỷ đồng; Tổng Công ty Mía đường II lỗ hơn 15 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV In Đắk Lắk lỗ 2,95 tỷ đồng.

Trong 33 TĐ, TCT, công ty kinh doanh có lãi, đáng chú ý nhất là “câu lạc bộ nghìn tỷ” bao gồm PVN với lợi nhuận sau thuế là 43.818 tỷ đồng; Mobifone hơn 5.089 tỷ đồng; EVN hơn 4.384 tỷ đồng; TCT Cảng hàng không Việt Nam (ACV) hơn 2.504 tỷ đồng...

Tuy nhiên, tỷ suất lợi nhuận của nhiều DN giảm, như Tổng Công ty Lâm nghiệp có tỷ suất lợi nhuận là 8,6% (giảm 3,48% so với năm 2013); Vinaconex 8,5% (giảm 3,33%); PVN 15,56% (giảm 10,45%)…

Hoạt động kinh doanh của nhiều TĐ, TCT chủ yếu dựa vào vốn vay của các tổ chức tín dụng, vốn chiếm dụng, dẫn đến hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao (ví dụ Công ty CN tàu thủy Cà Mau, hệ số này lên tới gần 154 lần).

Về các tồn tại được phát hiện, nhiều TĐ, TCT quản lý nợ chưa chặt chẽ, dẫn đến nợ phải thu quá hạn và nợ khó đòi lớn. Số nợ phải thu quá hạn cao như PVN: Công ty mẹ gần 453 tỷ đồng; ACV - Công ty Sasco gần 245 tỷ đồng; Hfic hơn 309 tỷ đồng; Tổng Công ty xây dựng số 1 (CC1) gần 474 tỷ đồng.

Một số đơn vị có nợ khó đòi như Mobifone: Công ty mẹ gần 313 tỷ đồng (chiếm 30,4% nợ phải thu), Hapro 376 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Vận tải dầu khí Thái Bình Dương (thuộc PVN) phải thu theo quyết định của Tòa án nhân dân TP Hồ Chí Minh về vụ án Huỳnh Thị Huyền Như và đồng phạm 80 tỷ đồng, TCT Cổ phần Dịch vụ kỹ thuật Dầu khí Việt Nam phải thu Công ty Công nghiệp Tàu thủy Dung Quất gần 125 tỷ đồng, TCT Phân bón và Hóa chất dầu khí - CTCP 110 tỷ đồng.

Một số TĐ, TCT sử dụng tài sản sau đầu tư không hiệu quả gây lãng phí vốn, thua lỗ như Công ty TNHH MTV Công trình Giao thông Sài Gòn năm 2014 không sử dụng Hệ thống máy chuyên dùng cào bóc tái chế nguội mặt đường trị giá gần 39 tỷ đồng được đầu tư từ năm 2012;

Công ty Cổ phần Mía đường La Ngà đầu tư công trình Bể chứa mật rỉ 5.000 tấn trị giá 2,67 tỷ đồng từ năm 2011 nhưng bị sự cố trước khi bàn giao, đến nay chưa khắc phục sự cố để đưa vào sử dụng, đầu tư dây chuyền sản xuất ván dăm sử dụng từ năm 2004 nhưng không hiệu quả, thua lỗ, phải thanh lý.

Một số đơn vị mua sắm, thanh lý tài sản không đúng quy định như Công ty mẹ CC1 mua xe Toyota 4Runner 2,25 tỷ đồng cao hơn mức tối đa cho phép 1,21 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Xây dựng số một - Việt Nguyên mua xe Mercedes Benz và thanh lý xe Audi không đúng Quy chế tài chính của đơn vị.

Về hoạt động đầu tư tài chính, nhiều đơn vị đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, như Vinalines: 51/63 đơn vị có vốn đầu tư của Công ty mẹ thua lỗ hoặc hiệu quả thấp, cổ tức thu được năm 2014 bằng 0,46% vốn đầu tư; Công ty mẹ - COMA: Lợi nhuận được chia năm 2014 từ các công ty con bằng 1,05% vốn đầu tư, trong đó 6/10 công ty con thua lỗ (4 công ty mất vốn chủ sở hữu là COMA 3, COMA 7, COMAEL, Công ty Cổ phần Khóa Minh Khai);

Công ty Cổ phần Mía đường La Ngà năm 2014 lỗ 10,9 tỷ đồng, lỗ lũy kế là 22,73 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Mía đường Hiệp Hòa năm 2014 lỗ 57,8 tỷ đồng, lỗ lũy kế là 98,7 tỷ đồng, cao hơn vốn chủ sở hữu; Công ty mẹ - Tập đoàn PVN đầu tư 800 tỷ đồng vào Oceanbank mất toàn bộ quyền, lợi ích và tư cách cổ đông…

Vốn góp của các đơn vị vào nhiều doanh nghiệp khác có tình trạng tài chính xấu, có nguy cơ ngừng hoạt động hoặc phải giải thể. Một số khoản cho vay, bảo lãnh tiềm ẩn nguy cơ khó đòi, mất vốn...

V.Hân