Nhân vật “anh hùng” lấy bớt hào quang diễn viên “người phàm”?

Russell Crowe là siêu sao của Hollywood. Hay ít nhất từng là như vậy. Ông có giải Oscar, một chuỗi phim bom tấn - L.A. Confidential, Gladiator hay A Beautiful Mind - trong lý lịch. Nhưng ông ấy còn là ngôi sao quyền lực?

Không còn nữa, xét từ giá trị phòng vé gần đây. Phim mới nhất The Nice Guys mở màn với vị trí thứ tư, bị đánh bại bởi The Jungle Book, Captain America: Civil War và… Angry Birds . Ngay cả Will Smith, người thu hút hàng triệu khán giả toàn thế giới với các phim như Independence Day, Men in Black, có hai phim phát hành năm ngoái Concussion và Focus chỉ thu được tổng cộng 200 triệu USD.

Cách đây không lâu, một ngôi sao có thể quyết định khá lớn đến mức độ thành công của bộ phim, nay thì không quá lớn. Chuyện gì đã xảy ra?

Từ trái sang: Robert Downey Jr., Don Cheadle, Scarlett Johansson, Chris Evans, Anthony Mackie, Paul Bettany and Elizabeth Olsen trong “Captain America: Civil War”. Ảnh: Walt Disney Studios Motion Pictures

Đơn giản là, Hollywood đang chuyển từ một nền kinh tế “ngôi sao” sang nền kinh tế “nhân vật”. Diễn viên không còn “hot” bằng với một nhân vật nổi tiếng trong chuỗi phim.

Sự thay đổi này được kích hoạt bởi giá trị phòng vé toàn cầu. Từ những năm 1980 đến giữa những năm 2000, doanh thu phòng vé Bắc Mỹ là tất cả những gì các hãng phim quan tâm, ngôi sao được trả theo mức độ nhận diện của khán giả và khả năng lôi cuốn họ đến rạp. Khi một ngôi sao được cát-sê 20 triệu USD là bởi anh ta/cô ta có thể mang lại ít nhất 20 triệu USD tuần đầu mở màn. Hay nói cách khác, tên tuổi của họ, những Arnold Schwarzenegger, Bruce Willis, Julia Roberts, Tom Cruise, Will Smith, đảm bảo cho doanh thu phòng vé.

Nhưng trong thế giới ngày càng mở, thị trường Trung Đông, Mỹ Latinh và nhất là khu vực Đông Á ngày càng quan trọng, mang lại doanh thu phòng vé từ 1,51 tỷ USD năm 2011 lên 11 tỷ USD năm 2015. Khán giả nơi đây ít phản ứng với ngôi sao và ấn tượng hơn với nhân vật.

“Thị trường quốc tế như nói ‘Chúng tôi muốn thấy các ninja rùa tuổi teen’. Đó chính là vấn đề. Thương hiệu quyết định tất cả”, Paul Dergarabedian, chuyên gia phân tích của comScore, nói. “Hãy nhìn vào Warcraft đi. Nó có tuần mở màn không thành công lắm, nhưng ai bận tâm chứ khi nó làm ra hàng triệu đô la từ thị trường quốc tế?”

Sau Harry Potter, đến nay Daniel Radcliffe vẫn chưa kiếm được vai diễn nào vượt qua được dấu ấn về một cậu bé phù thủy

Hôm nay, nhân vật mới là yếu tố lôi kéo khán giả đến rạp. Daniel Radcliffe có phải ngôi sao điện ảnh? Không chắc chắn lắm. Nhưng Harry Potter chắc chắn là sao. Zoe Saldana tính đến nay làm ra 25 bộ phim, tổng doanh thu là 5 tỷ USD, nhưng 4,4 tỷ USD trong đó đến từ Avatar, Guardians of the Galaxy và Star Trek, những bộ phim không gian hay loạt phim bom tấn có ấn tượng từ trước.

Nhìn vào phòng vé The Soloist (38.3 triệu USD) và The Judge (84,4 triệu USD), cả hai phim đều được làm sau khi Iron Man kích hoạt tên tuổi Marvel Cinematic Universe. Rõ ràng chẳng ai muốn xem Robert Downey Jr. nếu như anh ta không phải Tony Stark. Bộ phim mới nhất của Marvel có nhân vật này, Captain America: Civil War, thu được hơn 1,1 tỷ USD doanh thu phòng vé toàn cầu. “Anh bạn” Iron Man - Captain America gần như đã “đóng chết” Chris Evans vào vai các anh hùng. Sự xôn xao nổi lên khi người ta nghe thấy phần tiếp theo về Captain America, hay một bộ phim nữa của Marvel, chứ không phải bộ phim mới của Chris Evans. Ma thuật của ngôi sao nhỏ lại. Thương hiệu nhân vật nổi bật hơn. Marvel trở thành sao.

Con người hay chiếc mặt nạ đáng chú ý hơn? Iron Man làm nên Robert Downey Jr. hàng triệu đô hay Robert Downey Jr. tạo nên một Iron Man khác biệt để oanh tạc phòng vé? Ảnh: Paramount Pictures

Như vậy, khi trọng lượng các ngôi sao giảm đi, các hãng sẽ tiêu tiền nhiều hơn vào cảnh, tạo hình và mua bản quyền, còn thu nhập chủ yếu của diễn viên xét theo lợi nhuận bộ phim, chứ không phải cát-sê thỏa thuận như trước.

Tất nhiên vẫn có trường hợp ngoại lệ. Những diễn viên như Dwayne Johnson và Robert Downey Jr. vẫn có thể được trả cát-sê 20-25 triệu USD khi tiếp tục đóng The Fast and the Furious và các phim của Marvel. Trong khi đó, Melissa McCarthy và Kevin Hart là những ngôi sao hiếm hoi không cần các bộ phim nhượng quyền thương mại đánh bóng tên tuổi và quyết định cát-sê.

“Chắc chắn vẫn có ngôi sao gây gấn tượng ở nhiều nơi. Nhưng nếu ngôi sao được coi là yếu tố “vua” của phòng vé Bắc Mỹ thì chỉ là “quân tốt” trên thị trường quốc tế”, Dergarabedian nói.

Nay thì Hollywood hứa hẹn sẽ tạo ra các ngôi sao mà mọi người đều có hứng thú. Những cái tên đang được o bế có Taylor Kitsch của Batteship và X-Men Origins: Wolverine; Jai Courtney của Insurgent, Divergent, Suicide Squad; Armie Hammer của The Man from U.N.C.L.E., hay Robert Pattinson của loạt phim Twilight.

Cũng có thành công. Như trường hợp Jennifer Lawrence có thể kích hoạt doanh thu phòng vé sau khi thành danh với Katniss trong loạt The Hunger Games và Mystique của loạt X-Men. Không có nữ diễn viên nào như Lawrence có thể đẩy doanh thu phòng vé mở màn một bộ phim nhỏ như Joy lên đến 17 triệu USD.

Jennifer Lawrence là nữ diễn viên duy nhất đưa được một bộ phim “vốn dĩ không đáng chú ý lắm” như Joy lại có mở màn với 17 triệu USD.

Một trường hợp khác là Chris Pratt, nổi lên từ Parks and Recreation, có hai bộ phim đình đám Guardians of the Galaxy và Jurassic World. Thành công của những bộ phim này không phụ thuộc vào anh chàng. Chẳng ai đến xem Pratt, dù được công nhận là một chàng trai quyến rũ. Họ đến để xem khủng long cố gắng ăn thịt anh ta. Song cũng nhờ vậy mà Pratt được mức cát-sê 10 triệu USD cho bộ phim lãng mạn trong không gian Passengers của Sony, nhưng bạn diễn Lawrence lại được gấp đôi, 20 triệu USD. Điều đó cho thấy, trong mắt của khán giả, cô nàng Lawrence đáng giá hơn.

Điều này được một số người viện dẫn để chứng minh rằng: cái chết của ngôi sao điện ảnh bị phóng đại. “Ngôi sao vẫn là một đảm bảo cho Hollywood, thậm chí còn hơn cả trước kia”, Stephen Ujlaki, nhà sản xuất, người đứng đầu khoa Điện ảnh và Truyền hình đại học Loyola Marymount, nhận định. “Phim bom tấn cần phải kèm theo ngôi sao lớn để bảo đảm vốn đầu tư. Thực tế là sự thu hút của các ngôi sao giúp khán giả chọn lọc được bộ phim yêu thích trong một thế giới quá nhiều phim ảnh.”

Thế nhưng, nếu trước kia tiền lớn thường được đổ vào các ngôi sao thì ngày nay, rõ ràng nhiều hãng phim đã dành mối quan tâm sang nhiều chuyện khác. Như trường hợp NBC/Comcast mua lại DreamWorks Animation, thế là họ có trong tay Kung Fu Panda và Shrek. Steve Burke, Giám đốc NBCUniversal, cho biết một trong những ưu tiên chính sắp tới là “tìm cách hồi sinh sáng tạo quái vật Shrek”). Disney trả hàng tỷ USD cho Pixar, Lucasfilmm, Marvel, không phải vì cơ sở hạ tầng hay nhân viên sáng tạo, mà cho Buzz Lightyear, Luke Skywalker và Captain America.

Gần 20 năm trước, George Clooney đã phải vất vả để lau đi “vết nhơ” Batman. Michael Keaton bị ám ảnh bởi vai diễn siêu anh hùng trong Birdman. Giờ thì người ta chẳng quan tâm ai là Batman nữa. Christian Bale? Ben Affleck? Không quan trọng. Người ta chỉ cần biết anh là Batman.

Xem thêm:

Du Du