Nhân rộng mô hình hợp tác xã hoạt động hiệu quả
Sau hơn ba năm thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012, Hà Nội đã chuyển đổi hoạt động gần 1.100 hợp tác xã (HTX), dẫn đầu cả nước về số lượng HTX chuyển đổi. Tuy nhiên, trên địa bàn thành phố vẫn còn gần 400 HTX chưa được chuyển đổi và hơn 270 HTX ngừng hoạt động, chỉ tồn tại trên danh nghĩa, chờ giải thể do không đủ điều kiện, đòi hỏi thành phố có biện pháp tháo gỡ.
Hợp tác xã nông nghiệp Mỹ Hưng (huyện Thanh Oai) đi vào hoạt động từ năm 1997. Mặc dù có quy mô toàn xã trong lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp, nhưng hoạt động của HTX rất hạn chế. Thực hiện theo Luật HTX năm 2012, năm 2015 HTX nông nghiệp Mỹ Hưng chuyển đổi mô hình hoạt động với các ngành nghề cũ trong lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp gồm: tưới tiêu, thủy lợi nội đồng; bảo vệ thực vật; làm đất; bảo vệ ruộng đồng và cung ứng giống, vật tư, khuyến nông. Từ ngày chuyển đổi mô hình, hoạt động của HTX có nhiều chuyển biến tích cực. Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, HTX đã tích cực tham gia vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, đưa tiến bộ khoa học áp dụng vào sản xuất, phát triển ngành nghề. Hằng năm, HTX đều hoàn thành tốt các khâu dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp. Riêng đối với dịch vụ làm đất, HTX đã đầu tư mua sắm máy móc, thực hiện cơ giới hóa các công đoạn cày, bừa, với mức giá giảm 80 nghìn đồng/sào, làm lợi cho xã viên khoảng 800 triệu đồng/năm. Ngoài việc phục vụ xã viên trong xã, HTX còn sử dụng phương tiện sẵn có, làm dịch vụ làm đất cho người dân các xã chung quanh; mở rộng thêm dịch vụ kinh doanh ga, bếp ga và sản xuất nước uống tinh khiết, tạo thêm công ăn việc làm, thu nhập cho xã viên… Từ HTX trung bình, đến nay Mỹ Hưng đã trở thành một trong những HTX hoạt động hiệu quả của huyện Thanh Oai.
Theo số liệu của UBND huyện Thanh Oai, trên địa huyện hiện có 20 HTX có quy mô toàn xã và hai HTX chuyên ngành nông nghiệp. Với nhận thức đổi mới, phát triển HTX là nhiệm vụ chính trị quan trọng, góp phần thực hiện thắng lợi chương trình xây dựng nông thôn mới, UBND huyện đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, thực hiện chuyển đổi lại mô hình hoạt động HTX. Không chỉ hỗ trợ về mặt chuyên môn nghiệp vụ, UBND huyện hỗ trợ các HTX làm điểm 50 triệu đồng; các HTX toàn xã
30 triệu đồng và HTX chuyên ngành nông nghiệp 15 triệu đồng để có vốn hoạt động, với tổng số tiền hỗ trợ là 650 triệu đồng. Ngoài ra, UBND huyện còn hỗ trợ các HTX giống lúa chất lượng cao, thuốc bảo vệ thực vật, một phần tiền đầu tư mua sắm máy làm đất, máy cấy, máy gặt theo chương trình phát triển cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp. Nhờ đó, đến tháng 7-2016, toàn bộ 24 HTX đã chuyển đổi lại theo Luật HTX năm 2012. Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai Bùi Văn Sáng cho biết, các HTX sau khi chuyển đổi đã hoạt động hiệu quả hơn, trong đó hoạt động dịch vụ được đẩy mạnh. Các HTX đã xây dựng thành công một số thương hiệu nông sản như HTX nông nghiệp Kim An với thương hiệu cam đường Kim An; HTX nông nghiệp Tam Hưng với thương hiệu gạo thơm Bồ Nâu, HTX Hoàng Long với sản phẩm lợn sạch… từng bước nâng cao giá trị nông sản.
Không chỉ có huyện Thanh Oai, theo đánh giá của Liên minh HTX thành phố Hà Nội, thực hiện Luật HTX năm 2012, cho đến nay một số địa phương khác cũng hoàn thành chuyển đổi mô hình hoạt động, như huyện Phú Xuyên với 45 HTX; quận Nam Từ Liêm với 17 HTX… Các HTX sau khi thực hiện tổ chức lại đã phát huy được vai trò quan trọng trong xây dựng nông thôn mới. Nhiều HTX được củng cố, nâng cao chất lượng, mở rộng thêm nhiều ngành nghề kinh doanh mới; tham gia xây dựng đường giao thông nông thôn, đưa cơ giới vào sản xuất… Tuy nhiên, đến nay trên địa bàn thành phố còn gần 400 HTX chưa thực hiện tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012 và hơn 270 HTX ngừng hoạt động, chỉ tồn tại trên danh nghĩa, chờ giải thể do không đủ điều kiện, không có khả năng thực hiện tổ chức lại. Sau chuyển đổi mô hình tổ chức, mặc dù hoạt động của các HTX có chuyển biến, nhưng nhìn chung còn chậm trễ. Từ năm 2014 đến nay mới chỉ thành lập thêm được gần 90 HTX. Việc giải thể, xóa tên các HTX còn vướng mắc do công tác đối chiếu xác định nợ, chứng từ sổ sách không rõ ràng; tồn đọng về công nợ, tài sản. Số lượng các HTX hoạt động tốt mới chỉ có hơn 230 đơn vị, nhưng có tới hơn 510 HTX ở mức trung bình và hơn 160 HTX xếp loại yếu. Công tác quản lý tài chính, hạch toán kế toán của các HTX còn hạn chế, ghi chép chứng từ sổ sách chưa đúng quy định, dẫn đến nhiều bất cập trong việc thực hiện chính sách thuế. Phần lớn các HTX chưa có kỹ năng xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, vẫn tổ chức theo mô hình cũ; việc tiếp thu tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới, giống cây, vật nuôi mới vào sản xuất chậm… Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do phần lớn đội ngũ cán bộ quản lý HTX chưa qua đào tạo, trình độ, năng lực điều hành, quản lý yếu. Cơ sở vật chất kỹ thuật HTX còn nghèo nàn, lạc hậu…
Phát biểu tại hội nghị tổng kết thực hiện kế hoạch số 127 của UBND thành phố Hà Nội về triển khai thi hành Luật HTX năm 2012, giai đoạn 2014-2016, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Doãn Toản khẳng định: Phát triển HTX, kinh tế tập thể là lĩnh vực đang được thành phố rất quan tâm. Mặc dù còn khó khăn, nhưng trong năm 2017, thành phố sẽ ưu tiên nguồn lực để đầu tư, xây dựng và nhân rộng những mô hình kinh tế tập thể hiệu quả. Phó Chủ tịch thành phố chỉ đạo các đơn vị chức năng phối hợp các địa phương kiểm tra, rà soát và có biện pháp tháo gỡ vướng mắc đối với các HTX chưa chuyển đổi. Liên kết với các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp tổ chức đào tạo, bồi dưỡng để củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý HTX. Xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích sinh viên tốt nghiệp tham gia phát triển kinh tế tập thể; đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động Liên minh HTX thành phố…