Nhà nước có thể tăng thu 15 tỉ USD từ cổ phần hóa

Ngày 5-10, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính (VAFI) đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ góp ý kiến về giải pháp tăng thu cho ngân sách nhà nước . Văn bản do ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch VAFI ký.

Tại văn bản này, VAFI cho rằng trong 10 năm qua nhiều chủ trương, chính sách gắn CPH với niêm yết chứng khoán đã được ban hành thông qua hàng loạt luật, nghị định, quyết định, nghị quyết... Trong đó có Quyết định 51/2014 của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, hiệu lực Quyết định 51 còn chưa cao, vẫn còn hàng trăm DN không tuân thủ, cố tình trốn tránh việc niêm yết và người đại diện cổ phần chi phối của Nhà nước tại các DN CPH đã không thực hiện nhiệm vụ mà Chính phủ giao phó.

Nguyên nhân của tình trạng trên được VAFI lý giải là do người đại diện cổ phần nhà nước yếu kém năng lực và không thích sự minh bạch. Có tình trạng không thích sự minh bạch để dễ dàng tham nhũng, chiếm đoạt tài sản của Nhà nước và của cổ đông. Có nhiều nhóm lợi ích với ý đồ tham nhũng, bưng bít thông tin và tìm cách kiểm soát DN CPH, biến tài sản của cổ đông và Nhà nước thành tài sản của nhóm cá nhân và những nhóm lợi ích này trở thành chủ nhân của DN mặc dù họ không có nhiều vốn cổ phần.

Đặc biệt, VAFI nêu thực tế có những nhóm lợi ích ngăn cản việc DN CPH niêm yết để làm cho cổ đông và nhà đầu tư mất lòng tin vào DN đó. Đây là cách thức hạ giá cổ phiếu, hạ giá tài sản để từ đó dễ dàng mua được toàn bộ cổ phần chi phối của Nhà nước với giá rẻ mạt thông qua con đường bán thỏa thuận hay bán đấu giá.

Thậm chí có tình trạng ngăn cản việc niêm yết từ lãnh đạo bộ chủ quản. Điều này xuất phát từ nhiều mục đích nhưng việc dễ thấy nhất là bổ nhiệm người thân không có năng lực vào các vị trí chủ chốt tại DN. Trường hợp tại Sabeco và Habeco là ví dụ điển hình.

Từ đó, VAFI đề xuất Chính phủ đưa ra chế tài nếu bất kỳ người đại diện cổ phần nhà nước nào không tuân thủ Quyết định 51, cố tình trốn tránh việc niêm yết thì tự động mất tư cách là người đại diện cổ phần nhà nước và khi đó các cấp có thẩm quyền sẽ cử người khác thay thế. Nếu lãnh đạo bộ, ngành, địa phương nào ngăn cản DN CPH niêm yết chứng khoán thì cá nhân đó đã bị án kỷ luật mà không cần phải họp để xét xử hình thức kỷ luật với cá nhân đó. Nếu thực hiện giải pháp này, Nhà nước có thể thu thêm 15 tỉ USD từ tiến trình CPH và thoái vốn.