'Nhà báo làm tốt trách nhiệm xã hội của mình mới tránh được sa ngã'

Thưa Nhà báo Hồ Quang Lợi, Hội Nhà báo Việt Nam có đánh giá như thế nào về công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về kỹ năng, nghiệp vụ cho những hội viên đang hoạt động báo chí trong thời gian gần đây?

Nhà báo Hồ Quang Lợi: Những năm gần đây, công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho phóng viên, nhà báo, hội viên luôn được Hội Nhà báo Việt Nam và các cấp Hội, các cơ quan báo chí hết sức quan tâm. Nhờ đó, năng lực tác nghiệp của phóng viên, nhà báo ngày càng được hoàn thiện, nhất là việc tiếp cận công nghệ mới, các loại hình báo chí mới theo hướng tích hợp thông tin, xây dựng tòa soạn hội tụ hướng đến cơ quan báo chí đa phương tiện.

Hội Nhà báo Việt Nam luôn luôn coi việc đào tạo, nâng cao nghiệp vụ cho phóng viên là một trong những điểm trọng yếu nhất. Thực tế, Hội đã có Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí và hoạt động rất hiệu quả trong thời gian vừa qua. Như trong năm 2016, Hội đã tổ chức được 108 lớp với 3.200 hội viên trên toàn quốc. Các lớp này đào tạo theo chuyên ngành, chủ đề, từng vấn đề mà hoạt động báo chí đòi hỏi cấp thiết nhất.

Cùng với đó, Hội tiếp tục thực hiện Đề án Hỗ trợ báo chí chất lượng cao do Chính phủ giao cho Hội Nhà báo Việt Nam thực hiện. Từ chương trình này đã có hàng nghìn tác phẩm báo chí từ trung ương đến địa phương gửi về Hội Nhà báo Việt Nam để thẩm định. Chính việc thực hiện đề án này đã xuất hiện ngày càng nhiều tác phẩm báo chí có chất lượng.

Có thể nói rằng, những năm vừa qua, Hội Nhà báo Việt Nam tiếp tục thực hiện thành công Giải báo chí Quốc gia để chọn ra những tác phẩm tiêu biểu nhất, xuất sắc nhất để trao giải vào ngày 21/6 hàng năm. Đây là dịp tôn vinh người làm báo, các tác phẩm báo chí và thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội, tinh thần dấn thân của phóng viên, nhà báo về những giá trị tốt đẹp vừa bền bỉ vừa sáng tạo.

Đông đảo phóng viên, nhà báo tác nghiệp về vụ cá chết hàng loạt xảy ra tại Hà Tĩnh (ảnh Tuổi trẻ)

Một vấn đề rất được quan tâm trong thời gian vừa qua có nhắc đến vấn đề đạo đức người làm báo, quan điểm của Hội Nhà báo Việt Nam về câu chuyện này như thế nào? Để nâng cao đạo đức cho các hội viên, Hội Nhà báo Việt Nam đã đề ra những mục tiêu, giải pháp và lời khuyên gì cho những người làm báo?

Nhà báo Hồ Quang Lợi: Trong những năng vừa qua, báo chí Việt Nam tiếp tục khẳng định được vai trò, vị trí hết sức quan trọng trong đời sống xã hội. Có rất nhiều nhà báo thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, giữ vững được đạo đức nghề nghiệp và xây đắp vào truyền thống vẻ vang của sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam. Họ là những người tận tâm vì nghề, quả cảm để bảo vệ sự thật, bảo vệ công lý, lẽ phải và tôn vinh những cái đẹp, chống lại cái tiêu cực, cái ác. Họ xứng đáng với lời dạy của Bác Hồ: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”.

Bên cạnh lực lượng rất là đông đảo và đáng tự hào như vậy thì trong thời gian gần đây xuất hiện những biểu hiện rất đáng lo ngại trong hoạt động báo chí liên quan đến đạo đức của người làm báo. Có thể thấy, trong một bộ phận những người làm báo, người mang danh nhà báo có sự suy giảm về đạo đức, vi phạm luật pháp, vi phạm đạo đức nghề nghiệp làm tổn hại đến lợi ích của cộng đồng, xã hội và lòng tự trọng, danh dự của những người làm báo chân chính.

Chính vì nhìn thấy hiện tượng đáng lo ngại này, Hội Nhà báo Việt Nam đã thảo luận với tất cả các cấp hội để xây dựng 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp của người làm báo và bắt đầu thực hiện từ đầu năm 2017 cùng với Luật báo chí 2016 có hiệu lực.

Chúng tôi luôn nhấn mạnh, đạo đức người làm báo là nền tảng cốt lõi của hoạt động báo chí. Những cây bút mà không trung thực, những nhà báo không chính trực thì không thể xây đắp lên nền tảng, đạo đức, tinh thần của xã hội được. Bất kỳ người làm báo ở vị trí nào luôn phải tu dưỡng, nêu cao đạo đức nghề nghiệp và thực hiện 10 điều quy định về đạo đức nghề nghiệp một cách tự giác, thực hiện nghiêm Luật báo chí 2016 sẽ giúp cho nhà báo hoàn thành tốt trách nhiệm xã hội của mình mới tránh được sa ngã, vi phạm pháp luật.

Những phóng viên chưa phải là Hội viên Hội NBVN có thể tham gia các khóa học do Hội tổ chức không thưa ông?

Nhà báo Hồ Quang Lợi: Hội Nhà báo Việt Nam trước hết sẽ đảm bảo quyền lợi của hội viên, trong đó có quyền được hành nghề theo pháp luật, quyền được đào tạo, nâng cao nghiệp vụ. Còn đối với những người làm báo chưa phải là hội viên, nếu các cơ quan báo chí giới thiệu thì Hội Nhà báo Việt Nam cũng có thể xem xét cho theo các khóa học nghiệp vụ do Hội tổ chức.

Nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng thư ký Liên đoàn các nhà báo ASEAN

Theo ông, tiêu chuẩn của một hội viên Hội Nhà báo Việt Nam trong giai đoạn mới hiện nay là gì?

Nhà báo Hồ Quang Lợi: Theo Điều lệ của Hội Nhà báo Việt Nam có quy định các tiêu chuẩn được xét kết nạp vào Hội Nhà báo Việt Nam. Nói một cách chung nhất, đây là những người làm nghề đích thực, đang làm tại một cơ quan báo chí, đã có thời gian hoạt động báo chí cần thiết, có tác phẩm báo chí có chất lượng. Đặc biệt là chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, của cơ quan báo chí và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Ngoài ra, họ còn phải có ý thức xây dựng Hội và có nguyện vọng được tham gia Hội Nhà báo Việt Nam.

Thực tế hiện nay, ngoài những người được đào tạo từ các trường, chuyên ngành báo chí thì có rất nhiều người làm báo vào nghề từ những ngành nghề khác. Hội Nhà báo Việt Nam có đánh giá gì về kỹ năng, nghiệp vụ của đội ngũ này? Hội Nhà báo Việt Nam đã có những chương trình gì để đào tạo và nâng cao nghiệp vụ cho những đối tượng được coi là trái nghề này?

Nhà báo Hồ Quang Lợi: Đúng là hiện nay đội ngũ lao động báo chí của chúng ta cũng có những người chưa qua đào tạo chính quy tại các cơ sở báo chí. Họ là những người được đào tạo từ các ngành nghề khác như quan hệ quốc tế, lịch sử, ngữ văn… thậm chí có người học ngành khoa học tự nhiên. Nhưng những người này có tố chất báo chí, có năng khiếu. Những người này, các cơ quan báo chí cần rà soát lại và tạo điều kiện cho họ đi học tại chức báo chí, trung tâm đào tạo báo chí hoặc các khóa học của Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí của Hội Nhà báo Việt Nam. Hội Nhà báo Việt Nam sẵn sàng tiếp nhận đối với các trường hợp này.

Xin cảm ơn Nhà báo!

Hải Sơn