Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh bệnh nhược thị

Ảnh minh họa.

Nhược thị là sự giảm thị lực ở một mắt hoặc hai mắt mà không kèm theo tổn thương thấy được trên mắt đã điều chỉnh bằng kính và không do một nguyên nhân thực sự nào. Là hậu quả của một quá trình sinh lý chỉ xảy ra ở thời kỳ bộ máy thị giác chưa trưởng thành. Nói rộng ra nhược thị đôi khi cũng gắn liền với nhóm các bệnh lý thần kinh trong đó những dấu hiệu ở đáy mắt không rõ ràng chẳng hạn như nhược thị do độc tố thuốc là – rượu hoặc nhược thị do dinh dưỡng và cả trong các trường hợp khiếm khuyết chức năng thị giác. Ngoài ra thuật ngữ “nhược thị cơ năng” còn có thể dùng để xác định đặc điểm của nhược thị sinh lý là loại có thể điều trị được (trái ngược với “nhược thị thực thể”).

Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh nhược thị

Do các bệnh gây cản trở, che khuất trục quang học thị giác của mắt như sẹo giác mạc, sụp mi, đục thủy tinh thể bẩm sinh, di chứng màng đồng tử. Bệnh nhân thấy nhìn mờ một hoặc hai mắt, mỏi mắt, lác mắt hoặc sụp mí.

Do các tật khúc xạ: bệnh nhược thị thường xảy ra ở những người bị tật khúc xạ nặng, đặc biệt là đối với mắt viễn thị và loạn thị. Gây Giảm thị lực ở một hoặc cả hai mắt sau khi đã điều chỉnh số kính, hoặc độ chênh lệch thị lực giữa 2 mắt lớn (từ 2 hàng thị lực trở lên).

Do lệch khúc xạ: tật khúc xạ ở hai mắt không đều nhau. Thường độ chênh lệch giữa 2 mắt trên 2D có thể dẫn đến nhược thị ở mắt có khúc xạ cao hơn.

Cách điều trị bệnh nhược thị

Hạn chế sử dụng mắt bình thường, thường xuyên luyện tập mắt bằng cách che mắt bình thường và chỉ sử dụng mỗi mắt nhược thị. Hãy hỏi ý kiến tư vấn của bác sĩ bởi vì tùy vào tình trạng nhược thị của mắt và độ tuổi của trẻ, mỗi trẻ sẽ có thời gian luyện tập khác nhau. Lưu ý phải kiểm tra mắt lành trong quá trình điều trị nhằm tránh tình trạng nhược thị đảo ngược.

Ngoài ra, còn có các phương pháp điều trị khác: phương pháp gia phạt. Đó là làm mờ hình ảnh ở mắt lành bằng cách sử dụng thuốc hoặc kính. Khi điều trị bằng phương pháp gia phạt, hãy dừng lại nếu thấy có hiện tượng giảm thị lực ở mắt lành.

Các biện pháp kích thích sử dụng mắt nhược thị để giúp mắt đó có thể phát triển thị giác bình thường. Như điều chỉnh tật khúc xạ ở mắt bằng cách đeo kính đủ số với mắt nhược thị và đeo thường xuyên. Kích thích mắt nhược thị bằng các cách như xâu hạt cườm, tập luyện trên máy Synoptophone, tập đồ hình.

Ở Hoa Kỳ phương pháp điều trị thông thường là bịt mắt không nhược thị bằng băng đen đeo dính mờ đục. Ở Châu Âu người ta dán màng lọc vào kính. Ở trẻ nhỏ tuổi phương pháp bịt mắt có nguy cơ dẫn đến nhược thị mắt lành do không tạo hình võng mạc cho nên cần phải vận dụng chặt chẽ, thận trọng. Vì lý do ấy mà nhiều nhà lâm sàng tránh bịt mắt cả ngày cho trẻ dưới 1 tuổi. Ở trẻ lớn tuổi có thể cho bịt một phần thời gian trong vì chúng thường không bịt do nhìn bị trở ngại và tiếp xúc bên ngoài không tiện.

Một loại bệnh nhân khác gồm nhược thị có tổn thương thực thể. Ở một số trẻ em vừa có dị tất ở mắt vừa bị giảm thị lực có thể có sự phối hợp giữa giảm thị lực do tổn thương thực thể với nhược thị cơ năng, loại này còn có triển vọng cải thiện được. Triển vọng này là ở chỗ họ đọc chữ rời rõ hơn chữ nằm trong dòng hoặc khi thử tét thị lực qua kính lọc sáng thị lực giảm ít, đó là hai đặc điểm của thị lực ở mắt nhược thị. Có thể thử ứng dụng phương pháp bịt mắt ngay cả trong trường hợp có bệnh ở mắt.

Cách phòng bệnh nhược thị

Phát hiện ra các nguyên nhân gây nhược thị và điều trị triệt để. Nhược thị là bệnh về mắt xảy ra khá sớm ở trẻ. Phụ huynh cần phát hiện bệnh và điều trị sớm các nguyên nhân có thể dẫn đến nhược thị ở trẻ. Điều trị bệnh càng sớm thì khả năng phục hồi của mắt bị nhược thị càng cao. Mắt bị nhược thị do lác mắt có thể hồi phục thị lực nếu điều trị trước 9 tuổi, còn với mắt nhược thị do lệch khúc xạ thì trước 12 tuổi. Do đó với trẻ bị nhược thị, việc điều trị phải được thực hiện trước 12 tuổi. Trong đó, đối với trẻ bị nhược thị do tật khúc xạ, mắt phải được điều chỉnh kính tối ưu, đủ số.

Trung Hùng (tổng hợp)