Nguy cơ 'chiến tranh thương mại' Trung - Mỹ

Đây được coi là động thái đầu tiên về thương mại của chính quyền Tổng thống Donald Trump với Trung Quốc nhưng đã gây nhiều chú ý vì diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa hai bên liên quan đến vấn đề Triều Tiên.

Ông Jacob Parker, Phó chủ tịch phụ trách hoạt động tại Trung Quốc của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung cho biết, thông báo của ông Donald Trump mới chỉ là sự bắt đầu. Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer sẽ có một năm để xem xét liệu có nên mở cuộc điều tra chính thức về chính sách của Trung Quốc đối với quyền sở hữu trí tuệ hay không. Tuy nhiên, ông Jacob Parker dự kiến quyết định sẽ được đưa ra trong 60 đến 90 ngày thay vì một năm, có nghĩa là quá trình sẽ được thúc đẩy nhanh chóng.

Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer sẽ điều tra các cáo buộc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ nhằm vào Trung Quốc. Ảnh: AFP

Vấn đề liên quan đến vi phạm quyền sở hữu trí tuệ bị cáo buộc của Trung Quốc từ lâu đã trở thành cái gai đối với các giới chức Mỹ. Giới chức chính quyền Tổng thống Donald Trump ước tính hoạt động đánh cắp tài sản trí tuệ khiến kinh tế Mỹ thiệt hại đến 600 tỷ USD mỗi năm. Phòng Thương mại Mỹ cho rằng, đã đến lúc Trung Quốc cần chấm dứt tình trạng cưỡng ép nước ngoài chuyển giao công nghệ và chuyển sang tôn trọng, bảo vệ các quyền sở hữu trí tuệ của đối tác. Trong khi đó, Nhà Trắng và các tổ chức doanh nghiệp Mỹ cho biết, hoạt động vi phạm bản quyền của Trung Quốc đang đe dọa các công ty và việc làm tại Mỹ.

Phản ứng về động thái trên của Tổng thống Donald Trump, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định sẽ có động thái bảo vệ lợi ích nếu Mỹ làm tổn hại quan hệ thương mại hai nước. Trung Quốc cảnh báo Mỹ nên trân trọng sự hợp tác giữa hai nước và mọi hành động phá hoại sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của cả hai bên. Trong một thông báo, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng, Mỹ nên tôn trọng các sự thật khách quan, hành động thận trọng, tuân thủ các cam kết với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và không hủy hoại các nguyên tắc đa phương. Trung Quốc còn nhấn mạnh, nước này vẫn đang củng cố chính sách quản trị và các biện pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Giới chuyên gia Trung Quốc cho rằng, động thái của Tổng thống Donald Trump cho thấy nhà lãnh đạo Mỹ đang theo đuổi một chính sách mới và điều đó khiến ông phải tái phân tích vấn đề thương mại. Các chính sách kinh tế và đối ngoại của Mỹ mà nhà lãnh đạo này đang theo đuổi đều nhằm đạt được các lợi ích cụ thể cho nền kinh tế Mỹ. Nhìn vào cách tiếp cận của Tổng thống Donald Trump đối với Canada, Mexico, châu Âu hay với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), có thể thấy Mỹ đang theo đuổi một chính sách của cái gọi là “chủ nghĩa bảo hộ thương mại”, theo một chuyên gia Trung Quốc. Hơn nữa, trong bối cảnh đang phải đối mặt với một loạt vấn đề đối nội phức tạp, Tổng thống Donald Trump thông qua động thái nghiêm khắc với Bắc Kinh muốn chứng tỏ ông đang theo đuổi các biện pháp ngoại giao cứng rắn hơn nhằm làm phân tán sự soi mói của các cử tri.

Cuộc điều tra nói trên có thể phủ bóng đen lên mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ, trong bối cảnh ông Donald Trump đề nghị Trung Quốc tăng sức ép lên Triều Tiên để nước này từ bỏ chương trình hạt nhân. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ nên nếu xảy ra “chiến tranh thương mại” thì giới chuyên gia cho rằng sẽ không bên nào được lợi. Còn theo báo chí Trung Quốc, Washington lần này khó có thể gây tổn hại cho nền kinh tế Trung Quốc. Bằng chứng là những người tiền nhiệm của Tổng thống Donald Trump cũng từng ít nhiều áp dụng Điều 301 của Luật Thương mại 1974, nhưng vẫn không ngăn chặn Trung Quốc trở thành nhà xuất khẩu hàng đầu thế giới.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh trước đó từng cảnh báo sẽ không có ai thắng trong cuộc “chiến tranh thương mại” với Mỹ. Bà Hoa Xuân Oánh cũng phủ nhận sự liên quan giữa các vấn đề về thương mại với Mỹ và tình hình Triều Tiên. Mặc dù “cuộc chiến thương mại” Mỹ-Trung chưa nổ ra, nhưng báo chí Trung Quốc những ngày gần đây sôi sục trước vấn đề này với các bình luận có thể “châm ngòi” cho “cuộc chiến thương mại” giữa hai “ông lớn”. Tờ China Daily cảnh báo, Tổng thống Donald Trump “có thể làm bùng nổ một cuộc chiến tranh thương mại” nếu xúc tiến kế hoạch. Dẫn lời một chuyên gia thuộc Viện Hợp tác kinh tế và thương mại quốc tế, Bộ Thương mại Trung Quốc, tờ báo dự đoán quyết định trên có thể “phá hủy quan hệ Mỹ-Trung một cách toàn diện”. Trong khi đó, tờ Thời báo Hoàn Cầu lại đề xuất Bắc Kinh nên kiện Mỹ về tội bảo hộ mậu dịch trong trường hợp chủ nhân Nhà Trắng ra lệnh điều tra Trung Quốc.

MAI NGUYÊN