Nguy cơ ăn bánh trung thu, "xơi" luôn hóa chất có hại

Đã thành một thông lệ, cứ mỗi khi sắp tới một dịp lễ lớn nào đó là khu vực chợ Kim Biên và chợ Bình Tây (Q6, TP HCM) lại đông nghịt khách đổ về nhập hàng. Người đến đây chủ yếu là khách mua sỉ ở các tỉnh lân cận tới nhập nguyên liệu để “phù phép” bánh.

Clip đi mua nhân bánh trung thu tại chợ Kim Biên và Bình Tây (Q6, TP HCM)

Nếu như ngày trước để làm được một chiếc bánh trung thu, phải trả qua đủ các công đoạn như: lựa lá, lựa gạo, đỗ, gia vị… rồi ngâm, xay, lọc... Thế nhưng giờ đây, với sự trợ giúp của hóa chất phụ gia và nguyên liệu làm sẵn, công đoạn cho bánh ra lò đã trở nên vô cùng đơn giản.

Theo "mách nước" của nhiều cửa hàng làm bánh trung thu tại TP HCM, nếu có nhu cầu làm bánh mùi thơm, màu đẹp thì có thể mua hóa chất tạo hương liệu tại chợ Kim Biên. Còn nếu muốn có nguyên liệu thơm ngon, để “cả tháng không hỏng” thì ra chợ Bình Tây. Có lẽ công đoạn phải tốn nhiều thời gian công sức nhất đó chính là việc đóng gói bao bì, vỏ bọc để làm sao tấm bánh phải bắt mắt nhất, “lộng lẫy” nhất.

Tại chợ Bình Tây, sau một hồi hỏi thăm về nhân bánh trung thu, chúng tôi được chỉ đến khu vực bán mứt. Vì bánh trung thu là mặt hàng thời vụ nên những chủ sạp mứt chỉ nhập chủ yếu vào dịp này.

Tại sạp ở vị trí ngay đầu dãy hàng mứt, thấy chúng tôi hỏi về nhân bánh trung thu làm sẵn, bà chủ sạp chui vào trong quầy lục một hồi rồi mang ra hơn chục gói nhựa bên trong có chất lỏng sền sệt đủ màu xanh, vàng, tím, đen... giới thiệu là nhân bánh trung thu làm sẵn đủ loại hạt sen, đậu xanh, sầu riêng, khoai môn, lá dứa, trà xanh, cả các loại nhân cà phê, ca cao, mè đen...

Rất nhiều loại nhân bánh đóng gói nilon, không rõ nguồn gốc xuất xứ được bày bán

tại chợ Bình Tây - Ảnh: Sa Châu

Dù bà chủ khẳng định "là hàng công ty đàng hoàng", thế nhưng tất cả nhãn mác đều được in rất sơ sài. Với một số nhãn có ghi số điện thoại thì khi gọi thử đều thuộc diện “không liên lạc được”. Còn lại hầu hết những gói ở đây đều in chữ: AB Mauri Vietnam cùng số điện thoại và số fax.

Ở góc bên phải có chữ: Sample for testing only (Mẫu dùng để kiểm nghiệm). Điều đáng nói là trên nhãn mác của những loại nhân bánh làm sẵn này đều không ghi thành phần nguyên liệu, ngày sản xuất và hạn sử dụng. Cũng tuyệt nhiên không có một dòng nào về vệ sinh an toàn thực phẩm trên các sản phẩm này.

Những gói chủ sạp đưa cho chúng tôi được giới thiệu là "hàng mẫu". Sau khi xem xong nếu đồng ý mua thì phải mua ít nhất 3kg/1 loại thì mới bán chứ không bán lẻ. Theo đó, có hai loại là "nhân thường" và "nhân ngon", giá chênh nhau khoảng 5.000 - 10.000 đồng/kg (tùy loại). Nhân đậu xanh 50.000 - 55.000 đồng/kg, nhân hạt sen 80.000 - 85.000 đồng/kg.

Nhân đậu xanh để làm bánh trung thu được mua tại chợ Bình Tây - Ảnh: Sa Châu

Dù được giới thiệu với đủ loại sản phẩm như: nhân đậu xanh, khoai môn, ca cao, hạt sen, mè đen… thế nhưng tìm mãi chúng tôi cũng không thấy dấu vết của những loại thực phẩm trên. Tất cả chỉ có giống ở màu và mùi, 2 thứ dễ được phù phép bằng hóa chất công nghiệp nhất.

Cầm túi nhân bánh người bán hàng giới thiệu là nhân đậu xanh, nhìn kỹ thì đó là một thứ bột lỏng được xay nhuyễn, không thể nhận ra thành phần của nó gồm những gì. Dù là hàng mẫu, thế nhưng nhìn kỹ trong gói chất lỏng đó sẽ phát hiện ra một số tạp chất lấm tấm màu đen.

Hỏi người bán hàng thì nhận được câu trả lời một cách rất nhanh gọn: "Thành phần thế nào thì lên công ty mà hỏi. Cả nước ăn bánh trung thu đó đã có ai… chết đâu".

Thấy có một bịch bị thủng chảy ra ngoài, chúng tôi đưa tay quệt thử, ngửi thấy mùi hương đậu xanh thoang thoảng. Nếm vào miệng có vị ngọt gắt. Thấy tôi nhăn mặt bà chủ trấn an: "Chắc lúc vận chuyển bị thủng thôi. Loại này từ sáng đến giờ tôi bán được mấy trăm ký rồi".

Nếm thử các loại nhân bánh đều có vị ngọt gắt - Ảnh: Sa Châu

Chỉ vào mấy bịch nhân bánh chủ cửa hàng cho biết: hiện nay nếu cứ nhập nguyên liệu thô rồi tự làm từ A đến Z thì chỉ có cầm chắc phần… lỗ. Tính ra một ký nhân bánh làm sẵn giá chỉ vài chục nghìn đồng lại đỡ được bao nhiêu là công đoạn. Thế nhưng nếu tự làm thì giá có thể gấp rưỡi, gấp đôi.

Sau một hồi trao đổi thân quen, bà chủ tiết lộ: "Thực ra ngay chính công ty sản xuất cũng phải tính toán. Thành phần chủ yếu là hương liệu hóa học và nhiều “chất độn” khác nữa, chứ cứ “ăn thật làm thật” thì không có cái giá mấy chục ngàn một ký thế này đâu. Mấy năm trước, thứ nguyên liệu này chỉ có Trung Quốc sản xuất, thế nhưng vài năm trở lại đây thì cả Việt Nam và Trung Quốc đều có cả".

Trao đổi với chúng tôi, Bác sĩ Trần Văn Ký - Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm VN (Văn phòng phía Nam) đưa ra cảnh báo: " Hiện nay, nhân bánh làm sẵn đóng gói rất dễ bị hư nên cơ sở sản xuất thường cho vào nhiều phụ gia, hóa chất bảo quản. Ngoài ra vì hám lợi, nhiều cơ sở kinh doanh còn sử dụng các phụ gia thực phẩm độc hại đã bị cấm dùng trong thực phẩm.

Ngay cả với hóa chất thực phẩm nhưng nếu cho quá nhiều hay quá liều lượng thì độ độc hại cũng tương tự hóa chất công nghiệp. Người ăn bánh trung thu làm từ các loại nhân này, đặc biệt là trẻ em, sẽ có nguy cơ bị hóa chất làm ảnh hưởng đến các cơ quan tiêu hóa, thần kinh, gan thận... về lâu dài có thể dẫn đến ung thư".