Người giữ “hồn” đèn kéo quân đất Hà thành
Khi Tết Trung thu gần kề thì cũng là lúc nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền (76 tuổi, ở thôn Đàn Viên, xã Cao Viên, huyện Thanh Oai, Hà Nội) - ảnh - lại hối hả hoàn thiện những chiếc đèn kéo quân, có khi chẳng phải để bán mà chỉ để thỏa cái thú làm đèn đã theo họ cả nửa đời người.
Từ năm 2008, cứ đến dịp Bảo tàng Dân tộc học VN tổ chức lễ hội trung thu là nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền lại lặn lội đến để truyền lại cái “hứng” với đèn kéo quân truyền thống cho lớp trẻ.
Ông Quyền bảo, ông chẳng thể nhớ mình bắt đầu làm đèn kéo quân từ khi nào, chỉ biết rằng cái đam mê với nghề truyền thống mỗi dịp trung thu này đã ngấm vào máu thịt, thôi thúc ông làm việc chẳng quản danh lợi hay tuổi đã cao, sức đã yếu để tạo ra những chiếc đèn kéo quân giữ nguyên “hồn” dân tộc. “Nhà tôi vừa xuất 100 chiếc đèn kéo quân. Vợ chồng tôi làm ngày làm đêm, thì khoảng 50 ngày xong 100 chiếc đèn này. Giờ thấy nhiều người quay lại với đồ chơi trung thu truyền thống, chúng tôi thấy phấn khởi lắm” - ông Quyền tâm sự.
Say với nghề, vui với nghề mỗi dịp Trung thu bao nhiêu, ông Quyền càng trăn trở nghề truyền thống bị mai một bấy nhiêu. Ông bảo: “Trong gia đình tôi, con cháu cũng biết làm đèn kéo quân, nhưng vì công làm thấp, nên khó mà sống được với nghề. Tôi chỉ mong trong xã hội còn những người trẻ đam mê như chúng tôi để nghề truyền thống không bị mai một”.
Ở thôn Đàn Viên, ngoài ông Quyền, còn có nghệ nhân Vũ Văn Sinh - nổi danh với chiếc đèn kéo quân kỷ lục VN, cao 6,5m, rộng 2,56m, được bày tại Cung Thiếu nhi Hà Nội dịp Tết Trung thu năm 2006. Chơi đèn kéo quân phải thắp nến và cần phải đặt nến ở đúng vị trí thì trục đèn mới quay và tạo ra hiệu ứng đẹp mắt với những hình thù ngộ nghĩnh, nhưng không phải đứa trẻ nào cũng biết đặt nến. Vì vậy, ông Sinh đã sáng tạo ra đèn kéo quân quay bằng pin tiểu thay nến, giúp trẻ dễ sử dụng.
Dịp Trung thu hằng năm, ông Sinh đều sản xuất hàng trăm chiếc đèn kéo quân. Một số khách đã đặt ông làm những chiếc đèn kéo quân “khổng lồ” với giá gần chục triệu đồng. Năm nay, ông Sinh đang làm chiếc đèn kéo quân cao 2,1m và rộng 1,4m với giá khoảng 8 triệu đồng. Ông Sinh có một cửa hàng bán đèn kéo quân tại nhà, giá mỗi chiếc đèn nhỏ 100.000-150.000 đồng. Ông còn làm đèn ông sao để bán cho trẻ em quanh thôn, 5.000 đồng/chiếc, để nhiều trẻ đều được chơi đèn.
