Ngổn ngang thách thức với tân Thủ tướng lâm thời Li-bi

Ông An Kíp (bên trái) được Chủ tịch NTC Gia-lin chúc mừng. Ảnh: AP

Tân Thủ tướng lâm thời Ra-him An Kíp, chính trị gia được miêu tả là “người trầm tính nhưng thân thiện", được coi là nhân vật có thể dàn xếp các bất đồng trong nội bộ NTC sau khi đánh bại 8 đối thủ trong cuộc bỏ phiếu ngày 31-10. Chính phủ lâm thời sẽ điều hành mọi hoạt động ở Li-bi cho đến khi tổ chức tổng tuyển cử. NTC tuyên bố sẽ tổ chức bầu cử quốc hội trong vòng 8 tháng nữa.

Tân Thủ tướng Li-bi từng tốt nghiệp Đại học Tri-pô-li, Đại học Nam Ca-li-pho-ni-a (Mỹ) và nhận bằng tiến sĩ về kỹ thuật điện tử ở Trường Đại học Bắc Ca-rô-li-na (Mỹ). Ông An Kíp được biết đến như nhân vật đóng vai trò then chốt trong các hoạt động tài trợ cho cuộc nổi dậy chống lại cựu lãnh đạo Li-bi và giúp tổ chức các cuộc nổi dậy ngầm tại Tri-pô-li vừa qua.

Kể từ khi các chiến binh của NTC chiếm được Tri-pô-li vào cuối tháng 8, tổ chức này đã vấp phải nhiều chỉ trích khi cơ cấu các thành viên trong hội đồng chủ yếu đến từ miền Đông Li-bi. Vì vậy, ông An Kíp có nhiều lợi thế khi là đại diện hiếm hoi đến từ Tri-pô-li, thành phố có khoảng 2.000.000 dân, chiếm hơn 30% dân số Li-bi. Theo giới quan sát, với vị trí Thủ tướng mới thuộc về đại diện đến từ thủ đô, chính quyền mới sẽ tạo được sự đồng thuận lớn hơn, qua đó, được kỳ vọng có thể lãnh đạo thành công Li-bi trong thời kỳ chuyển tiếp trước khi cuộc bầu cử toàn quốc được bắt đầu.

Tuy nhiên, nhiều thách thức đang đặt ra cho chính quyền lâm thời của tân Thủ tướng An Kíp. Giới bình luận cho rằng, vì đắc cử với tỷ lệ không cao (26 trong tổng số 51 thành viên NTC) nên vị trí của ông An Kíp sẽ khó bảo đảm nếu tình hình chính trị nước này diễn biến theo chiều hướng bất lợi.

Nhiều nhà phân tích cho rằng, chia rẽ đang nhen nhóm bên trong NTC. Bộ trưởng Dầu mỏ lâm thời A-li Ta-hu-ni (Ali Tarhouni) từng là ứng cử viên sáng giá thay thế cựu Thủ tướng lâm thời M.Gi-brin (Mahmoud Jibril), nhưng chỉ nhận được 3 phiếu bầu. Sự chia rẽ càng có cơ sở sau cuộc nổ súng diễn ra sáng 31-10 tại Tri-pô-li khi hàng trăm tay súng NTC nã súng vào nhau. Vụ đụng độ đã làm dấy lên nỗi lo ngại về việc không ai kiểm soát được hàng ngàn người có vũ trang đang có mặt tại thủ đô Tri-pô-li. Nhiều người cũng hoài nghi về khả năng của NTC trong việc thiết lập trật tự và luật pháp ở Li-bi thời hậu Ca-đa-phi. Có người còn lo ngại, Li-bi có thể phát triển theo hướng chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan sau khi xuất hiện lá cờ của Al-Qaeda trên nóc một tòa nhà công cộng ở Li-bi.

Bên cạnh đó, vấn đề hòa giải dân tộc và tái thiết đất nước cũng đang đặt ra nhiều thách thức cho chính quyền lâm thời. Với trữ lượng dầu và khí đốt khổng lồ nhưng dân số khá nhỏ, Li-bi hiện có khả năng trở thành một quốc gia thịnh vượng. Sau cuộc chiến, nhiều người kỳ vọng rằng, Li-bi có thể bán dầu mỏ trở lại vì một môi trường an ninh ổn định hơn sẽ cho phép ngành công nghiệp dầu mỏ tái hoạt động. Chính quyền lâm thời sẽ phải có trách nhiệm bảo đảm ngăn chặn các lực lượng ủng hộ ông Ca-đa-phi tiến hành những hoạt động du kích từ vùng nông thôn, gây bất ổn cho quốc gia thành viên của Tổ chức Xuất khẩu Dầu mỏ OPEC cũng như ngành công nghiệp dầu mỏ của nước này.

Bên cạnh đó, tân Thủ tướng Li-bi sẽ phải “ghì cương” những chiến binh có vũ trang đã nở rộ ở mọi thành phố để lật đổ ông Ca-đa-phi và hòa giải với những người vẫn còn trung thành với chế độ cũ, trong khi phải đứng ra xây dựng một hệ thống quản lý đất nước mới. Trong tuyên bố thắng cử, ông An Kíp đã có những phát biểu “trấn an” những chiến binh cầm súng lật đổ chế độ Ca-đa-phi. Dù vậy, giới quan sát nhận định rằng, mọi việc sẽ không diễn ra suôn sẻ như vậy, khi các nhóm vũ trang chống Ca-đa-phi đang không ngừng tranh giành các quyền lợi tài chính và chính trị.

Ngọc Hà