Nghỉ hưu từ 1/1/2018 khác thế nào so với trước ngày 1/1/2018?

Từ 1/1/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu với lao động nam được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH khi có thời gian đóng BHXH đủ 16 năm và nghỉ hưu 2018, đủ 17 năm và nghỉ hưu năm 2019, đủ 18 năm và nghỉ hưu năm 2020, đủ 19 năm và nghỉ hưu năm 2021, đủ 20 năm và nghỉ hưu từ năm 2022 trở đi.

Với lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi thì 15 năm đóng BHXH được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (trước năm 2018 lao động nam chỉ cần có đủ 15 năm đóng BHXH đã được tính bằng 45%).

Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, người lao động (cả nam và nữ) được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75% (trước năm 2018, lao động nữ cứ mỗi năm đóng BHXH tăng thêm sau khi đạt tỷ lệ 45% được tính thêm 3%).

Nội dung tính tỷ lệ hưởng lương hưu trước năm 2018 và từ năm 2018 trở đi thể hiện ở bảng sau:

Cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu trước năm 2018 và từ năm 2018 trở đi

Đối với người nghỉ hưu trước tuổi (Khoản 3 Điều 56), từ năm 2018 không thay đổi cách tính trừ tỷ lệ do nghỉ hưu trước tuổi. Cụ thể, sau khi tính tỷ lệ như trên, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2% (cả nam và nữ); trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 6 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 6 tháng thì không giảm tỷ lệ %.

Đối với cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, từ năm 2018 trở đi không thay đổi cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Về cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu kể từ ngày 1/1/2018 trở đi, cách tính tỷ lệ % hưởng lương hưu có thay đổi so với nghỉ hưu trước năm 2018. Tuy nhiên, việc điều chỉnh này chỉ tác động trực tiếp đến một số nhóm đối tượng chứ không phải tất cả các đối tượng hưởng lương hưu từ năm 2018 trở đi đều bị giảm lương hưu. Trường hợp đủ điều kiện về tuổi đời mà chưa đủ số năm đóng BHXH để đạt tỷ lệ 75% thì khi nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi đa số lao động nữ bị giảm tỷ lệ lương hưu so với hiện hành.

Trường hợp nghỉ hưu mà chưa đủ tuổi đời theo quy định thì còn phải giảm trừ tỷ lệ % do nghỉ hưu trước tuổi (mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi trừ 2%). Nghĩa là, người lao động nghỉ hưu sớm trước tuổi càng nhiều, thì tỷ lệ giảm trừ càng nhiều. Trong khi nếu tiếp tục đóng BHXH thêm 1 năm thì tỷ lệ lương hưu cũng tăng tương ứng 2%.

Do đó, có thể khẳng định rằng, tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ thấp khi nghỉ hưu sớm và càng thấp hơn nếu thời gian đóng BHXH không nhiều.

Ngoài ra, Luật BHXH 2014 quy định, từ 1/1/2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật lao động để bảo đảm lương hưu được cải thiện hơn, bù cho việc giảm sút tỷ lệ hưởng lương hưu khi phải tham gia BHXH thêm 5 năm cho cả nam và nữ để đạt tỷ lệ hưởng tối đa là 75%. Do đó, khi mức đóng BHXH được điều chỉnh trên cơ sở tổng thu nhập của người lao động càng cao thì lương hưu sẽ cao hơn so với trước 2018.

Do lương hưu là chế độ người lao động được hưởng lâu dài nên nếu mức lương hưu khi bắt đầu nghỉ hưu thấp sẽ ảnh hưởng suốt cả thời gian về sau. Mặt khác, mức hưởng lương hưu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tuổi đời, thời gian đóng BHXH, mức lương đóng BHXH... Do đó, khi người lao động còn sức khỏe, công việc tốt thì việc tiếp tục đóng BHXH đến khi đủ tuổi nghỉ hưu để được nhận mức lương hưu cao sẽ đảm bảo tốt hơn thu nhập cho người về hưu.

Đỗ Thu Thoan (t.h)

Đỗ Thu Thoan