Nga - Mỹ trước nguy cơ xung đột?

(Cadn.com.vn) - Nỗi lo sợ phương Tây làm bùng nổ chiến tranh với Nga đang được lan truyền trên khắp các phương tiện truyền thông và cả những tuyên bố chính thức. Một tiêu đề trên trang mạng Zvezda thậm chí viết rằng: “Những kẻ tâm thần phân liệt ở Mỹ đang mài sắc bén cho vũ khí hạt nhân của Nga” - tuyên bố ám chỉ việc Washington muốn trừng phạt Moscow do vấn đề Syria.

Quan hệ Nga-Mỹ đang xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua do những tranh cãi quanh cuộc chiến ở Syria và cả Ukraine. Nguy cơ chiến tranh giữa hai ông lớn càng được nói đến nhiều khi Nga đang trong cuộc tập trận hạt nhân khổng lồ, huy động 40 triệu người (gần 1/3 dân số) tham gia, nhằm chuẩn bị chiến tranh hạt nhân, và cả chống thiên tai. Theo báo The Sun, hơn 220.000 nhân viên lực lượng an ninh và lực lượng khẩn cấp diễn tập sơ tán 40 triệu dân trong cuộc tập trận kéo dài đến ngày 7-10.

Cuộc tập trận diễn ra trong bối cảnh Nga vừa tuyên bố tạm ngừng thực thi thỏa thuận tiêu hủy plutonium với Mỹ, cáo buộc Washington vi phạm các điều kiện liên quan đến thỏa thuận. Đây là động thái khá bất thường. Vào những năm cuối cùng của Chiến tranh Lạnh, Nga và Mỹ ký hàng loạt thỏa thuận giảm quy mô kho vũ khí hạt nhân, và các thỏa thuận này vẫn còn nguyên vẹn dù quan hệ Nga-Mỹ liên tiếp căng thẳng trong thập kỷ qua. Vì vậy, quyết định này được cho là nhằm phát đi tín hiệu rõ ràng: Nga sẵn sàng sử dụng vấn đề giải trừ hạt nhân như “quân bài mặc cả” mới trong các tranh chấp với Mỹ.

Moscow sau đó ra điều kiện khôi phục hiệu lực thỏa thuận về plutonium, đó là Washington phải thu hẹp hạ tầng quân sự và số lượng quân nhân trên lãnh thổ các nước NATO, đồng thời dỡ bỏ cấm vận và Đạo luật Magnitsky. Nga cũng yêu cầu bồi thường những thiệt hại mà họ hứng chịu do các biện pháp trừng phạt và yêu cầu Mỹ có kế hoạch rõ ràng về tiêu hủy hoàn toàn plutonium liên quan trong thỏa thuận.

Khi Mỹ vẫn chưa đáp trả điều kiện này, hôm 6-10, Moscow thông báo đình chỉ thỏa thuận hạt nhân và nghiên cứu năng lượng hạt nhân ký năm 2013 với Mỹ nhằm trả đũa việc Washington áp đặt các biện pháp trừng phạt Moscow liên quan vấn đề Ukraine. Bộ Ngoại giao Nga cho biết, các quyết định này là nhằm đáp trả những “hành vi không thân thiện” của Mỹ đồng thời cho biết, Moscow “không còn tin tưởng Washington trong một lĩnh vực nhạy cảm như vậy”.

Phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế đối với Moscow sau khi bán đảo Crimea sáp nhập về với Nga năm 2014 trong bối cảnh cuộc chiến ở đông Ukraine bùng nổ dữ dội. Sự tan vỡ của lệnh ngừng bắn ở Syria, nơi Nga ủng hộ lực lượng chính phủ và phương Tây hỗ trợ các nhóm nổi dậy, như đổ thêm dầu vào chảo lửa này. Dù Nga-Mỹ không muốn để xảy ra đụng độ ở Syria nhưng nguy cơ này là rất cao, nhất là sau khi Washington đơn phương ngừng đàm phán trao đổi thông tin với Moscow ở Syria. Hôm 6-10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết, Nga và Mỹ đã trấn an dư luận khi ký một thỏa thuận hiệu lực về việc ngăn chặn xung đột giữa hai bên ở Syria.

Trên thực tế, nếu xảy ra xung đột Nga và Mỹ, nguy cơ là khó lường. Nga hiện đang có kho dự trữ vũ khí hạt nhân lớn nhất với hơn 8.400 đầu đạn hạt nhân, và một phần học thuyết hạt nhân cho phép sử dụng các loại vũ khí nếu tồn tại một mối đe dọa. Mỹ có 7.500 đầu đạn hạt nhân.

Khả Anh