Nạo vét cửa biển ì ạch, ngư dân khốn đốn

Cửa Tư Hiền - Tư Dung nằm giữa xã Lộc Bình và Vinh Hiền (H. Phú Lộc, TT-Huế) là nơi thông thương giữa biển với hệ đầm phá Tam Giang- Cầu Hai. Ông Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch UBND xã Vinh Hiền, cho biết cửa biển này bị bồi lấp khá nặng, tàu thuyền có công suất lớn hầu như không thể ra vào, phải tìm nơi khác neo đậu. "Muốn vào được cửa phải chọn đúng thời điểm nước lên. Đa số các tàu phải vào cảng Chân Mây hoặc neo đậu ngoài biển"- ông Lợi nói.

Nhằm mục đích khơi thông luồng lạch, cân bằng sinh thái, tăng hiệu quả thoát lũ, dựa trên đề xuất của UBND tỉnh TT-Huế, tháng 7-2013 Bộ Xây dựng đã đồng ý cho CTCP Khai thác khoáng sản 55 (gọi tắt là Cty 55) được phép xuất khẩu cát nhiễm mặn tận thu từ dự án nạo vét cửa biển Tư Dung-Tư Hiền với chiều dài 2 km, rộng 70 m, đoạn từ cảng cá Tư Hiền kéo dài ra quá cửa biển. Theo đó, Cty 55 được tận thu để xuất khẩu 1,1 triệu khối cát nhiễm mặn từ dự án trong thời gian đến hết năm 2013. Việc cho phép tận thu cát nhiễm mặn nhằm mục đích "xã hội hóa" trong việc nạo vét cửa biển, nhà nước sẽ không tốn kinh phí nên người dân và chính quyền địa phương rất vui mừng. Tuy nhiên, với nhiều lý do như bão, thời tiết xấu nên mãi đến tháng 3-2014 Cty 55 mới tiến hành khai thác cát để nạo vét luồng lạch và đến tháng 9-2014 thì dừng lại sau khi đã tận thu 440.000 m3 cát đưa ra nước ngoài bán.

Theo Chủ tịch UBND X. Vinh Hiền, việc nạo vét luồng tạm lần đầu của Cty 55 không những không hiệu quả mà còn gây nguy hiểm cho các tàu thuyền. Tại các buổi tiếp xúc cử tri với các cấp, nhiều ngư dân ở X. Vinh Hiền đều bức xúc phản ánh tình trạng nạo vét cửa biển của Cty 55 kéo dài, dang dở khiến tàu thuyền của ngư dân gặp rất nhiều khó khăn. Vì lý do thời tiết không cho phép, trục trặc ở phía đối tác nên sau khi Bộ Xây dựng đồng ý gia hạn, tháng 8-2016, Cty 55 lại điều nhiều tàu hàng, xáng cạp đến tiếp tục thi công nạo vét cửa biển. Việc làm này khiến nhiều ngư dân ở X. Vinh Hiền bức xúc, phản đối kịch liệt. "Trước đó, họ (Cty 55) khai thác nửa chừng rồi rút đi, luồng lạch chẳng thông, giờ quay trở lại nhưng nạo vét không đúng địa điểm, không thả phao xác định vị trí nên dân bức xúc. Dân thấy họ làm như vậy sợ họ sẽ rút lui nửa chừng như lần trước nên bức xúc là đúng"- ông Lợi nói.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Cục Hải quan tỉnh TT-Huế, sau khi mở 10 tờ khai hải quan để xuất khẩu cát qua Singapore với khối lượng hơn 263.000 m3, đến đầu tháng 10-2016, Cty 55 lại ngừng thi công. Ông Hoàng Văn Hiển, Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh TT-Huế, cho biết tổng khối lượng mà phía Cty 55 đã khai thác, mở tờ khai xuất sang Singapore là hơn 678.000 m3, đơn giá tờ khai là 1 USD/m3, nộp thuế hơn 4,4 tỉ đồng. Hiện dự án này còn hơn 420.000 m3 cần khai thác đến hết tháng 3-2017 để khơi thông luồng lạch. Hỏi về lợi ích của việc hút cát nhằm khơi thông luồng lạch cửa Tư Hiền, nhiều ngư dân ở X. Vinh Hiền cho rằng đây chỉ mới giải pháp tạm thời. "Cửa biển sẽ nhanh chóng bồi lấp trở lại, người dân chẳng được lợi gì nhưng doanh nghiệp vẫn có lợi nhuận từ việc lấy cát đi bán. Họ khai thác gián đoạn trong 2 năm nên vùng đã nạo vét trước đó chắc chắn đã bị bồi lấp thì làm sao hiệu quả"- ngư dân Nguyễn Văn Trọng nói. Ông Nguyễn Văn Lợi cho biết, việc nạo vét như phương án này chỉ có hiệu quả tức thời, sau một thời gian ngắn cửa biển sẽ bị bồi lấp trở lại.

Ông Nguyễn Đình Đức, Phó Giám đốc Sở NN & PTNT tỉnh TT-Huế cho biết, đơn vị được UBND tỉnh giao nhiệm vụ giám sát dự án này, cho biết trước khi Cty 55 tạm dừng nạo vét thì sở đã tiến hành kiểm tra thực địa, buộc doanh nghiệp này phải nạo vét một luồng tạm dẫn vào cảng cho tàu thuyền người dân ra vào thuận tiện. "Chúng tôi cũng đã yêu cầu phía Cty báo cáo tiến độ nạo vét, các phương án thi công sau khi tái khởi động nhưng đến cuối năm 2016 vẫn chưa thấy" - ông Đức nói. Với khối lượng còn lại hơn 420.000 m3, thời hạn cuối cùng là vào tháng 3-2017 liệu Cty 55 có hoàn thành được việc nạo vét? Ông Đức nói rằng đây là thời điểm thời tiết biển sẽ không thuận lợi, rơi vào dịp Tết nên rất khó thực hiện. Còn về hiệu quả của dự án, theo ông Đức thì đây là giải pháp tạm thời nhằm khơi thông luồng tạm cho người dân, được thực hiện theo kiểu xã hội hóa.

H.Lan

Dù đã được gia hạn nhiều lần nhưng đến nay cửa biển Tư Hiền vẫn chưa được nạo vét xong.