Mùa xuân bất tử trong nhà tù Côn Đảo

Năm nay, đặc biệt hơn, Trung tướng Châu Văn Mẫn ra mắt cuốn hồi ký “Những mùa xuân bất tử trong nhà tù Côn Đảo” do Trần Hoàng Thiên Kim chắp bút. Đây là cuốn sách ông kể về cuộc đời của mình từ ngày còn thơ bé ở mảnh đất nghèo Tiên Khê, Bình Sa, Quảng Nam cho đến khi trở thành một chiến sĩ cách mạng chiến đấu anh hùng ở Côn Đảo; những lần bị tra tấn dã man cận kề cái chết, rồi chiến đấu và chiến thắng trở về xây dựng quê hương, đất nước.

Trung tướng Châu Văn Mẫn (thứ hai từ trái sang) thăm lại Nhà tù Côn Đảo

Cuộc đời phong ba bão táp

Đối với Trung tướng Châu Văn Mẫn, cuộc đời ông như một sự sắp đặt của số phận, đến với cách mạng, rồi chiến đấu quả cảm và được sống sót trở về với gia đình, với vợ con và quê hương, được tiếp tục khoác trên vai bộ quân phục Công an nhân dân để tiếp tục chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trong thời bình, một cuộc chiến cũng đầy cam go trên mọi mặt trận trước những kẻ thù giấu mặt…

Cuộc đời ông, như sự chia sẻ của ông, đầy giông bão nhưng cũng đầy hạnh phúc của một người đã nếm trải đầy đủ những phong ba, bão táp, những đớn đau cả về thể xác lẫn tinh thần để có một ngày yên bình, tự do cho bản thân, cho gia đình, cho quê hương.

Ông chia sẻ: “Khi tôi chỉ mới là thằng bé 15 tuổi thì đã bị bắt trên đường đi làm liên lạc và phải trải qua rất nhiều tra tấn ngục tù. Nhưng không hiểu sao nỗi đau về thể xác của tôi không thấm vào đâu so với nỗi căm hờn quân cướp nước.

Khi tra hỏi không mang lại kết quả, chúng lại xuống giọng dụ hàng… 3 tháng lặng lẽ trôi qua trong nhà tù Ban Mê Thuột, ngày 4-4-1970 chúng đưa tôi và 30 anh em tù chính trị là người dân tộc ít người bị bịt mắt, còng tay, lên máy bay KRibu xuống sân bay Tân Sơn Nhất, chuyển sang máy bay EDC ra Côn Đảo.

Khi đặt chân đến sân bay Côn Sơn, chính quyền tại đây không có ô tô vận chuyển anh em chúng tôi về trại, chúng tôi phải đi bộ trong đêm, vượt đèo núi đến trung tâm cải huấn Côn Sơn. Tôi được trung tâm phân về ở phòng 13, khu A, trại 6, được ít hôm chúng lại chuyển về phòng 7, khu B, trại 6. Thời điểm này, chúng dùng rất nhiều chiêu trò để hòng đàn áp tinh thần của chúng tôi.

Chúng hạn chế tắm nước ngọt, không có tí gì cải thiện đời sống. Chỉ trường kỳ ăn đói, cơm hẩm, khô đắng, mắm chua, thiếu rau xanh trầm trọng, nhiều anh em tới buổi nhân viên hỏa thực khiêng cơm để trước phòng, nghe mùi cơm mốc, khô đắng, mắm sặc đã nôn ói, bệnh tật phát triển, nhất là bệnh phù thũng, bại liệt. Thiếu rau xanh, nên ai cũng thèm thuồng.

Tôi nhớ một lần chúng mở cửa cho ra ngoài tắm nắng, đi dọc hàng rào kẽm gai thấy cây cỏ xước mọc trên cát ven rào, tôi hái được mấy lá, phủi sạch cát cho vào miệng ngấu nghiến, thấy hương vị ngọt ngào như được ăn cây cải xanh lúc ở nhà. Khi ra tù, ăn uống đầy đủ, tôi hái lá của cây cỏ xước ấy để ăn lại lần nữa nhưng hương vị của nó quá đắng, không thể ăn được như lúc trước đã từng ăn.

Quanh năm suốt tháng phải ăn đói, hôm nào chia cơm, mâm tôi được chia một bát cơm thừa, anh em nén chặt, lấy đũa chia đều 10 miếng cho 10 người. Trong mâm tôi là người nhỏ tuổi nhất, tôi nhớ chú Đặng Tuyến người Quế Sơn - Quảng Nam ốm yếu, thường bệnh tật, hôm nào chú không ăn thêm được, phần cơm đó chú cho tôi. Sau này ra tù, cũng thất lạc thông tin nên khi biết đến để hỏi thăm thì chú đã không còn nữa, nhưng cái ơn nghĩa ấy của chú, tôi còn ghi nhớ mãi".

Nhà tù Côn Đảo, “địa ngục trần gian” một thời

Ngày chiến thắng ở “địa ngục trần gian”

Vào chiều 29-4-1975, được tin Sài Gòn thất thủ, ở Côn Đảo diễn ra một cuộc tháo chạy cực lớn. Bầu trời Côn Đảo náo loạn, máy bay quân sự lên xuống sân bay Cỏ Ống như mắc cửi chở quân, tướng Mỹ, cai ngục đóng tại Côn Đảo di tản ra tàu sân bay đang đón đợi ngoài khơi. Riêng “chúa đảo” Lân Hữu Phương đã tự lái xe trong đêm, chở vợ con qua chi khu Bến Đầm bí mật xuống tàu di tản.

Sáng 30-4, lúc đầu địch mưu tính canh giữ các nhà tù nghiêm ngặt, sau đó thủ tiêu toàn bộ tù chính trị bằng lựu đạn vào giờ chót, nhưng cuối cùng chúng đã không thể thực hiện được âm mưu khủng khiếp này. Khi nghe tin chính quyền Dương Văn Minh đầu hàng quân giải phóng, toàn bộ quân tướng, cai ngục trên đảo chỉ còn suy nghĩ duy nhất: Chạy trốn.

Trên đảo đã diễn ra một cuộc di tản kéo dài tới tận nửa đêm trong khung cảnh hỗn loạn. Trước tình hình này, linh mục Phạm Gia Thụy đã vận động giáo dân trong họ đạo Côn Sơn không di tản, ở lại giúp tù chính trị thoát ngục. Ông vận động được một nhóm lính bảo an mở cửa nhà lao giải thoát tù chính trị.

Trong khi đó, hầu hết tù chính trị trong các trại đều bị canh giữ, không hề hay biết thông tin, nhiều trại đang chuẩn bị kỷ niệm ngày Quốc tế lao động 1-5.

Trung tướng Châu Văn Mẫn kể tiếp: “Những ngày tiếp theo, trên bầu trời Côn Đảo, chúng tôi thấy máy bay trực thăng của địch bay thấp và bay lại nhiều, anh em chúng tôi nhận định có lẽ bên ngoài có sự biến động gì đó nhưng không hiểu là gì.

"Ngày 1-5 sắp đến, lúc này do địch xáo trộn các phòng giam liên tục nên bộ máy của chi ủy, đảng ủy không có, từng phòng một số anh em nòng cốt hội ý tiếp tục phát huy truyền thống trại 6B phải tổ chức lễ kỷ niệm ngày Quốc tế lao động qua đánh morse liên lạc, 3 phòng đều nhất trí làm lễ vào lúc 5h sáng 1-5.

"Đúng 5h sáng, hiệu lệnh của người chỉ huy hô lớn “Anh em tập trung mắt hướng về phía Bắc làm lễ chào cờ”, tiếng hát “Giải phóng Miền Nam chúng ta cùng tiến bước…” vang lên. Dứt bài ca, đồng chí đại diện đã nêu lên ý nghĩa của ngày Quốc tế lao động và kết thúc bằng tràng vỗ tay vang dội giữa không gian yên tĩnh.

"Theo thường lệ cứ mỗi lần tiến hành lễ kỷ niệm thì địch lại đàn áp, anh em phải chịu lựu đạn cay, phi tiễn, đòn roi nên có lẽ tiếng hô la đó là tiếng phản đối của anh em trại 7 phản đối địch đàn áp tù nhân, chúng tôi im lặng tiếp tục theo dõi diễn biến ở bên ngoài.

"Khi biết tin Sài Gòn được giải phóng, những người tù chính trị vỡ òa sung sướng. Họ nhanh chóng loan báo tin tới các phân trại. Tiếng reo hò hân hoan vang lên dậy trời. Bắt đầu từ khu H, tới 3h sáng 1-5, cả tám khu của trại VII hoàn toàn được giải phóng.

"Đến khoảng 7h sáng xuất hiện hình dáng 3 chiến sỹ giải phóng quần áo bà ba, nón tai bèo, khăn rằn quấn cổ khoác trên tay súng ngắn, súng dài bước đến gần cửa phòng giam chúng tôi. Ba đồng chí ấy cho biết, các đồng chí từ trại 7 đến thông báo để anh em rõ: “Sài Gòn đã giải phóng, trại 7 đã giải phóng, anh em chúng tôi đến thông báo thông tin ban đầu cho anh em rõ”, đồng thời các đồng chí đề nghị anh em giữ trật tự chờ người đến mở cửa phòng giam.

"Tôi vô cùng xúc động, cái cảm xúc hòa quyện sướng vui mừng chiến thắng, sướng vui nhìn thấy anh giải phóng quân, sướng vui trong niềm vui của anh em đang sung sướng reo hò. Tôi nghẹn ngào, giàn giụa nước mắt nói không nên lời, ôm chặt các đồng chí anh em ở trong phòng cùng chia sẻ niềm vui chiến thắng.

"Vậy là sau tất cả những tủi nhục, đớn đau, những đòi roi tra tấn dã man của kẻ thù, cuối cùng, chúng tôi cũng là người chiến thắng. Tôi đã mơ một ngày trở về với mẹ thân yêu, trở về bên gia đình ấm áp tình cảm. Trở về để được ăn bát cơm nóng hổi của mẹ nấu, được tắm dòng nước mát quê hương, được hưởng bầu không khí trong lành của tự do, của hạnh phúc...”.