Mong mỏi ngày về

Tại lớp học tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân được đặc xá năm 2016, “thầy giáo” Trần Ngọc Tùng, cán bộ Đội Giáo dục - Hồ sơ của trại đang say sưa giảng bài dưới sự chăm chú dõi theo của số phạm nhân trong diện được đề nghị đặc xá lần này.

Đôi lúc, lớp học lại rộn ràng bởi những tiếng cười, tràng pháo tay của các phạm nhân dành cho “thầy” bởi những câu chuyện hết sức đời thường, dung dịp nhưng giàu chất nhân văn. Những bài học bổ ích về kỹ năng hòa nhập cộng đồng, tìm kiếm việc làm, nghị lực, trung thực, sống có trách nhiệm, quy định của pháp luật về xóa án tích, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân...

Trở thành hành trang để những phạm nhân sau khi chấp hành án tù tự tin hơn khi trở về cộng đồng. Đang đi kiểm tra công tác dạy và học của “lớp”, Trung tá Nguyễn Sỹ Tâm, Đội trưởng đội giáo dục cho biết: “Sau khi Chủ tịch nước ký Quyết định về đặc xá năm 2016, tập thể cán bộ trại đã gấp rút thực hiện công tác chuẩn bị, rà soát đối chiếu các tiêu chuẩn xét đề nghị đặc xá cho phạm nhân theo quy định và hướng dẫn của cấp trên. Các cán bộ giáo dục, trinh sát, hồ sơ có kinh nghiệm chuyên môn được chọn để giúp công tác đặc xá được hoàn thành tốt hơn…”.

Ngay sau đó, nội dung Quyết định đặc xá và các điều kiện liên quan đã được công khai niêm yết tại các buồng giam, hội trường học tập, bảng tin, nhà thăm gặp và cùng với đó là các chương trình phát thanh nhằm phổ biến rộng rãi nhất tới các phạm nhân.

“Ngoài các chương trình cụ thể chúng tôi đã làm thì các cán bộ quản giáo còn tổ chức sinh hoạt đội, thảo luận kỹ các điều kiện, tiêu chuẩn được hưởng đặc xá và chọn ra những phạm nhân đủ tiêu chuẩn đặc xá thông qua bình bầu và bỏ phiếu kín. Sau đó, cán bộ trại còn tổ chức cho phạm nhân viết đơn đề nghị đặc xá, cam kết sau khi được đặc xá trở về địa phương chấp hành tốt chính sách pháp luật của Nhà nước”, Trung tá Tâm cho biết.

Các phạm nhân được hưởng đặc xá đang được học kĩ năng sống sau khi hòa nhập cộng đồng.

Với những cán bộ ở trại giam Phú Sơn 4 cũng như các trại giam chúng tôi từng đến vào mỗi dịp đặc xá, đây là quãng thời gian bận rộn, vất vả nhất nhưng cũng vô cùng hăng hái của họ. Bởi lẽ, với những người chiến sĩ ấy, mỗi phạm nhân được đặc xá là họ lại có thêm một niềm vui.

Là một người nằm trong danh sách đề nghị được đặc xá năm 2016, Nguyễn Duy Hưng, một thanh niên trẻ mới chỉ ngoài đôi mươi không giấu được cảm xúc khi biết được tên của mình nằm trong danh sách đặc xá.

Với giọng nói run run, Hưng kể: “Trước đây, khi còn là sinh viên của một trường đại học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên (Thái Nguyên), em cũng không nghĩ rằng có ngày mình phạm tội, trở thành phạm nhân như vậy. Ngày đó, khi em vừa thi tốt nghiệp, do mải chơi cùng đám bạn xấu, em sa vào các trò lô đề cờ bạc. Sau một thời gian thì nợ nần chồng chất, không còn khả năng trả nợ nên em với bạn tính đến chuyện đi cướp. Em cùng một cậu bạn cùng lớp cấp 3 rủ nhau đi cướp và bị Công an bắt ngay sau đó…”.

Những ngày đầu, khi biết mình thuộc diện được đặc xá, Hưng không đêm nào ngủ yên bởi niềm vui đang nhen nhóm ngày càng lớn hơn khi sắp đến ngày tự do.

Được biết, do thực hiện cải tạo tốt, Hưng được các quản giáo tin tưởng và giao cho nhiệm vụ viết bài để đọc trên sóng phát thanh mỗi ngày, nói về hoạt động của trại, về việc phạm nhân nhận thức thế nào, nêu tấm gương những phạm nhân cải tạo tốt để mọi người noi theo và phê bình những ai phạm lỗi”, Hưng cho biết.

Sau hơn hai năm lao động cải tạo trong trại giam, Hưng cũng đã có rất nhiều kỉ niệm khó quên với các quản giáo. Cậu chia sẻ, trong một lần ra thăm gặp gia đình, trong lúc nói chuyện, mẹ của Hưng có nói nhiều điều làm cậu bức xúc tâm lý.

Thấy cậu ra khỏi buồng thăm gặp với vẻ mặt buồn phiền thì các cán bộ đã đến bên vỗ vai động viên, hỏi han rất chân tình và cho cậu những lời khuyên của những bậc làm cha. Nhờ đó, Hưng vượt qua được nỗi khó khăn về tâm lý của những ngày đầu mới đi thụ án.

Nói về tương lai, Hưng cho biết, hiện tại cậu cũng có tấm bằng kế toán trong tay nhưng còn e ngại vì mình là một kẻ từng chịu tù tội nên Hưng sẽ đi lao động trước sau đó ôn luyện kiến thức để làm lại từ đầu.

Đang bế con gái trên tay, chị Hoàng Thị Dương, sinh năm 1975 là một trong những trường hợp đặc biệt, chị không vào trại một mình mà còn mang theo một sinh linh bé bỏng. Bị bắt khi mới mang thai được hai tuần về tội môi giới mại dâm, chính chị cũng không biết bản thân mình đang mang thai.

Khi mới đi thụ án, thấy chị ốm yếu, ăn uống kém, người gầy rộc đi vì suy nghĩ, các cán bộ quản giáo đã khuyên chị đến phòng y tế của trại để khám. Lúc này, chị mới biết mình mang thai.

Biết được lỗi lầm của mình không chỉ khiến mình chịu tội lỗi mà giờ đây, chính cô con gái bé nhỏ cũng phải theo mẹ sinh ra và sống trong trại giam, chị Dương nhiều đêm thao thức không yên vì ân hận.

Nhờ sự động viên giúp đỡ của các bộ, những ngày thụ án một mẹ một con của chị Dương bớt đi phần nào nỗi khó khăn. Mỗi buổi sáng, chị lại gửi cháu đến nhà trẻ dành cho con phạm nhân rồi sau giờ lao động lại đón về. Vượt qua bao nỗi khó khăn, vất vả và nhớ con, chị Dương đã cố gắng lao động, cải tạo thật tốt để rồi đủ điều kiện hưởng đặc xá của Nhà nước.

Khi chỉ vài ngày nữa, hai mẹ con chị có thể được trở về cuộc sống ở bên ngoài bốn bức tường trại giam, lau giọt nước mắt vui mừng chị cho biết: “Tôi còn nhớ những ngày mùa đông lạnh, các cán bộ đã bỏ tiền túi mua cho con tôi quần áo ấm, rồi động viên tinh thần lúc tôi gặp khủng hoảng khi những buổi thăm gặp của người chồng ngày một thưa dần rồi mất hẳn. Ngoài trách nhiệm của một người mẹ thì sự giúp đỡ của các cán bộ chiến sĩ cũng giúp tôi cải tạo tốt để được hưởng đặc xá trong đợt này”.

Cũng giống như chị Dương và Hưng, hơn 100 phạm nhân được hưởng đặc xá năm 2016 của trại giam Phú Sơn 4 đều mong mỏi từng ngày cho đến thời khắc nhận quyết định đặc xá. Bởi với họ, một cơ hội làm lại cuộc đời đã được mở ra sớm hơn, đồng nghĩa là có nhiều hy vọng hơn trong việc hòa nhập, trở thành một người có ích cho xã hội.

Điều đó càng thể hiện tính nhân văn, nhân đạo trong chủ trương đặc xá của Nhà nước ta, mở một lối thoát, một “lối tắt” đến ngày mai tươi sáng hơn cho những con người đã một lần lầm lỡ.

Vũ Linh